پدري دارم با دو همسر، نسبت به همسرش احساس وظيفه نمي‎كند و نفقه نمي‎دهد و نسبت به فرزندان زن او حقي قايل نيست. به اين پدر تا چه حد احترام لازم است و تكليف ما در مورد اعمال او چيست؟

وظايف مرد در مورد خانواده و همسر1. سرپرستي و مديريت خانوادهمرد به حكم عقل و شرع سمت سرپرستي خانواده را به عهده دارد. خداوند در اين باره مي‎فرمايد: «الرجال قوامون علي النساء»[1] مردان سرپرست و نگهبان همسران خويش‎اند.2. تأمين رفاه و آسايش خانوادهفراهم‎سازي رفاه و آسايش خانواده از ديگر وظايف مرد است؛ زيرا اساس زندگي مشترك و ازدواج تأمين نيازهاي عاطفي و رواني افراد است. امام رضا ـ عليه السّلام ـ در خصوص اين موضوع مي‎فرمايد: «ينبغي للرجل ان يوسع علي عياله لئلا يتمنوا موته»[2] شايسته است كه مرد زمينه رفاه و آسايش خانواده‎اش را فراهم سازد تا آرزوي مرگ او را نكنند. گفتني است كه فراهم كردن زمينة رفاه خانواده بايد متناسب با امكانات و توان اقتصادي مرد باشد.3. تأمين هزينة زندگياز آنجا كه مسئوليت تربيت فرزندان و ادارة امور داخلي خانواده، به طور معمول بر عهدة زن قرار دارد، طبيعي است كه مرد بايد عهده‎دار تأمين هزينه‎هاي زندگي باشد، بدين خاطر نبايد هيچ منتي بر خانوادة خود بگذارد، چرا كه اين وظيفه‎اي است كه از نظر اسلام بر عهدة مرد گذاشته شده است. رسول خداـ صلّي الله عليه و آله ـ در مورد حقوق زن بر مرد مي‎فرمايد: «حق زن بر مرد اين است هزينة مسكن، لباس و خوراك او را فراهم سازد و از لغزش او درگذرد.»[3]اينها وظايفي است كه بر عهدة مرد گذاشته شده و هيچ عاملي مانع آن نمي‎شود. پدر شما نيز وظيفه دارد كه سرپرستي خانواده خود را بر عهده گرفته و هزينة زندگي آنها را تأمين كند، و اگر برايش سخت است و نمي‎تواند هزينة آنها را به مقدار مورد نياز تأمين كند، معلوم مي‎شود كه ازدواج دوّم ايشان كاملاً كار اشتباه و نادرستي بوده است. اين در مورد وظايف پدر شما كه مي‎بايست رعايت كند.وظيفه و تكليف شما در برابر پدرتانهمانگونه كه پدر شما وظايفي دارد و هيچ عامل ديگري نمي‎تواند مسئوليت اداره و تأمين هزينه‎هاي زندگي را از ايشان سلب كند، شما نيز در قبال پدرتان وظايفي داريد كه هيچ عاملي نمي‎تواند مانع آنها شود. وظيفة هر فرزندي در قبال پدر و مادرش اين است كه: با احترام و ادب با آنها برخورد كند. اين وظايف كه بر عهدة فرزند گذاشته شده هيچ ربطي به وظايف پدر نسبت به همسر و فرزندانش ندارد، يعني اين گونه نيست كه اگر پدر به وظايف خود عمل نكرد يا شرايط به گونه‎اي بود كه نتوانست به مسئوليت‎هاي خود عمل كند، فرزند نيز حق پشت پا زدن به وظايف خود در قبال پدرش را داشته باشد، بلكه اگر فرزند هم به وظايف خود عمل نكند، مانند پدر مقصر مي‎باشد. بنابراين شما نمي‎توانيد برخورد منفي با پدرتان داشته باشيد، شما سعي كنيد هم به وظايف خود عمل نماييد و هم بخشي از مشكلات زندگي را از دوش پدرتان برداريد، و در كل زمينه را به گونه‎اي فراهم سازيد كه رابطه شما با پدرتان و نيز رابطه پدر و مادرتان با يكدگير بهبود يابد و اگر خداي نكرده مشكلي در گذشته پيش آمده رفع گردد. باتوجه به آنچه بيان گرديد، وظيفه شما در برابر پدرتان اين است كه كمال ادب و احترام را نسبت به ايشان مراعات نموده و جهت بهبود شرايط و مشكلات مورد نظر به نكات زير عمل نماييد:1. توجه داشته باشيد كه شخصيت پدرتان و جايگاه ايشان غير از رفتار وي مي‎باشد، بنابراين گرچه رفتار و عملكرد ايشان در مورد شما و در قبال مادرتان پسنديده و رضايتبخش نبوده است و شما مي‎توانيد نسبت به رفتار و عملكرد ايشان ناراضي باشيد امّا نمي‎توانيد جايگاه پدري ايشان را نفي كنيد و شخصيت وي را زير سؤال ببريد، چه بسا ممكن است در آينده رفتار و عملكرد ايشان بهتر شود.2. به جاي دامن زدن به اختلافات و مشكلات خانوادگي و شكايت از پدر سعي كنيد در جهت رفع مشكل گام برداشته و صفا و صميميت را در خانواده به ارمغان آوريد.3. نفقه زن بر شوهر لازم است ولي شرايطي نيز دارد. يكي از آنها اين است كه زن نسبت به آنچه كه اطاعتش بر زن لازم است، مطيع شوهر باشد. در غير آن صورت حقي بر مرد ندارد. دادن خرجي به فرزندان و نوه‎ها نيز تا وقتي و در صورتي واجب است كه آنان كسب و كاري نداشته و نيازمند باشند. امّا در صورتي كه فرزندان بزرگ شده و هر كدام مي‎توانند روي پاي خود مستقل باشند، بر پدر لازم نيست مخارج آنها را تأمين كند.4. صرف اين‎كه پدرتان دو زن گرفته، مشكلي نيست و از نظر اسلام مانعي ندارد به شرطي كه عدالت را در ميان آنها رعايت كند گرچه لازم است مرد به عواقب و پيامدهاي مسئله توجه داشته باشد، ولي حالا اتفاقي است كه افتاده، بايد سعي كرد در مورد آينده برنامه‎ريزي درست و معقولانه صورت پذيرد.5. احترام شما به پدرتان بايد به صورتي باشد كه رفتارش را تأييد نكنيد و احترام شما به گونه‎اي نباشد كه وي را در ادامه اين روند تشويق و تأييد كند. بلكه بايد انتقاد سازنده داشته باشيد.6. آخرين و بهترين راهكار اين است كه هم شما و هم مادرتان با ديدة عفو و گذشت نسبت به ايشان نگاه كنيد، و اگر هم در حق شما نارسايي كرده، مورد چشم‎پوشي قرار دهيد. اگر شما اين عمل پسنديده را انجام دهيد، قطعاً ايشان متوجه مي‎شود كه شما نسبت به وي احترام قائل هستيد و شايد همين باعث شود كه مهر و عاطفه پدري و همسري در خانواده ايجاد شود و رشد كند.معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:1. زهرا پزنده، ازدواج، حقوق و وظايف متقابل زوجين، سازمان تبليغات اسلامي، چ اوّل، 1370.2. امام خميني (ره) ، رسالة نوين، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، چ 11، 1371.3. محمد رضا كاشفي،‌آيين مهرورزي، دفتر تبليغات اسلامي، چ دوّم، 1376. .

سامانه پاسخگویی به سوالات و شبهات

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/28

لینک کوتاه