سازندگان مسجد بر قبور توسط پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ لعن شده است، پس چرا امروزه بر قبور مسجد میسازند؟

اين روايات به دو دسته کلی قابل تقسیم است: الف: دسته اي که به طور مطلق از مسجد قرار دادن قبور منع مي کند که به برخي از اين گونه روايات به عنوان نمونه اشاره مي شود: 1. ابي هريره از پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله روايت نموده که حضرت فرموده است: «قاتل الله اليهود اتخذوا قبور انبيائهم مساجد؛ خدا يهود را هلاک کند که قبور انبياء شان را مسجد قرار دادند». 2. عايشه و ابو هريره از رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ روايت نموده است که حضرت فرموده است: «لعن الله اليهود و النصاري إتخذوا قبور انبيائهم مساجد؛ خداوند يهود و نصاري را لعنت کند که قبور انبياء خود را مسجد قرار دادند». 3. و نيز روايت شده که پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرموده: «ألا و إنّ من کان قبلکم کانوا يتخذون قبور انبيائهم و صالحيهم مساجد ألا فلا تتخذوا القبور مساجد؛ آگاه باشيد کساني پيش از شما قبور انبياء و خوبان شان را مسجد قرار مي دادند و شما اين کار را نکنيد». اين روايات از نظر سندي اعتبار ندارد، زيرا از طريق ابوهريره جاعل حديث نقل شده است از نظر محتوا نيز آنچه وهابي ها از اين روايات فهميده اند، يعني حرمت ساخت مسجد و يا بارگاه روي قبور، قابل قبول نيست و دليل آن دسته دوم از رواياتي است که در همين زمينه وارد شده است. ب: دسته دوم رواياتي است که در آن ها به فلسفه منع ساخت بنا بر روي قبور و مسجد قرار دادن قبور تصريح شده است و از همين روايات مي توان فهميد که معناي دسته اول، آن چيزي نيست که وهابيها ادعا مي کنند، بلکه در معناي روايات احتمالات ديگري است که به هر يکي از اين احتمالات و رواياتي که شاهد و قرينه بر آن مي باشد اشاره مي شود. 1. قبله قرار دادن قبر، يعني آنچه ممنوع است اين عمل است نه ساختن مسجد و بارگاه بر روي قبور و مؤيد اين مطلب روايتي است از پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ که مي فرمايد: «لا تتخذوا قبري قبلة و لا مسجدا؛ قبر مرا قبله (به جاي کعبه) و نيز محل سجده قرار ندهيد». 2. سجده کردن بر قبر ممنوع است و دليل آن ذيل روايتي است که در مورد احتمال اوّل به آن اشاره شد و نيز روايتي که پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ مطابق آن فرموده است: «لا تتخذا قبري و ثنا يُعبَد لعن الله اليهود فانهم إتخذوا قبور انبيائهم مساجد؛ قبر مرا بت قرار ندهيد که عبادت شود، خدا لعنت کند يهود را که قبور انبياء شان را مسجد قرار دادند». يعني روي قبر بناء درست کردن به منظور سجده و پرستش غير خدا ممنوع است. 3. احتمال ديگر در معناي روايات آن است که آنچه ممنوع است سجده کردن براي انسان مدفون در قبر است به گونه اي که مورد سجده قرار گرفته و پرستش شود. شاهد اين معني روايتي است که در احتمال دوم به عنوان مؤيد ذکر شده در نتيجه احاديثي که وهابي ها خواسته اند از آن منع ساخت بنا را بر روي قبور استفاده کنند، هيچ ارتباطي به حرمت ساخت مسجد و بارگاه بر روي قبور ندارد. بلکه مراد همان چيزي است که به عنوان سه احتمال بيان شد و دليل مدعا نيز روايتي است که در صحيح مسلم و صحيح بخاري آمده و آن اين که وقتي ام حبيبه و ام سلمه نقل نمودند که در حبشه کنيسه اي بود که تصاويري در آن وجود داشت، پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله وسلم ـ فرمود: «بين مردم حبشه مرد صالحي بود که بعد از مرگش بر روي قبر او مسجدي ساخته و تصاويري در آن کشيدند، اينان بدترين مردم در روز قيامت هستند». توصيف اين عده در روايت به عنوان بدترين مردمان از واقعيت و حقيقت عمل آنان پرده بر مي دارد، زيرا تنها انسان مشرک متصف به شر الناس مي شود گرچه در ظاهر از اهل کتاب محسوب شود. اين توصيف نشان مي دهد که عمل آنان صرف ساختن مسجد بر روي قبور و خواندن نماز و عبادت کردن خدا در آن نبوده؛ بلکه عمل شان آلوده به نوع شرک از قبيل سجده کردن بر قبر به منظور پرستش شخص مدفون در قبر و يا قبله قرار دادن قبر بوده است و اين ربطي به اصل ساختن بناء بر روي قبر ندارد. به علاوه شيعيان مسجد را در کنار قبور ائمه و اولياء مي سازند و بر روي قبر، قبه و بارگاه درست مي کنند که دليل بر حرمت آن وجود ندارد و آنچه از روايات استفاده مي شود و يهود و نصاري به خاطر آن لعن شده اين است که به سمت قبر نماز بخواند و آن را قبله قرار دهد و يا بر آن سجده کند و آن را به منزله بت بداند. امّا ساختن مسجد در کنار قبور و بارگاه بر روي آن ممنوع نمي باشد، بلکه دليل برجواز آن مي توان ارائه کرد: اولاً، بناهائي ياد بود که خاطره افراد برجسته و با شخصيت را زنده نگه مي دارد هميشه در ميان مردم جهان رايج بوده و هست و يک نوع قدرداني از گذشتگان و تشويق براي آيندگان در آن نهفته است و وجود اين گونه بناها سند تاريخي بر وجود اين شخصيت ها و برنامه و تاريخ شان هست و در اين زمينه تا منع شرعي نداشته باشيم هيچ دليلي نداريم که از ساخت چنين بناها جلوگيري شود. آري آنگاه که مسئله پرستش و بت سازي و... مطرح شود، چون با توحيد منافات دارد بايد ممنوع شود. ثانياً، مسئله ساختن مسجد و بارگاه بر مزار و قبور بزرگان و مردان الهي در متن قرآن آمده است: هنگامي که ماجراي اصحاب کهف بر ملا شد مردم براي ديدن آنها رفتند ولي آنها را مرده يافتند هر گروه پيشنهادي کرد و اين پيشنهاد پذيرفته شد که به روي غار مسجدي بسازند. قرآن اين پيشنهاد را اين گونه نقل مي کند «...قال الذين غلبوا علي امرهم لتتخذنّ عليهم مسجدا...؛ و کساني که در مورد ايشان غلبه يافته بودند گفتند: بر غار آنها مسجدي خواهيم ساخت». قرآن پيشنهاد اين عده را بدون آن که رد کرده باشند نقل نموده و از آن فهميده مي شود که مورد پذيرش قرآن است، زيرا قرآن موضوعي را بدون نتيجه گيري بيان نمي کند: اگر باطلي باشد آن را رد مي نمايد و اگر حقي باشد آن را تأييد مي کند و در اين ماجرا بدون تخطئه اي، نظر کساني که گفتند بر روي قبور اصحاب کهف مسجدي بنا کنيم آن را تأييد کرده است. علاوه بر اين سيره مسلمين از صدر اسلام تاکنون بر اين بوده که بخاطر تعظيم و احترام انسان هاي صالح بر قبر آنان بارگاه و يا در کنار آن مسجدي بنا مي کرده اند تا در آن به عبادت و تلاوت قرآن و... بپردازند و شاهد بر اين مدعا بارگاه پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و ائمه ـ عليهم السلام ـ و نيز بارگاه شيخ عبدالقاهر و ابوحنيفه در بغداد است. اگر واقعاً پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ از بناء روي قبر نهي کرده چگونه صحابه آن حضرت جسد مطهر آن بزرگوار را در زير سقف دفن کرده و قبر او را به حالتي در آوردند که داراي بنا گرديد چون هيچ تفاوتي ديده نمي شود بين اين که جسد ميت را از ابتداء زير سقف دفن کنند و يا بعدا روي آن سقفي بزنند تا هم قبر محفوظ باشد و هم کساني که به عنوان زيارت صاحب قبر آنجا مي آيند به راحتي به تلاوت قرآن و نماز بپردازند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه