اهل سنت و بیان مناقب اهلبیت(ع)

موضوع کتاب های «فرائد السمطین» و «نظم درر السمطین» چیست و مؤلفین این دو کتاب کیستند؟ موضوع و محور این دو کتاب در مورد بیان مناقب اهل بیت (علیهم السلام) بر اساس منابع اهل سنت و شیعه است؛ که توسط دو عالم اهل سنت «جوینی شافعی» و «زرندی حنفی» تألیف شده اند. الف) معرفی «جوینی» و کتاب «فرائد السمطین» «ابراهیم بن محمد جوینی شافعی»؛(1) متوفی (722هـ) از اعلام و بزرگان علم حدیث اهل سنت در قرن هفتم و هشتم بوده است. ذهبی دیانت و مقام علمی وی را بسیار ستوده و درمورد او می نویسد: «امام، محدث یگانه ی کامل، و فخر اسلام و شیخ صوفیه ... علاقه ی بسیاری به روایت و بدست آوردن اجزای حدیثی داشت. خوش خوان، زیبا روی، با وقار، دیندار و پرهیزگار بود. به دست او غازان خان اسلام آورد. در سال 722 وفات نمود، خدای متعال او را رحمت کند».(2) وی در جای دیگری می گوید: «ابراهیم بن محمد ...امام بزرگ، محدث و شیخ مشایخ بود. در خراسان و بغداد و شام و حجاز حدیث استماع نمود، و به این کار (یعنی شنیدن و نوشتن حدیث) بسیار اهمیت می داد».(3) «شمس الدین سخاوی»(4) نیز در مورد او می نویسد: «هنگامی که جوینی پس از سال هفتصد وارد [شام] شد، حافظان و محدثان حول او جمع شده و از او حدیث استماع نمودند».(5) جوینی با کتاب خود: «فرائد السمطين في فضائل المرتضى والبتول والسبطين و الائمة من ذریتهم»(6) شناخته می شود. این کتاب بر اساس نسخه ی تحقیق شده توسط مرحوم «شیخ محمد باقر محمودی» در61 باب و 594 روایت تدوین یافته است. جلد اول این کتاب اختصاص به بیان فضائل امام علی(علیه السلام) در زبان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) داشته و مؤلف در جلد دوم کتاب پس از نقل آیاتی که در شأن اهل بیت(علیهم السلام) نازل شده به احادیثی که راجع به فاطمه زهرا و حسنین(علیهم السلام) است پرداخته است. برخی از نکات قابل توجه در این کتاب عبارتند از: نقل روایت از راویان اهل سنت و شیعه؛ اعتقاد به عید بودن روز غدیر خم : «باب سیزدهم: فی فضل صوم عید الغدیر»؛ بیان مصائب حضرت زهرا(سلام الله علیها). (باب7)؛ بیان عصمت ائمه(علیهم السلام). (باب31)؛ بیان حدیث لوح جابر و بیان نام ائمه اهل بیت(علیهم السلام). (باب32و 34)؛ بیان فضیلت زیارت ائمه(علیهم السلام) و بیان زیارت جامعه ی کبیره. (باب 38)؛ ب) معرفی اجمالی کتاب: «نَظْمُ دُرَرِ السِّمْطَیْن فی فَضائل الْمُصْطَفی وَ الْمُرْتَضی و الْبَتول وَ السِّبْطَین»، این کتاب نوشته ی «محمد بن یوسف زرندی حنفی» (متوفای ۷۵۰ق)؛(7) از علمای اهل سنت است که درباره ی فضائل پنج تن آل عبا در دو بخش آیات و روایات به شیوه ی کتاب «فرائد السمطین» تدوین یافته است. این کتاب مشتمل بر دو بخش بوده که بخش اول آن مشتمل بر فضائل خاتم النبیین حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) (ذکر شمایل، صفات و معجزات) و مناقب علی بن ابی‌طالب (علیه السلام) است و بخش دوم شامل مناقب فاطمه زهرا (سلام الله علیها) و حسنین (علیهما السلام) است. مؤلف در ابتدای هر قسمت اگر آیات قرآن وجود داشته آورده و سپس به احادیث نبوی و آنگاه روایات صحابه و تابعان که از آن جمله ائمه شیعه هستند اشاره می‌کند و از سخنان برخی افراد هم بهره گرفته است. شیوه ی این کتاب نقل احادیث است لیکن مؤلف به دلیل آنکه اخبار را از کتب پیشینان نقل می‌کند سلسله اسناد را ذکر نکرده و تنها به ذکر راوی اصلی بسنده کرده است.(8) .

پرسمان قرآن

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/24

لینک کوتاه