روش ابوحنیفه در استنباط چگونه بود؟

ابو حنیفه متوفی 150ه است. او طریقه اش را در استنباط بر اساس مشورت با اصحاب و بررسی جوانب مسائل بنا نهاده بود. در اجتهاد به مسائل فرضی هم می پرداخت و به رأیی می رسید دستور نگارش می داد. در منابع نخست به قرآن و سپس به سنت صحیح و بعد به اقوال اصحاب مراجعه می کرد و هنگامی که به اقوال بزرگانی می رسید می گفت آنها رجالی هستند و من هم رجلی و در همین هنگام به قیاس، استحسان، اجماع و عرف مراجعه می کرد. او کتابی در فقه تدوین نکرد و برخی گفته اند او فقط هفتصد حدیث را صحیح می دانست ولی تحقیق غیر این است. مذهب حنفی نتیجه عمل جمعی امام ابوحنیفه و شاگردانش است، بلکه شاگردان ابوحنیفه به قدری برجسته بودند که مخالفت هایی با او می کردند که این خود عاملی شده است که عده ای گفته اند مذهب حنفی جمع چند مذهب است که به یک امام منسوب شده است. مهمترین شاگردانش ابو یوسف، محمد بن حسن شیبانی، زفر بن هذیل، حسن بن لؤلؤی هستند.ظاهرا ابوحنیفه بیش از همه پیشوایان اهل سنت آماج طعن و قدح بوده است زیرا بیش از همه به حدیث بی توجهی می کرده است. مالک می گفت: مولودی در اسلام متولد نشده است که بر اهل اسلام پرضررتر از ابوحنیفه باشد و می گفت فتنه ابوحنیفه بر این امت از فتنه ابلیس پرضررتر است. ثوری می گفت: فرزندی در اسلام متولد نشده که شوم تر از ابوحنیفه برای اهل اسلام باشد.برخی نظرات فقهی ابوحنیفه:نیت در وضو و طهارت واجب نیست؛ وضو با تمام مایعات جایز است؛ خروج از نماز با هر چیز منافی؛ در منقولات وقت صحیح نیست؛ قتل نفس در مقابل قتل نفس جایز است.منبع:مدخل علم فقه، رضا اسلامی، ص 467 به بعد .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه