خدا در قرآن می فرماید: ما بار امانت خود را به کوه ارائه کردیم نپذیرفت ولی انسان آن را پذیرفت همانا انسان ظالم و جاهل است. چرا خداوند در این مورد انسان را با این صفات می خواند آیا چون بار امانت خدا را پذیرفته مستحق این صفات است؟

خداوند در قرآن می فرماید: إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَها وَ أَشْفَقْنَ مِنْها وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ إِنَّهُ کانَ ظَلُوماً جَهُولاً[1] ما این امانت را بر آسمانها و زمین و کوه‏ها عرضه داشتیم، از تحمل آن سرباز زدند و از آن ترسیدند. انسان آن امانت بر دوش گرفت، که او ستمکار و نادان بود. تفسیر: این آیه نشان می‏دهد که انسان چگونه دارای موقعیت بسیار ممتازی است که می‏تواند حامل رسالت عظیم الهی باشد، و اگر به ارزشهای وجودی خود جاهل گردد چگونه بر خویشتن ظلم و ستم کرده و به اسفل السافلین سقوط می‏کند!  نخست بزرگترین و مهمترین امتیاز انسان را بر تمام جهان خلقت بیان فرموده، می‏گوید: "ما امانت خود را بر آسمانها و زمین و کوه‏ها عرضه داشتیم "(إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ). " اما این موجودات عظیم و بزرگ عالم خلقت از حمل این امانت ابا کردند و اظهار ناتوانی نمودند، و از این کار هراس داشتند "! (فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَها وَ أَشْفَقْنَ مِنْها). بدیهی است که ابا کردن آنها از سر استکبار نبوده؛ آن چنان که در مورد شیطان و خودداری او از سجده برای آدم می‏خوانیم: " أَبی‏ وَ اسْتَکْبَرَ"[2]: بلکه ابا کردن آنها تؤام با اشفاق یعنی ترس و هراس آمیخته با توجه و خضوع بوده است. ولی در این میان انسان این اعجوبه عالم آفرینش جلو آمد "و این امانت را بر دوش کشید "!(وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ). ولی افسوس که "از همان آغاز بر خویشتن ستم کرد، و قدر خود را نشناخت و آنچه شایسته حمل این امانت بود انجام نداد "(إِنَّهُ کانَ ظَلُوماً جَهُولًا).[3] پس معلوم می شود این صفاتی که خداوند به انسان نسبت داده است به خاطر آن است که آنچه شایسته حمل این امانت بود انجام نداد و چون بر ارزشهای وجودی خود جاهل گشت بر خویشتن ظلم و ستم کرده و به اسفل السافلین سقوط کرد و باعث شد که مستحق صفاتی گردد که خداوند از آن به ظَلُوماً جَهُولاً تعبیر فرموده است. اما باید به این نکته توجه داشت که این صفت و این معنا که در آیه مطرح شده در مورد همه ی انسانها نمی باشد بلکه در مورد بعضی از انسان ها انطباق دارد. یعنی بار امانت را خداوند بر دوش انبیاء و اولیاء و صالحان گذاشت اما برخی از انسان ها چون از دستوراتشان که در واقع دستورات خداوند بود سر باز زدند و در نهایت مصداق این صفات گشتند.  موفق باشید.                                                           .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه