یکم . کاپیتولاسیون واژه کاپیتولاسیون (Capitulation) از ریشه‌ی (Capitulate) و به معنای «شرط گذاشتن» می‌باشد. کاپیتولاسیون در لغت به معنای سازش و تسلیم است و برقراردادهایی اطلاق می‌‌شود که به موجب آن اتباع یک دولت در قلمرو دیگر مشمول قوانین کشور خود می‌شوند و آن قوانین توسط کنسول آن دولت در محل اجرا می‌شود.در واقع می‌توان کاپیتولاسیون را معاهده‌ای دانست که به موجب آن بیگانگان حق هرگونه اقدامی در کشور دیگر را برای خود تحصیل می‌کنند و از حقوق و مزایای اختصاصی در زمینه‌های قضایی بهره‌مند می‌‌شوند.

یکم . کاپیتولاسیون واژه کاپیتولاسیون (Capitulation) از ریشه‌ی (Capitulate) و به معنای «شرط گذاشتن» می‌باشد. کاپیتولاسیون در لغت به معنای سازش و تسلیم است و برقراردادهایی اطلاق می‌‌شود که به موجب آن اتباع یک دولت در قلمرو دیگر مشمول قوانین کشور خود می‌شوند و آن قوانین توسط کنسول آن دولت در محل اجرا می‌شود.در واقع می‌توان کاپیتولاسیون را معاهده‌ای دانست که به موجب آن بیگانگان حق هرگونه اقدامی در کشور دیگر را برای خود تحصیل می‌کنند و از حقوق و مزایای اختصاصی در زمینه‌های قضایی بهره‌مند می‌‌شوند. به همین جهت در زبان فارسی از کاپیتولاسیون به نام‌های «امتیاز قضائی» یا «حق قضاوت کنسولی» نیز یاد شده است. جهت آگاهی بیشتر ر.ک : 1. داریوش آشوری، فرهنگ سیاسی، ج3، ص 134. 2. سیر کاپیتولاسیون در ایران ، موسسه مطالعات و پژوهشهاى سیاسى . 3. ‌بازخوانی‌ پرونده‌ کاپیتولاسیون‌ در ایران‌ ، سید حمید روحانی، زمانه ، ش 2 . 4. مسعود اسداللهی، احیای کاپیتولاسیون و پیامدهای آن، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، چ اول، 1373 . 5 . حق قضاوت کنسولی، کاپیتولاسیون‌: تهران ، انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی . 6 . عبدالرضا هوشنگ مهدوی، سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی، تهران: نشر پیکان، 1380. دوم . مشروطیت واژه مشروطیت معادل واژه «Constitutionalism » به معنای «حکومت مشروطه» است که از« Constitution» در فرانسه و انگلیسى به معناى «قانون اساسى» گرفته شده است. مشروطیت به معنای : 1 . اعتقاد به لزوم حاکمیت قانون اساسی ، 2. دکترین یا نظام حکومتی که در آن ، قدرت حاکمه از طریق قانون اساسی محدود می گردد و با رویه های تعدیل و توازن ، از تمرکز قدرت جلوگیری و استبداد جلوگیری به عمل می آید تا حقوق اساسی افراد و گروهها حفظ شود . به طور کلی این مکتب طرفدار دموکراسی و مخالف حکومت مطلقه و نظام هاى استبدادى که فاقد محتوا و ساختارهاى قانونمند هستند است . حکومت مشروطه به دو صورت وجود دارد : 1 . جمهوری 2 . سلطنت . بر این اساس در ادبیات سیاسى جدید کنستیتوسیونالیست Constitutionalist کسى است که به مشروط بودن قدرت چه در نظام پادشاهى و چه در نظام جمهورى، در چارچوب یک قانون اساسى مدون، به عنوان یک قرارداد یا میثاق اجتماعى، اعتقاد دارد. نظریه مشروطیت نیرو مندترین و پردامنه ترین نظریه ، در تفکر سیاسی قرون اخیر است . و جوهره مشروطیت نیز محدودیت قدرت می باشد که قانون اساسی نقش مهمی را در این زمینه ایفا می نماید . جهت مطالعه بیشتر ر . ک : 1. فرهنگ علوم سیاسی ، علی آقا بخشی ، ص 130 . 2 . دانش نامه سیاسی ، داریوش آشوری ، ص 142 . 3 . سرگذشت قانون اساسی در سه کشور ایران ، فرانسه ، آمریکا ، محمد زرگ ، مرکز اسناد انقلاب اسلامی . 4 . حکومت ، آشنایی با سیاست ، آستین رنی ، ، ترجمه لیلا سازگار ، تهران : مرکز نشر دانشگاهی ، ص 110 . 5 . ماهنامه زمانه . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 1/100100912) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه