ناسخ و منسوخ در قرآن کریم یعنی چه؟ آیا می شود خداوند با علم بی پایانش چیزی گفته باشد ولی بعدا آن را نسخ کند؟ لطفا راهنمایی کنید. مثالی بزنید.

نسخ نزد پیشینیان، مفهومى گسترده داشت و عبارت بود از: هرگونه تغییر در حکم پیشین؛ در حالى که نسخ در اصطلاح امروز، جایگزین کردن حکم جدید، به جاى حکم قدیم است. به تعبیر علامه طباطبایى نسخ ؛ یعنى: «آشکار ساختن انتهاى مدت و زمان حکم و پایان عمل به آن». حکمت نسخ: به شیوه وضع احکام و نزول قرآن بر مى گردد. حکمت اساسى تدریج در تشریع و نزول آیات، تعلیم و تربیت مخاطبان بوده است. خداى متعال براى تثبیت معارف و نظام هاى ارزشى جاودانه اسلام، شرایط عینى و واقعیت هاى خارجى معرفتى و توان علمى و عملى مخاطبان را در نظر گرفته است. بنابر مصالح مورد نظر، احکام الهى همه یکسان و یکنواخت نیست. برخى احکام به حسب شرایط و موقعیت اجتماعى عصر نزول، داراى مصلحت موقت بوده و در نتیجه حکم خاص آن موارد از همان آغاز نیز در نزد خداوند، قلمروى محدود داشت؛ ولى بنا بر حکمت هایى از مردم پوشیده داشته شده است محمد باقر سعیدى روشن، علوم قرآن، ص 304.تعداد آیات نسخ :برخى در این باره نظر افراطى داشته و آیات زیادى را منسوخ دانسته اند: اما با ضابطه مند شدن تعریف نسخ و شرایط آن از سوى قرآن شناسان، دایره نسخ محدود گردیده است و تعداد آن از نظر بیشتر محققان از ده آیه تجاوز نمى کند. آیاتى که تقریباً بر نسخ آنها اتفاق شده عبارت است از: آیه نجوا، آیه جزاى فاحشه، آیه توارث از طریق ایمان (انفال 8 آیه 72) حسین جوان آراسته، درسنامه علوم قرآنى، ص 429.اما در جواب قسمت دوم سؤال باید عرض کنیم که:اولا ; آنچه را خداوند بزرگ خلق یا تشریع مى کند داراى مصلحت و کمال است . ثـانـیا ; جهان مادى به دلیل محدودیت آن , که از مادى بودنش حاصل شده , قابلیت دریافت همه کـمـالات و مـصالح را به صورت یک جا و در یک زمان واحد ندارد بلکه پیدایش مصالح و کمالات گوناگون نیازمند اسباب و شرایط گوناگون است . با توجه به این دو نکته باید گفت که خداوند منان با علم و حکمت مطلق خود موجوداتى را خلق یا احکامى را تشریع مى کند که با توجه به زمان و مکان آنها داراى مصلحت و کمال مناسب اند اما گاه بـه دلـیل همان محدودیت و قابلیت کم , مدت و زمانى که براى آنهادر نظر گرفته شده از همان ابتدا محدود و مقید به شرایط خاص بوده است . پـس از آن زمـان بـا پـیـدایـش شرایط جدید زمینه براى خلق یا جعل احکام جدید مساعد گشته ,خداوند بزرگ اشیاء یا احکام جدیدى را خلق یا جعل مى فرماید . الـبـتـه ایـن اشیا یااحکام جدید نیز داراى همه مصالح و کمالات اشیاء یا احکام منسوخ ‌اند و چیزى از آنها کم ندارند . تفسیر المیزان ج 1، طباطبائى - سید محمد حسین به نقل از سایت تبیان. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه