درست است که می گویند زمانی که امام قیام کردند آیت الله اراکی قیام نکردند و حتی در مورد کارشون و آینده آن هشدار دادند؟ سوال دیگه این که می گویند همان زمان که امام به عنوان ولی فقیه انتخاب شدند افرادی بودند که دقیقا خصوصیات امام را داشتند چرا آنها ولی فقیه نشدند مثلا آیت الله اراکی و سایرین؟

اهتمام به مسائل سیاسى در اسلام و سیره بزرگان دین و علماى اسلام ، اصلى ثابت و مسلم است اما در بررسى میزان فعالیت هاى سیاسى علما باید به این مهم توجه داشت که این موضوع با عوامل مختلفى در ارتباط مى باشد . 1.توانایى هاى اشخاص : « لا یکلف الله نفسا الا وسعها » ( بقره ، آیه 286 ) . از این رو مشاهده مى نماییم که برخى علماء با توجه شناختى که از توانایى ها و استعدادهاى خویش داشتند ، به همان میزان در مسائل مختلف از جمله موضوعات سیاسى وارد مى شده اند . 2. شرایط محیطى و میزان احساس نیاز : بسیارى مواقع علت این که علماء در مسائل اظهار نظر نمى کنند نه به خاطر عدم اهتمام به آن مسأله بلکه به خاطر احساس عدم نیاز به اظهار نظر مى باشد خصوصا در شرایطى که فقیهى عادل و جامع الشرایط هدایت و رهبرى جامعه اسلامى را به عهده گرفته و رهنمودهاى لازم را ارائه مى نمایند . بنابراین در چنین شرایطى دیگر ضرورتى براى قیام سایر علماء نمى ماند . هر چند مسلما در برخى موضوعات که با سرنوشت جامعه اسلامى در ارتباط است اظهار نظر و مشارکت آنان مى تواند پشتوانه عظیمى براى نظام اسلامى محسوب گردد . 3. حضرت آیت الله اراکى ( ره ) همیشه نسبت به امور سیاسى جامعه اهتمام ویژه اى داشته اند و بستگى به توان خودو شرایط پیرامون ، به انجام وظایف پرداخته اند . در قبل از پیروزى انقلاب اسلامى بعضى از فضلاى برجسته حوزه در اثر تشویق و تأکید ایشان به فعالیت هاى سیاسى و مبارزه با رژیم منحوس پهلوى پرداختند و در طول انقلاب و دفاع مقدس و پس از آن همواره یار و یاور انقلاب و نظام اسلامى بودند که در ادامه به تبیین این موضوع و نحوه ارتباط ایشان با امام ( ره ) و جایگاهى که براى امام قائل بودند مى پردازیم : آیه الله اراکى از زمان اشنایى با امام همواره علاقه خاصى به ایشان داشتند ، واز فعالیتهاى سیاسى ایشان علیه رژیم پهلوى پشتیبانى مى نمود . به دنبال اعلامیه کوبنده امام خمینى در سال 1341 ، علیه لایحه کاپیتولاسیون و قوانین غیر اسلامى مصوب مجلس شوراى ملى ، آیه الله اراکى نیز به پشتیبانى ایشان اعلامیه اى صادر کردند و خواستار لغو مصوبات مخالف اسلام شدند . پس از دستگیرى و تبعید امام خمینى ، در سال 1342 ، آیه الله اراکى هماره از ایشان حمایت مى کرد . عکاسى هما ، عکسى از امام در خیابان ارم زده بود . حضرت آقا ( آیه الله اراکى ) که از فیضیّه بر مى گشتند ، وقتى نگاهشان به آن عکس افتاده بود ، فرموده بودند : قسم مى خورم که صاحب این عکس اگر در کربلا مى بود ، در رکاب امام حسین علیه السلام به شهادت مى رسید . وقتى به منزل مى آمدند و ما اطلاعیه ها را برایشان مى خواندیم ، بسیار گریه مى کردند و اشک شوق و نشاط از شنیدن این اطلاعیه ها ، مى ریختند . . . آیه الله اراکى در پى دستگیرى و تبعید امام به نجف ، همان سال به عراق و نجف رفت و در مدت اقامت تماماً میهمان حضرت امام بود این در حالى بود که آقا از سوى رژیم تحت فشار قرار گرفته بود و از سوى دیگر جواب میهمانى افراد دیگر را رد کرده بود ایشان با افتخار میهمانى امام را پذیرفت و بدون ترس و اضطراب چند روزى را در آن جا اقامت کرد . اولین ملاقات امام با ایشان در کربلا بود ، در ابتدا که وارد حرم حضرت ابو الفضل علیه السلام شد حضرت امام در حال خروج از حرم بود حدود پانزده سال بود که همدیگر را ندیده بودند . آن دو یکدیگر را در آغوش گرفتند و آقاى اراکى شروع به گریه کرد و سپس این جمله را فرمود : با آل على هر که در افتاد ور افتاد . بعد دوباره شروع به گریه کرد . . . حجه الاسلام شهاب الدین اشراقى ، داماد امام مى گوید : امام به من گفتند : بغض گلویم را گرفته بود و نتوانستم پیش آقاى اراکى بایستم . . . آیه الله اراکى درباره آشنایى خود با امام خمینى مى فرماید : « حضرت آقاى خمینى یک مدتى را در اراک بوده اند و در حوزه آن جا تحصیل مى کردند و حتى منبر مى رفته اند ، من در آن مدت با ایشان آشنا شدیم و یکى از هم صحبتهاى بنده بودند . گاهى اتفاق مى افتاد از منزل تا میدان کهنه قم نزدیک شاهزاده حمزه این راه را به همراه هم طى مى کردیم و ضمن صحبتها و مباحثه ها بر مى گشتیم و این مسأله بسیار اتفاق افتاد ، با هم خیلى مأنوس بودیم . آن اوایل که وارد قم شدم ایشان به من اظهار کرد شما یک درس تفسیر صافى براى من بگویید تفسیر صافى با اصول و فقه و اصطلاحات آن مناسبتى ندارد و لذا چون من با آن اصطلاحات مأنوس نبودم چند شب تدریس کردم اما دیگر نرفتم ، ایشان هم اصرارى نکردند . . . ایشان مرد بسیار جلیلى است و شناختم او را به جلالت بسیار مرد پاکى است ، پاک ، پاکى نفس دارد ، پاکى ذاتى و درونى دارد و این بر همه خلق معلوم شده است . ما در مدت پنجاه سال که با این شخص بزرگ آشنایى پیدا کرده ایم ، جز تقوا و دیانت و سخاوت و شجاعت و شهامت و بزرگى نفس و بزرگى قلب و کثرت دیانت و جدّیت در علوم نقلى و عقلى و مقامات عالى و . . . در او نیافتیم . این مرد قدّ مردانگى علم کرد و در مقابل کفر ایستادگى کرد و دست غیبى هم با او همراهى کرد ، به طورى که محیّر العقول بود و هیچ خانه اى و هیچ زاویه اى از زوایاى این مملکت باقى نماند مگر که گفته شد . مرگ بر شاه او جان در کف دست گذاشته است و در مقابل تبلیغ قران و دین حنیف اسلام جانبازى مى کند . جان در کف گذاشته و حاضر به شهادت شده است . خداوند یک قوه غریبى در این مرد خلق فرموده که به هیچ احدى نداده . هم چنین جرأتى ، چنین شجاعتى و دیدى به او داده است که به احدى نداده ، او مانند جدش على بن ابى طالب است . یک چنین کسى کمیاب است کم نظیر است و نظیر ندارد . ( مجله پیام انقلاب ، شماره 125 تبیان نت ) آیه الله اراکى به عالمان مجاهد عشق مى ورزید و احترام فوق العاده براى آنان قائل بود و تجلیلشان از حضرت آیه الله سید نور الدین اراکى و آیه الله سید محمد تقى خوانسارى بر همین اساس بود . ایشان بارها به همراهى آیه الله خوانسارى ، پیشنهاد قیام و مبارزه علیه طاغوت را با آیه الله العظمى بروجردى در میان گذاشته بودند و نیز در ماجراى فدائیان اسلام به رهبرى شهید نواب صفوى ، چون مرحوم آیه الله خوانسارى از آنان حمایت مى کرد ، ایشان هم نظر مساعد داشت . آیه الله اراکى از آغاز نهضت امام خمینى در سال 1341 ، هماره به پشتیبانى از ایشان برآمدند ، با این که بیش از ده سال از امام خمینى بزرگتر بودند . پس از پیروزى انقلاب اسلامى ، از دولت و نظام جمهورى اسلامى حمایت کردند و ایشان در تأیید انقلاب اسلامى فرمودند : جماعت دنیا که رئیس آنها آمریکا و شوروى است و سایرین که دست بسته آنان هستند ، همگى در یک طرف هستند و آقاى خمینى تنها . . . آقاى خمینى شخص نیک نفسى است . جاى شک ندارد و هیچ غرضى در او جز ترویج دین نیست . . . این دو نفر ، پدر و پسر ( رضا شاه و محمد رضاه شاه ) چه کارها که کردند ، مى خواستند اصل دین اسلام را به کلى از ریشه بکنند ، مثل یزید که مى خواست به کلى ریشه دین را از بین ببرد . اگر نهضت حضرت سید الشهدا علیه السلام نبود ، الآن من و شما کافر بودیم . اشهد ان لا اله الّا الله بین ما نبود . . . » [ مجله حوزه ، شماره . 12 ] آیه الله اراکى در طول هشت سال دفاع مقدس ، از رزمندگان اسلام پشتیبانى نمود . ایشان درباره جنگ تحمیلى فرمودند : « نظریه من هم مثل آقاى خمینى است . آقاى خمینى و همه علما نظرشان این است که هرگاه اسلام در خطر باشد ، باید تمام مسلمانان در مقام دفاع ، برآیند ، هر کس که مى تواند . . . جنگ همان دفاع است و پاسداران هم همان جنگ جویان هستند که از حقیقت اسلام حمایت مى کنند و . . . إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ یَنْصُرْکُمْ وَ یُثَبِّتْ أَقْدامَکُمْ و پاسدارها جزو همین آیه هستند . » [ مجله پیام انقلاب ، شماره . 126 ] آیه الله توسلى در به خاطره اى از دیدار آیت الله العظمى اراکى با حضرت امام ( ره ) اشاره فرمودند که آن بزرگوار در برخورد با حضرت امام مى فرمود : السلام علیک یابن رسول الله ( ص ) السلام علیک یابن رسول الله ( ص ) السلام علیک یابن رسول الله ( ص ) انت مجدالاسلام . حجه الاسلام و المسلمین آقاى مصلحى ، فرزند ارشد آیه الله اراکى طى گفتگویى مطالبى درباره مرحوم والدشان بیان کرده اند که در بخشى از آن آمده است : « بارها مى فرمودند : کارى که آقاى خمینى انجام مى دهد من تأیید مى کنم ، مثلا مکرر راجع به تقسیم اراضى سؤال مى کردند ایشان مى فرمودند : تقسیم اراضى که به دستور ایشان ( امام رحمه الله ) باشد من قبول دارم و بارها مى فرمودند : حفظ نظام واجب است و در این جهت خودشان هم در تمام صحنه ها حاضر بودند و در تمام انتخابات بعد از انقلاب شرکت کرده بودند ، مثل انتخابات مجلس شوراى اسلامى ، مجلس خبرگان ، ریاست جمهورى و غیره و حتى اعلامیه هم مى دادند و در بعضى مواقع که عده اى تشکیکاتى را مطرح مى کردند ، ایشان مى فرمودند : « بدون اعتنا به وسوسه هاى خناسان شرکت کنید » و در قبل از انقلاب هم ارتباطشان با حضرت امام مستمر و به صورت مخفى بود . و اعلامیه هاى حمایتى ایشان هم موجود است . یادم هست یکى از مسائلى که ( در زمان طاغوت ) اتفاق افتاد مسأله حذف قرآن از قسم خوردن نمایندگان مجلس بود که مرحوم حضرت امام برآشفتند و در همان موقع اعلامیه اى دادند . در آن موقع آقا ( آیه الله اراکى ) هم یک اعلامیه مختصرى دادند و فرمودند : امیدوارم که هر چه زودتر این تصویب نامه را لغو کنید . ایشان اولین گام را برداشتند و در آن موقع مرحوم حاج آقا مصطفى خمینى رحمه الله آمدند و نسبت به همین چند کلام مرحوم آقا ابراز مسرت نمودند قصه ادامه پیدا کرد و موجب شد که رژیم عقب نشینى کند . حضرت امام رحمه الله باز به این حد قانع نشدند و مجددا اطلاعیه اى دادند و فرمودند این قانون باید صریحا لغو گردد . لذا به خاطر همین اطلاعیه ها آن تصویبنامه لغو شد . بعد قضیه سال 42 پیش آمد آن موقعى که امام اطلاعیه مى دادند و پرچمدار مبارزه بودند عکسى از امام در خیابان ارم زده شده بود . حضرت آقا ( آیه الله اراکى ) که از فیضیه بر مى گشتند وقتى نگاهشان به آن عکس افتاده بود فرموده بودند : قسم مى خورم که صاحب این عکس اگر کربلا مى بود جزء مستشهدین بین یدى امام حسین علیه السلام بودند . و وقتى به منزل مى آمدند و ما اطلاعیه ها را برایشان مى خواندیم بسیار گریه مى کردند و اشک شوق و نشاط از این اطلاعیه ها مى ریختند . همچنین پیش از دستگیرى حضرت امام رحمه الله حضرت آقا فرمودند : از قول من به امام بگو بنا بر آنچه که در بعضى روایات وارد شده در رأس هر صد سال مجدد و احیاگرى براى مذهب است . من هر چه مرجع در این قرن حاضر است را نگاه کردم جز ایشان ( حضرت امام رحمه الله ) مجدد و احیاگرى براى اسلام نیافتم ، ایشان مجدد اسلام در قرن حاضر هستند . من خدمت امام رفتم ، امام همچون همیشه به مرحوم آقا ابراز محبت و از ایشان احوالپرسى کردند . من این قضیه را خدمت ایشان گفتم ، حضرت امام رحمه الله فرمودند : به ایشان بگویید برایم دعا کنید که این طور باشد . در جریان دستگیرى و تبعید ایشان به نجف همان سال به اتفاق آقا به عراق و نجف رفتیم و در مدت اقامتمان تماما میهمان حضرت امام بودیم ، این در حالى بود که آقا از سوى رژیم تحت فشار قرار گرفته بودند و از سوى دیگر جواب میهمانى افراد دیگر را رد کرده بودند . ایشان با افتخار میهمانى امام را پذیرفتند و بى محابا چند روزى را در آنجا اقامت کردند . مرحوم حاج آقا مصطفى خیلى با مرحوم آقا خوب بودند . شبها خدمت ایشان مى رسیدند و با هم صحبت مى کردند . خاطره دیگرى که دارم این است که چند سال قبل به خاطر یک بیمارى ، ایشان در بیمارستان قلب و بعد براى جراحى در بیمارستان لباف نژاد بسترى بودند . در تمام این مدت مورد توجه خاص حضرت امام بودند حضرت امام به دکتر ایشان فرموده بودند شما عبادت بزرگى را انجام مى دهید و به من فرمودند بقیه اش با شماست که از ایشان مراقبت کنید . مدتى بعد از ترخیص با ایشان به خدمت حضرت امام رسیدیم . همین که از در اتاق وارد شدیم مرحوم والد فرمودند : السلام علیک یا بن رسول الله و به حضرت امام خمینى ابراز علاقه کردند ( و درباره این احترام و لاقه ، متواضعانه ) مى فرمودند : من خودم لایق نیستم اما افتخار مى کنم که فرزند کسى هستم که به سادات زیاد احترام مى گذاشت و مى فرمود : من عبد عبید کلیه سادات هستم ) ( روزنامه رسالت ، شماره 2578 ( پنج شنبه 10 آذر 1373 ) ، ص . 4 ) آیه الله اراکى پس از رحلت امام خمینى و انتخاب حضرت آیه الله خامنه اى به رهبرى انقلاب با ارسال پیامى ، از انتخاب ایشان به رهبرى انقلاب اظهار خوشحالى نمودند . پس از رحلت امام خمینى استکبار جهانى به امید مخالفت و یا بى اعتنایى مراجع تقلید شیعه نسبت به انتخاب آیه الله خامنه اى به رهبر انقلاب ، به وسیله رادیو ، تلویزیون و مطبوعات به تضعیف رهبرى نظام برخاستند . اما حمایت مراجع تقلید شیعه ، به ویژه آیه الله العظمى اراکى که حدود چهل سال از آیه الله خامنه اى بزرگتر بودند ، امید دشمنان انقلاب اسلامى را به یأس مبدل ساخت . ایشان در بخشى از پیام خود چنین مرقوم داشت . « انتخاب شایسته جنابعالى به مقام رهبرى جمهورى اسلامى ایران مایه دلگرمى و امیدوارى ملت قهرمان ایران است ، شکى نیست که در موقعیت حساس کنونى حفظ نظام جمهورى اسلامى که از اهم واجبات شرعى است ، متوقف به این امر مهم مى باشد . اینک این جانب با ابتهال و تضرح به درگاه ربوبى و با استغاثه به ناحیه مقدسه حضرت ولى عصر ( عج ) دوام تأییدات و توفیقات آن جناب را در انجام این مسؤولیت بسیار سنگین خواستارم » . ( روزنامه جمهورى اسلامى . 68 / 3 / 22 ) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه