در روايات متعدد آمده است هر درد و مرضي كه انسان به آن مبتلا مي‌گردد، كفارة گناهان او محسوب مي‌شود. سؤال اين است كه آيا دردها و بيماري هايي كه از عدم توجه و پيشگيري به علائم بيماري در فردي شكل مي‌گيرد نيز جزء كفارة گناهان او محسوب مي‌شود؟

ز ابتداي كار آخر را ببين نباشي تو پشيمان يومِ دين[1]امام عارفان، علي ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايد:« مِنْ كَفّاراتِ الذُّنوبِ العِظامِ اغاثة الْمَلْهوُفِ وَ التنفيس عَنِ الْمكْروبِ»[2] از كفاره گناهان بزرگ، فرياد خواه را به فرياد رسيدن است، و غمگين را آسايش بخشيدن است.در جاي ديگر مي‌فرمايد: «وَ اِنّها لَتَحُتُّ الذُّنوبَ حَتَّ الوَرَقِ، و تُطْلِقُها اِطْلاقَ الرِّبَقِ...»[3] «نماز گناهان را مي‌زدايد چنان كه برگ را از درخت بزدايند، و گناهان را ـ از گناهكار ـ مي‌گشايد چنان كه بند از كسي بگشايند، و رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ نماز را به چشمة آب گرم بر سراي مردي بُوَد -همانند و تشبيه فرمود- كه او روزان و شبان پنج بار خود را بدان بشويد ديگر چركي به تن وي نخواهد بود...»پس همان‌طوري كه در قسمت اول سؤال اشاره شد، بعضي از كارهاي نيك و يا بعضي از بيماريها و بلاهاي طبيعي و غير مترقّبه كه پيشگيري از آن، بيرون از محدوده قدرت و توان انسان است ، باعث كفاره گناهان مي‌شود و به بركت آن گناهان انسان زدوده مي‌شود. (نه همه بيماريها).اما در راستاي قسمت دوم سؤال بايد گفت، عقل سليم و برهاني يكي از منابع دين است و در روايات زيادي به عنوان پيامبر دروني و پيامبر باطني هر انسان محسوب مي‌شود. عقل در مقابل دين و مخالف با دين نيست، بلكه در راستاي دين و يكي از منابع مهم دين محسوب مي‌شود.[4] از اين جهت حكم و فتواي عقل- همانند روايت صحيحه زراره، كه از امام صادق (عليه السّلام) نقل مي‌كند-‌ حجت است و عمل به آن بر انسان واجب مي‌شود.[5] اولين فصل اصول كافي كه يكي از كتاب‌هاي مهم روايي است، كتاب «عقل و جهل» است. در اين قسمت سي روايت ارزنده از معصومين نقل شده است كه خواندني و دلنواز است.در حديث شماره 14، هفتاد و پنج لشكر عقل و هفتاد و پنج لشكر جهل برشمرده شده است. در بخشي از اين حديث آمده است:«...وَ لسَّلامَةُ و ضِدُّها البَلاء...»[6]سلامت، (لشكر عقل است) و ضد آن مبتلا بودن و گرفتاري (كه لشكر جهل است). در ذيل اين حديث نوراني آمده است:«وَ الرّاحةُ و ضِدُّها التَّعَب وَ الْعافِيةُ و ضدَّ البلاء...»[7]آسودگي (لشكر عقل است) و ضد آن خود را به رنج و زحمت انداختن (كه لشكر جهل است) و تندرستي (كه لشكر عقل است) و ضد آن گرفتاري و بيماري (كه لشكر جهل است).به هر تقدير، عقل سالم، «حجةُ الله» است و همانند نقل (قرآن كريم و روايات) حجت است. رجوع به كارشناس، يك مسأله عقلي، همه پسند و بين‌المللي است و در عرصه‌هاي گوناگون زندگي بايد به كارشناس رجوع كرد و به دنبال آن به فتوا، فرمان و نسخة كارشناس عمل كرد و مخالفت با فرمان، فتوا و نسخة كارشناس، ناصواب و ناپسند است.عقل و شرع هر دو، حفظ سلامتي را واجب مي‌دانند و هر كاري كه، سلامتي انسان را با خطر مواجه سازد و يا انسان نسبت به پيشگيري و درمان آن بي‌توجه باشد، نه تنها كفارة گناه محسوب نمي‌شود بلكه گناه و حرام است.امام علي ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايند، هميشه از خدا بخواهيم كه به ما سلامتي عطا فرمايد و دين و جسم و جان ما را سلامت بدارد.«وَ نَسأَ لُهُ الْمُعاٌفاةَ في الْاَديانِ كما نَسأَلُهُ المعافاةَ في الْاَبدانِ»[8]و از او (خداوند) مي‌خواهيم تا دينمان را سلامت دارد، آن چنان كه از او مي‌خواهيم تا تن­هامان درست ماند.پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله ـ مي‌فرمايد:«تَداوَوْا عبادَ اللهِ فَانَّ اللهَ تَعالي لَمْ يَضعْ داءً اِلّا وَضَعَ لَهُ دَواءً غَيْرَ داءٍ واحدٍ اَلْهَرَمِ.»[9]بندگان خدا امراض خود را مداوا كنيد زيرا خدا مرضي پديد نياورده جز آن كه دوايي براي آن قرار داده مگر يك درد كه پيري است.در جاي ديگر مي‌فرمايد: «مَنْ اَطْعَمَ مَريضاً شَهْوَتَهُ اَطْعَمَهُ اللهُ مِنْ ثمارِ الجَنَّةِ»[10]هركه غذاي دلخواه مريضي را به او بخوراند خدا از ميوه‌هاي بهشت به او بخوراند.خلاصه، به دليل عقلي و نقلي حفظ سلامتي، و درمان و پيشگيري بيماري واجب است. مراجعه به كارشناس و متخصص در اين راستا نياز و ضروري است و بي‌توجهي به آن و دستور و نسخه پزشك و متخصص، كاري ناصواب و نا‌پسند است، عدم پيشگيري به بيماري، بي‌توجهي به فرمان عقل و كارشناس و متخصص، نه تنها باعث بخشيدن گناهان نيست، بلكه خود گناه است و حفظ سلامتي بر همه واجب است.معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:1ـ اصول كافي، ج 1، كتاب عقل و جهل.2ـ كتاب روزه روش نوين براي درمان بيماري ها؛ الكسي سوفورين، ترجمه محمد جعفر امامي. .

سامانه پاسخگویی به سوالات و شبهات

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/28

لینک کوتاه