بر اساس آيه اول سوره فاطر مراد از اين که خدا به فرشتگان دو، سه و... بال داده، چيست؟

الْحَمْدُ لِلَّهِ فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ جاعِلِ الْمَلائِکةِ رُسُلاً أُولي أَجْنِحَةٍ مَثْني وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ يَزيدُ فِي الْخَلْقِ ما يَشاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلي کلِّ شَيْ ءٍ قَديرٌ؛ «ستايش از آن خداوند است، آفريننده آسمان ها و زمين، آن که فرشتگان را رسولان گردانيد. فرشتگاني که بال هايي دارند، دو دو، سه سه و چهار چهار. در آفرينش هر چه بخواهد مي افزايد، زيرا خدا بر هر کاري تواناست». مرحوم علامه طباطبايي در تفسير الميزان آورده است: کلمه «مثني» و «ثلاث» و کلمه «رباع» هر سه الفاظي هستند که بر تکرار عدد دلالت دارند، يعني کلمه «مثني» به معناي دو تا دو تا است، و کلمه «ثلاث» به معناي سه تا سه تا، و کلمه «رباع» به معناي چهار تا چهار تا است. گويا فرموده خداوند بعضي از فرشتگان را، دو بال داده و بعضي را سه بال، و بعضي را چهار بال. و جمله يَزِيدُ فِي الْخَلْقِ ما يَشاءُ بر حسب سياق، خالي از اشاره به اين نکته نيست، که بعضي از ملائکه بيش از چهار بال هم دارند. بنابراين مراد از دو، سه و چهار بال، تعداد عددي خاص اين بال ها نيست که يک فرشته اي حتماً بايد دوبال داشته باشد و يا بيشتر؛ بلکه چنانچه اشاره شد بعضاً حضرت جبرئيل ـ عليه السلام ـ با ششصد بال برپيامبر نازل مي شده است و اين بيانگر قدرت عظيم خداوند يکتا مي باشد. از امام صادق ـ عليه السلام ـ در اين باره نقل شده است: «خداوند ملائکه را مختلف خلق کرد، مثلا وقتي جبرئيل نزد رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ آمد، ششصد بال داشت، و بر ساق پايش دري بود چون قطره شبنمي که روي گياهان مي افتد. آن قدر بزرگ بود که بين آسمان و زمين را پر مي کرد». در اکمال از پيغمبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ روايت نموده که خدا فرشته اي دارد که نامش «دردائيل» است و او شانزده هزار بال دارد که فاصله ميان هر دو بالش بقدر فاصله ميان آسمان و زمين است و اخبار در بيان کثرت ملائکه و بزرگي جسم و اوصاف کمال و عجائب صنع الهي در آنها بقدري است که نمي توان احصاء نمود و منافات ندارد با اين معني آنکه خداوند به مقتضاي حکمت در ساير مخلوقات خود هم چيزي افزوده فرمايد. در تفسير نمونه آورده است: «بعيد نيست منظور از بال و پر در اينجا قدرت جولان و توانايي بر فعاليت بوده باشد که بعضي از آنها نسبت به بعضي برتر و داراي توانايي بيشترند. و لذا براي آنها سلسله مراتب در بال ها قائل شده که بعضي داراي چهار بال (مثني ـ دو دو) و بعضي داراي شش بال و بعضي داراي هشت بالند». و چنانچه اشاره شد مراد از کثرت بال براي فرشتگان بيانگر قدرت باعظمت الهي است و ايشان در اين زمينه به نکته بسيار ظريفي اشاره کرده اند و آن اينکه: «اصولا بال تنها براي حرکت در جو زمين به کار مي رود، چرا که اطراف کره زمين را هواي فشرده گرفته، و پرندگان به وسيله بالشان روي امواج هوا قرار مي گيرند، و مي توانند بالا و پائين بروند، ولي از محيط جو زمين که خارج شويم در آنجا که هوا نيست بال کوچکترين تاثيري براي حرکت ندارد، و از اين نظير درست مانند سائر اعضاء مي باشد، از اين گذشته فرشته اي که پاهاي او در اعماق زمين و سر او از برترين آسمان بالاتر است نيازي به پرواز جسماني ندارد». .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه