آیا به غیر حضرت علی بن ابی طالب می توان" امیر المومنین" گفت؟و آیا ابوبکر، عمر، عثمان، معاویه و یزید هم امیر المومنین بودند؟

این لقب اختصاص به علی بن ابی طالب دارد و به غیر از او در هیچ فردی مصداق ندارد. وقتی رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ امیر مومنان ـ عليه السلام ـ را به خلافت و به جانشینی خود برگزید به مردم دستور داد که با لفظ امیر المومنین بر علی بن ابی طالب سلام کنند که ابوبکر، عمر، طلحه، زبیر، و دیگران آمدند و ضمن بیعت با حضرت علی ـ عليه السلام ـ به او سلام دادند که السلام علیک یا امیر المومنین و اینجا بود که عمربن خطاب آمد و گفت: مبارک باد بر تو ای پسر ابی طالب که مولای من و مولای همه مردان و زنان مومن گشتی. با نگاهی به روایات بدست می آید که لقب «امیر المومنین» مختص حضرت علی بن ابی طالب است و بر هیچ کس دیگر جایز نیست که امیر المؤمنین گفته شود، حتی به امامان معصوم دیگر نیز و حتی پس از ظهور امام زمان و تشکیل حکومت اسلامی باز نباید به امام عصر «امیر المؤمنین» گفته شود، در این نوشتار به نمونه هایی از این روایات اشاره می شود: 1ـ از امام صادق ـ علیه السلام ـ سوال شد که وقتی امام قائم قیام کند، مردم با لفظ امیر المؤمنین به او سلام خواهند کرد؟ حضرت فرمود: نه امیر المؤمنین اسمی است که خداوند علی بن ابی طالب را به آن نامیده است و هیچ کس قبل و بعد از او به این نام خوانده نمی شود مگر کافر. راوی پرسید پس چگونه به امام زمان ـ علیه السلام ـ سلام می کنند؟ فرمود: می گویند: السلام علیک یا بقیه الله... با توجه به این که این لقب از سوی خداوند متعال است، پس نامیدن دیگران سرپیچی از دستور الهی بود و باعث کفر می شود. 2ـ رسول خدا ـ صلی الله علیه و اله و سلم ـ می فرماید: وقتی به معراج رفتم، خداوند متعال به من فرمود: ای محمد! علی را امیر المؤمنین بخوان که کسی را قبل از او به این لقب ننامیده ام و بعد از او نیز کسی را با این نام نخواهم خواند. 3ـ امام باقر ـ علیه السلام ـ نیز فرمود: «امیر المؤمنین، اسمی است که قبل از علی بن ابی طالب به کسی گفته نشده بود و بعد از او به هیچ کس حلال نیست». 4ـ امام باقر ـ علیه السلام ـ در روایتی دیگر می فرماید: بعد از علی بن ابی طالب کسی را امیر المؤمنین نمی خوانند مگر این که دروغگو باشد. از کلام این دو مطلب استفاده می شود: اولاً کسی که به امیر المؤمنین خوانده می شود. چون واقعاً امیر المؤمنین نیست پس دروغگوست و ثانیاً ، کسی که به غیر از علی بن ابی طالب، امیر المؤمنین بگوید او نیز در این گفتار دروغگوست، چون فقط علی ـ علیه السلام ـ امیر المؤمنین می باشد. 5ـ امیر مؤمنان علی ـ علیه السلام ـ در یکی از احتجاجاتش فرمودند: بدرستی که رسول خدا ـ صلی الله علیه و اله و سلم ـ دستور داده بود که مردم مرا در حیات او و پس از وفاتش امیر المؤمنین بخوانند و غیر از این چنین دستوری نرسیده است. 6ـ ابن شهر آشوب نقل می کند که شخصی به امام صادق ـ علیه السلام ـ گفت: یا امیر المؤمنین! حضرت فرمود: ساکت باش هیچ کس به این اسم راضی نمی شود مگر این که به بلائی که ابی جهل مبتلا شد، دچار گردد. با توجه به این که ابی جهل در حال کفر در جنگ بدر کشته شد، ممکن است نظر امام این باشد کسی که خود را به ناحق امیر مومنان بداند و به ناحق بر مردم حکومت کنند همانند ابی جهل است که در مقابل پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ قرار گرفت. بنابراین «امیر المومنین» بر غیر علی بن ابی طالب ـ علیه السلام ـ جایز نمی باشد، البته دو روایت دیگر نیز وجود دارد که با احادیث قبل تنافی دارد لکن ، یکی از آن ها در تفسیر عیاشی آمده که محمد بن اسماعیل رازی از مردی روایت کرده و چون مشخص نیست این مرد چه کسی می باشد، لذا این روایت اعتباری نخواهد داشت و در این جا آورده نشد و روایت دوم نیز شبیه به مضمون روایت عیاشی است که در این روایت نیز محمد بن اسماعیل از بعضی اصحاب نقل کرده که باز این بعضی اصحاب مشخص نیست. و دیگر این که در این روایت احمد بن محمد سیاری آمده که مرحوم خوئی می نویسد وی در فضایل اهل بیت غلو (زیاده روی) می کرد. (البته غلو به کسی گفته می شود که مقام اهل بیت را به الوهیت برساند) و از نجاشی نقل شده که احمد بن محمد ضعیف الحدیث و فاسد المذهب بود. در مشایخ الثقات نیز آمده که وی ضعیف بود. با نگاهی به مضمون این دو روایت و این که در هر دو محمد بن اسماعیل آمده مشخص می شود که چنین روایتی قابل استناد نمی باشد و مضمونش نیز نمی تواند درست باشد. بنابراین اطلاق لقب امیر المؤمنین ، به سایر افراد نظیر خلفا که درکتب تاریخی و روایی ، فراوان دیده می شود ، ناشی از جهل به دستور پیامبر خدا (ص) و یا عناد و سرپیچی از دستورات ایشان و اهل بیت (ع) می باشد ، هم چنین گاه دیده می شود که امامان و یا صحابه بزرگوار ایشان ، به خلفای حکومت اموی یا عباسیان ، اطلاق امیر المؤمنین کرده اند ، که همه این موارد ناشی از تقیه و حفظ جان بوده است چراکه خلفا ، اصرار داشتند اطرافیان ، ایشان را با همین لقب ، خطاب قرار دهند و در غیر این صورت ، اقدام به مجازات آنها می کردند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه