اولاً، روح به علت مخلوق بودن، محدود است؛ اما محدودیت و عدم آن در هر چیزی به حسب خودش می باشد. مثلا با توجه به این که روح امری مجرد است محدودیت آن از سنخ محدودیتهای زمانی یا مکانی نیست ، بلکه محدودیت نسبت به کمالات برتر است . بنا براین اگر » به صورت تسامحى،یعنی به معنای سعه وجودى و ویژگى هاى خاصِ مرتبت وجودى در نسبت با مادیاتبه آن نامحدود گفته شود اشکالی پدید نمی آید. روح داراى ویژگى هاى مخصوص به خود است همچون منسوب بودن به حضرت حق V} مریم / ۱۷ - مجادله / ۲۲.{V ملازمت با ملائکه، اتحاد با آنها، این که روح اصل و باطن آنها و قائم بر آنهاست V}قدر / ۴ - معارج / ۴ - نبأ / ۳۸ - نحل / ۲.

اولاً، روح به علت مخلوق بودن، محدود است؛ اما محدودیت و عدم آن در هر چیزی به حسب خودش می باشد. مثلا با توجه به این که روح امری مجرد است محدودیت آن از سنخ محدودیتهای زمانی یا مکانی نیست ، بلکه محدودیت نسبت به کمالات برتر است . بنا براین اگر » به صورت تسامحى،یعنی به معنای سعه وجودى و ویژگى هاى خاصِ مرتبت وجودى در نسبت با مادیاتبه آن نامحدود گفته شود اشکالی پدید نمی آید. روح داراى ویژگى هاى مخصوص به خود است همچون منسوب بودن به حضرت حق مریم / 17 - مجادله / 22. ملازمت با ملائکه، اتحاد با آنها، این که روح اصل و باطن آنها و قائم بر آنهاست قدر / 4 - معارج / 4 - نبأ / 38 - نحل / 2. و قدس و طهارت بقره / 87 مائده / 110.. روح از این جهت نسبت به موجودات و مخلوقات دیگر برترى ویژه اى دارد. اما این که روح با چنین ویژگى هاى برتر و ممتاز چگونه مى تواند در بدن مادى و دانى قرار بگیرد، نیازمند به توضیح مختصرى در باب نسبت روح و بدن است. این نکته در جاى خود مستدل شده است که در تمام عوالم براى انسان بدنى هست و انسان در هیچ نشأت و عالمى بى بدن نیست به دلیل این که روح حقیقتى است ذاتاً متعلق به بدن و در متن و ذات روح تعلق به بدن خوابیده است. ازاین رو ممکن نیست که روح باشد و بدن نباشد. اما باید به این نکته توجه داشت که روح انسان در هر عالمى، بدنى مناسب با آن عالم خواهد داشت. از سوى دیگر، روح هم در هر عالمى، مناسب با همان عالم خواهد بود. ازاین رو بدن انسان در عالم برزخ، کامل تر از بدن انسان در عالم طبیعت است. بدن عالم طبیعت، بدنى است جسمانى و مادى ولى بدن عالم برزخ، جسم طبیعى نیست که احکام ماده بر آن غلبه داشته باشد، زیرا در عالم طبیعت احکام ماده غالب است و در عالم برزخ احکام ماده مغلوب. ازاین رو احکام بدن در دنیا با احکام بدن در قیامت متفاوت است. مثلاً یکى از احکام بدنِ دنیایى خواب است؛ یعنى، بدن در دنیا مى خوابد، اما بدنِ آخرتى هرگز نمى خوابد. روح نیز چنین است، روح در عالم ماده مرتبه اى نازلتر از روح در عالم برزخ و عالم قیامت است و براى همین جهت است که روح باید با تحولى به عنوان مرگ روبه رو گردد تا سنخیت ورود به عالم برزخ را پیدا نماید و در عالم برزخ نیز باید بر اثر تحولاتى خود را آماده سازد تا با مرگ همه جهان هستى و نفخه اول، آمادگى براى نفخه دوم؛ یعنى، دوباره زنده شدن و ورود به عالم قیامت را پیدا نماید. علامه حسن حسن زاده آملى، انسان در عرف عرفان، اصول 2، 5، 10، 11. با توجه به این توضیح کوتاه و در عین حال دقیق، مشخص مى گردد که روح با توجه به سعه وجودى خود در هر عالمى متناسب با همان عالم در بدنى متناسب با همان عالم قرار خواهد گرفت. روحى که در بدن مادى قرار دارد، صورت تنزل یافته همان روحى است که در قرآن با تعابیر «روح منه» مجادله / 22. «روحى» ص / 72. «روح القدس» بقره / 87.از آن یاد شده است و بدن مادى در این دنیا قابلیت پذیرش چنین روحى را دارد و این روحِ تنزل یافته مى تواند در چنین بدنى قرار گیرد؛ اما با صعود و عروج روح، بدن هم باید متناسب با آن گردد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه