چرا خداوند متعال دستور دادند به حضرت موسی که کفشهایت را در بیاور فخلع نعلیک انک بالواد المقدس طوی در آوردن کفشها چه ضرورتی دارد

کلمه طوى اسم جلگه اى است که در دامنه طور قرار دارد، و همانجا است که خداى سبحان آن را وادى مقدس نامیده، و این نام و این توصیف دلیل بر این است که چرا به موسى دستور داد کفشش را بکند، منظور احترام آن سرزمین بوده تا با کفش لگد نشود، و اگر کندن کفش را متفرع بر جمله إِنِّی أَنَا رَبُّکَ کرده دلیل بر این است که تقدیس و احترام وادى به خاطر این بوده که حظیره قرب به خدا، و محل حضور و مناجات به درگاه او است پس برگشت معنا به مثل این مى شود که بگوییم: به موسى ندا شد این منم پروردگارت و اینک تو در محضر منى، و وادى طوى به همین جهت تقدیس یافته پس شرط ادب به جاى آور و کفشت را بکن.و به همین ملاک هر مکان و زمان مقدسى تقدس مى یابد، مانند کعبه مشرفه و مسجد الحرام، و سایر مساجد و مشاهد محترمه در اسلام، و نیز مانند اعیاد و ایام متبرکه اى که قداست را از راه انتساب واقعه اى شریف که در آن واقع شده، یا عبادتى که در آن انجام شده کسب نموده، و گر نه بین اجزاى مکان و زمان تفاوتى نیست. ( ر. ک: ترجمه تفسیر المیزان، ج 14، ص 190 – 191)البته بعضى از مفسران به پیروى پاره اى از روایات مى گویند: این به دلیل آن بوده است که چرم آن کفش از پوست حیوان مرده بوده است! این سخن علاوه بر اینکه در حد خود سخن بعیدى به نظر مى رسد، چرا که دلیلى نداشت موسى(ع) از چنان پوست و کفش آلوده اى استفاده کند، مورد انکار بعضى از روایات دیگر قرار گرفته است، و آن روایتى است که از ناحیه مقدس امام زمان (ارواحنا له الفداء) نقل شده که شدیدا این تفسیر را نفى مى کند. (تفسیر نور الثقلین، ج 3، ص 373).در تورات کنونى سفر خروج فصل سوم نیز همان تعبیرى که در قرآن وجود دارد دیده مى شود.بعضى دیگر از روایات که اشاره به تاویل آیه و بطون آن دارد مى گوید: فَاخْلَعْ نَعْلَیْکَ اى خوفیک: خوفک من ضیاع اهلک و خوفک من فرعون: منظور از فاخلع نعلیک این است که دو ترس و وحشت را از خود دور کن، خوف از اینکه خانواده ات که مورد علاقه تو است در این بیابان از بین برود، و خوف از فرعون!.(همان، ص374)در حدیث دیگرى از امام صادق(ع) مطلب جالبى در رابطه با این فراز از زندگى موسى نقل شده آنجا که مى فرماید: کن لما لا ترجو ارجى منک لما ترجو، فان موسى بن عمران خرج لیقبس لاهله نارا فرجع الیهم و هو رسول نبى!: نسبت به چیزهایى که امید ندارى بیش از چیزهایى که امید دارى، امیدوار باش! چرا که موسى بن عمران به دنبال یک شعله آتش رفت، اما با مقام نبوت و رسالت بازگشت! (همان مدرک صفحه 374) اشاره به اینکه بسیار مى شود که انسان به چیزى امیدوار است اما به آن نمى رسد ولى چیزهاى مهمترى که امیدى نسبت به آن ندارد به لطف پروردگار براى او فراهم مى شود! همین معنى از امیر مؤمنان على (ع) نیز نقل شده است. (سفینة البحار، ج1، ص 513). (ر.ک: تفسیر نمونه، ج 13، ص 168- 173) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه