در رساله حقوق امام سجاد ـ عليه السلام ـ در قسمت حق امام جماعت آمده است که: «امام جماعت جان تو را با جان خود و نمازت را با نماز خود حفظ مي کند» لطفاً بفرماييد منظور از حفظ جان مأموم توسط امام چيست؟

در پاسخ اين سئوال ضروري است گفته شود که جمله مورد سئوال در رساله حقوق امام سجاد ـ عليه السلام ـ عبارت است از «فوقي نفسک بنفسه و صلاتک بصلاته» و مي دانيم کلمه که به صورت فعل در اين جمله به کار رفته است کلمه «وقي» است که از ماده وقايه و به معناي حفظ و صيانت مي باشد و در اين جمله نيز به همان معناي لغوي خود به کار رفته است. حضرت امام زين العابدين در اين فرازي که جمله مورد سئوال در آن قرار گرفته است مي فرمايد: «حق امام جماعت به خاطر مسئوليتي که او نسبت به مأمومين به عهده گرفته آن است که مأمومين از او قدرداني و تشکر نمايد و آن مسئوليتي که امام جماعت به عهده گرفته آن است که او سفير بين خدا و مأمومين است و نماينده آنان به حساب مي آيد و از طرف آنان با خداي تبارک و تعالي صحبت مي کند و براي آنان دعا مي نمايد و چون در چنين مقام و جايگاه بلند در مقابل خداوند ايستاده و از طرف نمازگزاران نمايندگي مي نمايد، در مکتب اهلبيت عصمت و طهارت ـ عليهم السلام ـ امام جماعت بايد از تقوي و پارسايي و طهارت روح و ملکه عدالت بهره مند باشد و اين اولين شرط براي تصدّي مقام امام جماعت و پيشوايي براي مأمومين مي باشد. علاوه بر شرايط ديگري که در روايات و نيز رساله هاي عمليه براي امام جماعت بيان شده که بايد حلال زاده باشد، عاقل و بالغ بوده و حتي مطابق برخي از روايات و فتاواي مجتهدين از خلاف مروّت خودداري کند همان گونه که از گناهان صغيره و کبيره بايد اجتناب کند و بالاخره مسلح به سلاح تقوي، عدالت و اجتناب از گناهان کبيره و صغيره در محراب و محل مبارزه با شيطان و نفس اماره بايستد و با مأمومين متحد شده و آنان را با نمازي که مي خواند به معراج ببرد. اما دليل ضرورت تشکر و قدرداني مأموم از امام جماعت در همين فراز مورد نظر پرسشگر محترم بيان شده و از دقت و توجه به مفاهيم آن مي توان به سئوال مورد نظر پي برد. همان طوري که اشاره شد «وقي» از ماده وقايه و به معناي حفظ و صيانت است و امام جماعت در نماز جماعت جان خويش را سپر بلاي جان مأمومين و نماز خويش را سپر نماز آنان قرار داده است يعني اگر در نماز جماعت خلل و نقصاني از ناحيه امام جماعت وجود داشته باشد و او شرايط امامت را نداشته باشد و امامت کند او مورد مؤاخذه و بازخواست دادگاه الهي است نه مأمومين و همچنين اگر خلل و اشکالي در نماز جماعت از ناحيه امام جماعت در نماز و قرائت او وجود داشته باشد به عهده اوست و مأمومين در گناه آن با او شريک نيستند در حالي که اگر نماز جماعت به طور صحيح و کامل و با شرايط صحت و قبول اداء شود مأمومين در ثواب آن با امام جماعت شريک هستند و اين همان فرمايش حضرت سجاد ـ عليه السلام ـ و جواب سئوالي است که بدان اشاره شد که حضرت مي فرمايد: «امام جماعت جان خويش را حافظ و نگهبان و سپر مأمومين و نمازش را سپر و حافظ نماز آنان قرار داده يعني اگر خطر و عذابي از ناحيه نقصان نماز جماعت تا آنجا که مربوط به امام مي شود، در پيش باشد، متوجه امام جماعت است که اين مسئوليت سنگين را به عهده گرفته است و اگر در نماز و قرائت آن خللي وجود داشته باشد او مورد بازخواست قرار مي گيرد». .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه