با عنایت به اینکه در اخلاق اسلامی بین فعل و غایت افعال ( قرب الی الله) تعین کننده خوبی یا بدی فعل اخلاقی است و از طرفی احکام و گزاره های اخلاقی واقع نما بوده چرا افعال اخلاقی غیر مسلمانان دارای اجر کامل آن دنیایی نیست؟

با سلاماز اعتماد شما به این مرکز سپاسگزاریم، امیدواریم راهنمای خوبی برایتان باشیم.پرسشگر گرامی، اگر انسان خدا شناس و خدا باور باشد عمل او دو بعدی است، یعنی حسن فاعلی و حسن فعلی دارد و خودش و عملش به سوی خدا بالا می رود و اگر خدا را نشناسد و کافر باشد، عملش یک بعدی است و تنها حسن فعلی خواهد داشت. حسن فاعلی ( خوب و شایسته بودن نیت و انگیزه عمل که همان قرب الهی است) عمل انسان را آن جهانی می کند و جنبه ملکوت می یابد و صورتی پیدا می کند که در آن جهان مایه بهجت و سرور و لذت و سعادت او گردد. مقبولیت عمل در نزد خداوند هم معنایش همین است که این عمل در آخرت عامل سعادت و شادمانی و لذت صاحبش گردد . مشکل آنجا است که حسن فعلی ( خوب و شایسته بودن خود عمل ) برای پاداش اخروی عمل کافی نیست بلکه حسن فاعلی ( انگیزه الهی و نیک داشتن )هم لازم است . ایمان به خدا و روز قیامت شرط اساسی و لازم برای حسن فاعلی است و این شرطیت ذاتی و تکوینی است نه قرار دادی و اعتباری . ممکن است کسی بگوید برای حسن فاعلی لازم نیست حتما قصد تقرب به خداوند در کار باشد بلکه اگر کسی عمل خیری را به انگیزه وجدان و عطوفت و رحمت قلبی و رقت و دلسوزی برای خلق خدا انجام دهد کافی است . به عبارت دیگر انگیزه انسان دوستی برای حسن فاعلی کافی است . همین که انگیزه انسان منافع خودش نباشد عمل حسن فاعلی پیدا می کند، خواه انگیزه خدا باشد و یا انسانیت . در پاسخ به این پرسش می توان گفت: ما در عین حال که می پذیریم فرقی ندارد انگیزه خدا باشد و یا انسانیت، چون انسان ها هم بندگان خدای هستند، معتقدیم عملی که به منظور احسان و خدمت به خلق و انسانیت انجام گیرد با عملی که انگیزه اش خود و خودیت است یکسان نیست و خداوند چنین کسانی را بدون اجر نمی گذارد . در برخی احادیث بیان شده که مشرکانی مانند حاتم طایی به خاطر کارهای خیری که در دنیا انجام داده اند در آخرت معذب نخواند بود و یا در مجازات آنها تخفیف داده می شود . علاقه به خیر و عدل و احسان از آن جهت که خیر و احسان و عدل است بدون هیچ شائبه دیگری ، نشانه ای است از علاقه و محبت ذات جمیل الهی و بعید نیست این گونه افراد واقعا و عملا در زمره اهل کفر محشور نگردند هر چند با زبان منکر خدا باشند . یعنی در عمق وجدان این افراد نوری از معرفت به خدا وجود دارد و در اعماق وجودشان به خدا معتقدند و انکارشان در واقع انکار موجود موهوم و غیر واقعی است که آن را به جای خدا تصور کرده اند .1موفق و موید باشید، بازهم با ما سخن بگویید.پی نوشت 1.ر. ک : عدل الهی ، شهید مطهری ، بخش 8 ، عمل خیر از غیر مسلمان .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه