چرا برخی از آیات که به هم مربوط هستند به صورت آیات جدا بیان شده اند؟( به عنوان مثال آیات ۲۳و۲۴سوره مبارکه غافر)

موضوع مورد پرسش در مورد برخی آیات دیگر مانند آیات 119 و 120 سوره بقره نیز مطرح است و در واقع اتصال و یا انفصال برخی آیات منشا اختلاف در تعداد آیات قرآن شده است که توجه شما را به توضیحی در این رابطه جلب می نماییم : براساس آمار دقیقى که فرهنگ آمارى کلمات قرآن کریم ارائه داده است، قرآن داراى 114 سوره، 6236 آیه و 77807 کلمه است. البته اختلاف نظر هم در این زمینه وجود دارد. ما معتقدیم که کلمات قرآن ثابت است (به سبب دلایل دیگری که قرآن‌ِ نازل شده را مصون از تحریف می‌داند)، و باید توجه کرد که ریشة اختلاف در تعداد کلمات قرآن‌، کم یا زیاد بودن کلمه‌ای در قرآن نیست‌، بلکه منشأ آن این است که مبنای یکسانی در بین علما، برای شمارش کلمات وجود ندارد; برای مثال گروهی صیغة تعجب در زبان عربی را (مانند ما اصبرهم‌) یک کلمه و گروهی دیگر دو کلمه محسوب می‌کنند; همچنین در شمارش تعداد آیات نیز مبنای یکسانی وجود ندارد; برای نمونه گروهی بسم اللّه‌... در ابتدای سوره‌ها را جزء سوره ندانسته‌، آن را در شمارش کلمات و آیات به حساب نمی‌آورند (و یا علی رغم آن که آن را جزء سوره می‌دانند، در شمارش کلمات و آیات محسوب نمی‌کنند) اما گروه دیگری آن را به حساب می‌آورند. مهم ترین علت اختلاف ظاهراً از این جهت بوده که پیامبر اکرم(ص) اکثر اوقات در آخر آیه، وقف مى کرده و بعضى از اوقات وقف نمى کرده اند. به همین جهت در تعداد آیات اختلافى پیش آمده و اکثرا6200 آیه ذکر کرده اند. عدد 6666 را میبدى در کشف الاسرار نسبت به جمهور اهل علم داده است. علت این انتخاب شاید جهت سر راست بودن آن مى باشد. همچنین خالى بودن قرآن هاى اولیه از علامت جداکننده آیات از یکدیگر باعث مى شده تا وقف بر بعضى آیات صورت نگیرد و یک آیه شمرده شود یا بالعکس. گفته شده که پیامبر به منظور آگاه ساختن مردم به تمام شدن آیه در رأس آیات دیگر وقف می کرد، و سپس همان آیه را به آیه بعدی (به علت پیوستگی مطالب آن دو) وصل می فرمود و در نتیجه این توهم در مردم پدید آمد که این وصل، علامت انقطاع و تمام شدن آیات نیست لذا اختلاف روایات در زمینه تعداد آیات باعث اختلاف نظر در شمار آنها گشت و هر فرقه و گروهی بر حسب روایاتی که از نظر آنها بر دیگر روایات، رحجان داشت، عدد خاصی را ذکر کرده اند و بالاخره همین اختلاف روایات، منشأ به وجود آوردن مکتب های مختلف در شمار آیات قرآن گردید، که این مکتب ها به یک یا چندین مربوط می شود. طبرسی می گوید:‌ «صحیح ترین اعداد آیات قرآن که از لحاظ اسناد از روایات دیگر عالی تر است. عدد کوفی است زیرا این عدد از امیرالمومنین علی مأخوذ است، و روایتی که از رسول خدا نقل شده آن را تأیید می نماید مطابق حدیثی که از امیرالمومنین علیه السلام نقل شده رسول خدا فرمود: «مجموع آیات 6236 آیه است، و بنابراین، عدد کوفی نسبت به سایر روایات و اعداد دیگر به صواب نزدیک تر است». ابوعمر و عثمان دانی گوید در این که شمار آیات قرآن کمتر از 6200 آیه نیست، تمام محققان و محدثان اتفاق نظر دارند،‌ و اختلاف آنها در مازاد بر 6200 می باشد از عدد 6204 - 6214- 6216-6219- 6225 - 6236. جهت آگاهی بیشتر ر. ک : دکتر سید محمد باقر حجتی، تاریخ قرآن کریم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ص 70 -73 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه