ایا در این دوره ی سخت اخرالزمان افرادی می توانند همانند ایت الله بهجت باشند وبار بیایند ؟

از اینکه می بینم شما دوست عزیز در سنین جوانی به سمت معنویات گرایش دارید و اهل فهم و درک دینی هستید، بسیار خرسندم و خدا را بخاطر وجود جوانانی همچون شما سپاسگزارم. دوست خوبم؛ خدای رحمان در هر زمانی راه کمال و سعادت را برای انسانها فراهم کرده است. لذا همه افراد می توانند با استفاده از فرصتها و ظرفیتهای خود به قرب الهی برسند. ممکن است شرایط و زمینه های افراد برای خدایی شدن، متقاوت باشد. در شرایط فعلی، که حقیقتا زمینه های گناه  به راحتی در دسترس است، گناه نکردن هنر بزرگی است. بنابراین هر کس به هر میزان که در جهت ترک گناه  ورضای پروردگار تلاش کند به همان میزان اجر خواهد داشت. سختی های مسیر سیر و سلوک بی حساب و کتاب نیست،‌خدای رحمان ذره ای از این سختی ها را نادیده نمی گیرد.«ان الله لا یظلم مثقال ذره). سوال شمارا در دو بخش پاسخ می دهیم:   بخش اول: سیره اولیای الهی؛ علمای وارسته، محور زندگیشان را خدا قرار دادند و این برای همه افراد ممکن است. اگر انسان به آنچه خدا امر کرده عمل کند و از هرآنچه نهی کرده اجتناب نماید، به قرب حق تعالی خواهد رسید  و شهدا و اولیا ی الهی این فرمول را در زندگی به عنوان اصل در نظر داشتند. با مطالعه ی اجمالی از زندگی نامه علمای اهل عمل، از جمله آیه الله بهجت (ره)در می یابیم که آنها در زندگی برای خود اصولی داشتند که به برخی از آنها اشاره نموده و ویژگی های بارز آنها را بیان می کنیم: -انجام واجبات و ترک محرمات؛ مهمترین موضوعی است که هر مسلمانی باید در راستای آن تلاش کند. برای شناخت دستورات عملى کافى است که به رساله هاى علمیه مجتهدین کرام رجوع شود. بنابراین با رجوع به رساله مى توان واجب و حرام الهى را شناخت. بسیاری از افراد ممکن است با دستورات الهی کاملا آشنا بوده و از حرام و حلال الهی مطلع باشند ولی به هنگام بروز خواهش های نفسانی و وسوسه های شیطان از فرامین الهی سرپیچی نمایند. امام سجاد (علیه السلام) مى فرمایند:« من عمل بما افترض الله علیه فهو من اعبد الناس؛ هر کس به آنچه خدا بر او واجب کرده عمل کند از عابدترین مردم مى باشد. بنابراین انجام واجبات و ترک محرمات بر هر چیزى ترجیح دارد. » آیت الله بهجت (رحمه الله علیه) می فرمایند: هیچ ذکری بالاتر و مهمتر از عزم پیوسته و همیشگی بر ترک گناه نیست؛ یعنی تصمیم داشته باشید اگر خداوند صدسال هم به شما عمر داد، حتی یک گناه نکنید،همچنان که اگر صد سال عمر کنید، حاضر نخواهید شد یک بار تَهِ استکانی زهر بنوشید؛ حقیقت و واقع گناه هم، زهر و سَمّ است . آیت الله بهجت (رحمه الله علیه) در جواب سؤالی که پرسیده شده: تصمیم به سیر و سلوک دارم، چه کنم؟ می گوید: ترک معصیت برای تمام عمر کافی و وافی است، اگرچه هزارسال باشد. - همت و تلاش برای رسیدن به مقصود : هر قدر هدف انسان بزرگ باشد ، همت  و تلاش او نیز باید بیشتر باشد ! چه هدفی بالاتر وبرتر از کسب سعادت ابدی ؟ که این سعادت حاصل نمی شود، الا در مبارزه ی با نفس اماره و پیروز وغالب شدن بر تمایلات و خواهش های او . عارفان حقیقی، در این عرصه از هیچ تلاشی دریغ نمی کردند. بنابراین باید آستین همت را بالا زده ، در راه رسیدن به مقصود , از خطر های راه نهراسیده و تصمیم بگیریم و تلاش کنیم تا موانع راه  را کنار بزنیم . - انس با قرآن:   قرآن نقشه ی راهی است که از طرف محبوب به سمت محب فرستاده شده است، تا بندگان، با خواندن آن و حرکت در مسیری که توسط قرآن راهنمایی شده، به خدای مهربان برسند. قرآن داروخانه ای است مجهز, که برای هر نوع بیماری دارویی ویژه تجویز کرده که محال است با استفاده ی از آن, مریض بهبودی نیابد. شهدا همواره با خود قرآن جیبی همراه داشتند و هر فرصتی که پیدا می کردند از انوار قرآن بهره مند می شدند. استاد علامه حسن زاده آملی ( حفظه الله تعالی ) می فرمایند :« انسان قرآنی باش ؛ یک درس را قرآن قرار دهید ؛ در پیشگاهش به درس بنشینید, استاد هم خدا باشد. قرآن کریم صورت کتبیه انسان کامل است؛ هر قدر به قرآن تقرب بجویی به انسان کامل, نزدیکتر شده ای؛ پس بنگر بهره ات از قرآن چقدر است؟ زیرا حقایق آیات آن در حقیقت درجات ذات تو و مدارج آن نردبان عروج و تکامل توست.» ( صراط سلوک , ص 27 ) - توسل به اهل بیت؛   اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) واسطه های فیض الهی هستند؛ یعنی هر خیری از کانال آنها به بندگان می رسد.همچنین آنها باب الله هستند؛ یعنی راه رسیدن به قرب حق تعالی از طریق آنها حاصل می شود. شهدا یکی از عوامل مهم پیروزی در بسیاری از عملیاتها را توسل، به ویژ ه توسل به خانم حضرت زهرا(سلام الله علیها) نام بردند. - اخلاص؛ اولیای الهی، با نیتی یاک و الهی در عرصه عمل تلاش می نمودند تنها رضایت خدای رحمان، مد نظرشان بود ولا غیر.  - محبت به خانواده و به ویژه والدین؛ سراسر زندگی پربرکت عرفای واقعی، گواهی می دهد که آنها مسیر حقیقی را یافته بودند که یکی از مهمترین راههای وصول به حضرت حق، از طریق خانواده است. - صبر و بردباری؛ - استقامت در مسیر عبودیت، استقامت نقش کلیدی دارد. چه بسا ابتدای راه،  شیطان و لشکریانش بسیج شوند تا انسان را از بندگی حق تعالی باز دارند اما وقتی استقامت بنده را ببینند شکست خورده و مغلوب می گردند. خداوند تبارک و تعالى به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله) در قرآن چنین خطاب مى کند: «فاعبده واصطبر لعبادته؛ او را عبادت کن و در راه پرستش او شکیبا باش»،( مریم، آیه 65). حضرت على (علیه السلام) مى فرمایند: «دوام العباده برهان الظفر بالسعاده؛ عبادت دوام دار و همیشگى، دلیل قاطع ظفر و دستیابى به سعادت و خوشبختى است. » (الغرر والدرر، باب العباده، ص 24 و 318)؛ - ارتباط با اهل علم و عمل؛ خاصیت همنشینی رنگ پذیری است. - ایمان به هدف - خدمت رسانی  و کمک به همنوع - تواضع بخش دوم؛ عواملی که باعث تحمل سختی ها  می شود: - داشتن هدف در زندگی؛ انسانهای والا مقام، به هدف خود اعتقاد راسخ داشتند و در راستا ی هدف خود  یعنی خدایی شدن تلاش می کردند. هر انسانی برای رسیدن به اهداف خود تلاش می کند، عالمان حقیقی، همچون آیه الله بهجت (ره)، هدف را صحیح انتخاب کردند و برای وصول به هدف همه ی سختی ها را با جان و دل خردیدند. زندگی نیز فرصتی است برای خدایی شدن و عمر انسان اگر در این مسیر هزینه نشود، خسارت است؛ «ان الانسان لفی خسر الا الذین آمنوا و عملوا الصالحات » انسان  اگر بخواهد زندگی اش سامان درستی بیابد و به آرامش برسد، باید تمامی اهداف گوناگون خود را در مسیر خاص و برای رسیدن به هدف واحدی که همانا هدف از خلقت انسان است، سازماندهی و جهت دهی کند. برای این منظور نکته اساسی که وجود دارد شناسایی هدف نهایی و اصلی آفرینش است.- بینش توحیدی و الهی:  از دیدگاه اسلام، دنیا مانند پلی برای گذر کردن و حرکت به سوی منزل جاویدان آخرت است و آمدن انسان به این دنیا برای کسب آمادگی برای زندگی جاوید اخروی است. شهدا به این حقیقت باور داشتند که این دنیا جای ماندن نیست و فانی و زودگذر است باید از این فرصت برای ابدیت بهره بگیرند. کسی که این گونه فکر می کند تحمل سختی های موقت برای رسیدن به سعادت ابدی برایش مشکل نیست. - اراه قوی؛ انسانهای با اراده، اگر هدفی صحیح داشته باشند،  انسانهای مؤفقی هستند.  کنار عزم, اراده و تلاش در راه بندگی خداوند, باید از امدادهای غیبی نیز بهره جست و از دعا و توسل به مقربان درگاه الهی, غافل نشد. دعا و مناجات و درخواست از خدا, هم خود به عنوان یک عمل و عبادت, باعث کمال نفس می شود, و هم اجابت آن توفیق افزونتری را برای انسان در پی دارد. اگر کسی اندیشه کاری را نداشته باشد هرچند مملو از انگیزه و اراده باشد راه به جایی نمی‌برد و چه بسا به گمراهی نیز کشیده شود. نتیجه تعلیم اندیشه سازی است و نتیجه تزکیه انگیزه سازی. اگر کسی انگیزه نداشته باشد نیز کاری از پیش نمی‌برد. بعنوان مثال بسیاری از ما می‌دانیم نماز شب خیلی خوب است ثواب زیادی دارد قرب به خداوند و توشه برای آخرت و ... را به دنبال دارد اما انگیزه این کار را نداریم نمی‌توانیم اراده بکنیم درحالی که اگر مسافرت مهمی در پیش داشته باشیم و ساعت پرواز مثلاً هر ساعتی از نصف شب که باشد مطمئنا بیدار می‌شویم چرا؟ چون انگیزه به اندازه کافی هست و تردیدی در انجام دادن آن نداریم.بنابراین دانش و اندیشه بدون انگیزه به جایی نمی‌رسد و انگیزه بدون دانش نیز نیرویی بی هدف است. انگیزه همانند موتور یک اتومبیل کارآیی دارد و علم همانند نور چراغهای آن است. صراط مستقیم هم باریک بینی می‌خواهد و هم اراده ای آهنین. اولیای الهی، هم انگیزه ی خودسازی داشتند و هم اراده وهمت والا.از امام صادق (علیه السلام) درباره آیه ﴿ قُلْ فَلِلَّهِ الْحُجَّةُ الْبالِغَةُ ﴾ انعام/149 سؤال شد؛ فرمود: «خداوند در روز قیامت از بنده اش سؤال می‌کند آیا عالم (به امور دینی و وظیفه ات) بودی؟ اگر بگوید آری می‌پرسد: آیا عمل نکردی به آنچه که دانستی؟ و اگر بگوید جاهل بودم می‌فرماید: چرا یاد نگرفتی تا عمل کنی؟ و بدین صورت حجت بر بندگان تمام است.» (بحار ج2 ص29)دوست گرامی! شهداو عارفان حقیقی، هم علم داشتند و هم عمل. مرحله اصلی اخلاق و خودسازی، عمل است؛ اگر کسی بخواهد واقعاً شخصیت و منش اخلاقی بیابد، لازم است صفات پسندیده را در قلب خویش نهادینه و راسخ نماید. روش ملکه شدن ارزش های اخلاقی نیز تکرار است. همان‌گونه که آدمی برای انجام دادن یک ورزش یا صنعت و یا هر کار دیگری در ابتدا با دشواری روبرو است؛ ولی به تدریج و در اثر مداومت و تکرار، انجام آن کار برایش آسان می گردد، صفات اخلاقی نیز در اثر عمل و تکرار و مداومت به صورت ملکه راسخ در می آیند و انجام آن‌ها نیز آسان می شود.دوست عزیز؛ شما می توانید برای ملبس شدن به صفات نیک اسلامی، از مطالعه ی زندگی بزرگان استفاده کنید. افرادی چون امام خمینی (رحمةالله علیه)، آیه الله بهجت، شهید چمران، شهید همت و دیگربزرگان که با خواندن خاطرات آنها انسان به وجد آمده و انگیزه ای در او پیدا می‌شود، از منابعی هستند که جهت انگیزه را تقویت می‌کنند.- بزرگان دینی،خدای سبحان را همواره حاضر و ناظر بر اعمال خود می دیدند؛ اگر آدمی حضور خدا را در همه جا حس کند، بسیار موثر است تا تقوای حضور را در محضر خداوند متعال حفظ نماید و این آیه را سر لوحه ی زندگی خود قرار دهد« هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ ما کُنْتُمْ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصیرٌ؛ و هر جا که باشید همراه شماست و به هر کارى که مى کنید بیناست». [حدید/4] در حقیقت این کنترل همیشگی و درونی، فرد را قادر می سازد، در عرصه های مختلف زندگی به انواع آلودگی نیالاید. توجه به نکات ذیل، لازم و ضروری است: - ظرفیت تحمل افراد، متغیر و متفاوت است. بعنوان مثال: میزان تحمل سلمان با امام معصوم (علیه السلام) قابل مقایسه نیست؛ از طرفی هم ظرفیت تحمل سلمان با ابوذر متفاوت است! همانطور که در مضمون روایات آمده که ابوذر تاب و تحمل آنچه را سلمان می دانست نداشت! در حالی که در روایات رسیده از اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) به هر دو اشاره می کنند که: «اباذر منا اهل البیت» و «سلمان منا اهل البیت». یا بعنوان مثال: محال است یک انسان عادی، به مصائبی که زینب کبری (سلام الله علیها) در حوادث قبل و بعد از عاشورا بر او گذشته، یا شبیه آنها مبتلا شود؛ زیرا همانطور که اشاره کردیم، خداوند ظرفیتها را بنا بر حکمت خویش، مختلف قرار داده است. - امتحانات الهی، افزون بر تحمل و ظرفیت افراد نیست؛ یعنی اینطور نیست که حضرت حق (جل و علا) باری سنگین، اضافه بر توان بنده، بر دوش او بگذارد؛ لذا فرموده «لا یکلف الله نفسا الا وسعها». مشکل این است که ما از ظرفیتها و تواناییهای خود غافلیم و بدلیل ضعف نفسانی و عدم تلاش در جهت شکوفایی استعدادها، ناله می زنیم که: دیگر تحمل ندارم وصبرم لبریز شد و ... منشا همه ی این بی طاقتیها جهل به داراییها و عدم تلاش در جهت تهذیب نفس است. دوست خوبم، انجام واجبات و ترک محرمات در حد توان تمامی افراد است. امام علی (علیه السلام) نیز می فرمایند: «از بیتابی کردن بپرهیز که قطع امید می کند و کار را به ضعف می کشاند و اندوه به بار می آورد. بدان که دو راه نجات بیشتر نیست: یا مشکلی چاره دارد که باید چاره اندیشی کرد و یا چاره ندارد که در آن صورت باید شکیبایی ورزید.» (همان، ح 2315) حتی اگر کسی دین هم نداشته باشد ولی کمی بیاندیشد، به همین نتیجه ای که امیرالمومنین (علیه السلام) فرمودند می رسد! در جامعه ی امروزی، زمینه برای دسترسی راحت به منابع دینی فراهم است. در زمان های گذشته علمای ما برای فراگیری علوم دینی،سختی های طاقت فرسایی را متحمل می شدند تا بتوانند به این علوم دسترسی پیدا کنند. علمایی همچون آیه الله بهجت در پیمودن مسیر سیر و سلوک سختی های فراوانی کشیدند و در جهت ارتقای علمی و عملی، تلاشی بی وقفه داشتند. - آری سختیها ، برای آزمایش و خالص کردن مؤمن از غیر مؤمن است پس اگر کسی با این دید توحیدی به سختیها و مشکلات بنگرد، نه تنها به ضعف و سستی نمی گراید، بلکه با انگیزه ای الهی، همراه با استقامت و پایداری، با سختیهای زندگی دست و پنجه نرم می کند. مانند دانشجویی که برای رسیدن به مدارج علمی بالا، هر سختی را با جان و دل به خود می خرد و با سعی و کوشش خود را برای امتحانات سخت استاد، آماده می کند و آزمونهای سخت را دلیل لطف و محبت استاد می بیند!     .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه