اوصاف نفسانی انسان به دو گروه فضائل و رذائل تقسیم می شوند. در روایات اهل بیت(ع) از فضائل تعبیر به جنود عقل و از اوصاف رذیله تعبیر به جنود جهل شده است. یعنی سرچشمه تمام فضائل به عقل و ریشه تمام رذائل به جهل منتهی می شود. ــ البته مراد از این جهل در فرهنگ اهل بیت(ع) جهل در مقابل عقل است نه جهل در مقابل علم. ــ از طرف دیگر در روایات اهل بیت(ع) بیان شده که سراسر وجود ملائک از سنخ عقل است ؛ و شیطان مظهر تامّ جهل و بی عقلی است.

اوصاف نفسانی انسان به دو گروه فضائل و رذائل تقسیم می شوند. در روایات اهل بیت(ع) از فضائل تعبیر به جنود عقل و از اوصاف رذیله تعبیر به جنود جهل شده است. یعنی سرچشمه تمام فضائل به عقل و ریشه تمام رذائل به جهل منتهی می شود. ــ البته مراد از این جهل در فرهنگ اهل بیت(ع) جهل در مقابل عقل است نه جهل در مقابل علم. ــ از طرف دیگر در روایات اهل بیت(ع) بیان شده که سراسر وجود ملائک از سنخ عقل است ؛ و شیطان مظهر تامّ جهل و بی عقلی است. لذا جنود عقل(اوصاف نیکو) را جنود ملائک یا جنود الرّحمن می گویند و در مقابل ، جنود جهل (اوصاف رذیله) را جنود ابلیس می خوانند ؛ که ترس غیر عاقلانه نیز از جمله آنهاست.بنا بر این هر کس به هر مقدار که دارای اوصاف حسنه است به همان اندازه شبیه به فرشتگان ، و به همان اندازه جند الرّحمن است. و هر کس به هر مقدار دارای صفات رذیله است به همان اندازه شبیه شیطان و از یاوران اوست. انسان ترسو نیز به مقدار ترسش یار و یاور شیطان بوده و دشمن انسان و انسانیّت و از جمله دشمن خویشتن است. راه تسلّط شیطان بر انسانها نیز همین شباهت وجودی انسانها به ابلیس است. لذا کسی که از رذائل پاک است شیطان هیچ راه نفوذی به نفس او ندارد. چون جاسوس و نیروی نفوذی در وجود وی ندارد. بر این اساس خداوند متعال فرمود:« إِنَّ عِبادی لَیْسَ لَکَ عَلَیْهِمْ سُلْطانٌ إِلاَّ مَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ الْغاوین : همانا تو بر بندگان من تسلّطی نخواهى یافت ؛ مگر جاهلان گمراهی که از تو پیروى مى کنند»( الحجر:42) ترس نامعقول در وجود شخص مانند سربازی نفوذی است که دروازه های نفس را بر روی شیاطین باز می کند و شیطان با استفاده از او انسان را به اسارت خود می گیرد؛ و او را از اقدام به امور خیر باز می دارد ؛ و از اقدام بر ضدّ دیگر یاوران شیطان مانند ظلم و تبعیض منع می کند. در مقابل ، شجاعت سرباز دلاوری از جانب خداوند متعال است که بر ضدّ شیطان و یاوران درونی و بیرونی او مبارزه می کند و راه ورود آنها را سدّ می کند. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه