آیا قبل از حضرت نوح شریعت وجود نداشته است؟

ـ برخی ادّعا کرده اند که اوّلین کتاب آسمانی را نوح علیه السلام آورده است. لکن این ادّعا با روایات متعدّدی که برای آدم علیه السلام و شیث علیه السلام و ادریس علیه السلام نیز کتاب قائل هستند، سازگار نیست. ـ برخی ادّعا کرده اند که اوّلین شریعت را نوح علیه السلام آورده است و قبل از او، شریعت (نماز و روزه و حجّ و احکام اجتماعی و اقتصادی و امثال اینها) نبوده است. لکن این ادّعا هم باطل است. طبق آیه ی 27 مائده، فرزندان آدم علیه السلام قربانی داشتند؛ و قربانی از احکام شریعت است. در روایات هم آمده که آدم علیه السلام و دیگر انبیاء قبل از نوح علیه السلام نماز و روزه و حجّ و قوانین ازدواج و ... داشته اند.ـ برخی گفته اند: شریعت نوح علیه السلام اوّلین شریعت جهانی است. این ادّعا هم باطل است. چون شریعت آدم علیه السلام هم جهانی بود. چون جهان آن روز، همان چند نفر بودند. تا زمان نوح علیه السلام اساساً انسانها آنقدر زیاد نشده بودند که به جاهای گوناگون پراکنده شوند. لذا مردم آن روز جهان فقط در بین النهرین بودند. بعد از طوفان نوح علیه السلام هم که بنا به روایتی هشت نفر و بنا به روایتی هشتاد نفر زنده ماندند. لذا بعد از طوفان، شریعت او برای همان افراد اندک بوده است. ـ قول محَقَق آنکه نبوّت با شریعت همراه است لذا آدم علیه السلام شریعت داشته، انبیای بعد از او هم شریعت داشته اند تا برسد به نوح علیه السلام. ایشان اوّلین پیامبر اولوا العزم است؛ و اولوا العزم بودن، ربطی به شریعت داشتن ندارد. بر خلاف پندار مردم و برخی علما، اولوا العزم بودن ربطی به شریعت داشتن ندارد. طبق روایات، در عالم ذرّ، از همگان پیمان گرفته شد، و عدّه ای که سطح بالاتری داشتند و پیمان را غلیظتر قبول کردند، به آنها نبوّت عطا شد. آنگاه از آنها پیمانهای بیشتری گرفته شد و از بین آنها، تعدادی رسالت را هم پذیرفتند؛ و آنگاه پیمانی بزرگتر از آنها گرفته شد که تنها پنج نفرشان در آن پیمان، عزم راسخ از خود نشان دادند، لذا معروف شدند به اولوا العزم (صاحبان عزم). طبق روایات، از اینها پیمان بر ولایت اهل بیت علیهم السلام و بخصوص ولایت امام زمان علیه السلام گرفته شد که جز این پنج نفر، بقیّه نتوانستند آن را تحمّل کنند. حتّی از آدم علیه السلام نیز این پیمان را گرفتند ولی او نتوانست تحمّل کند و عزم کافی برای این پیمان نداشت. لذا اولوا العزم نشد. از این رو خدای تعالی فرمود: « وَ لَقَدْ عَهِدْنا إِلى آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِیَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً ــ پیش از این، از آدم پیمان گرفته بودیم؛ امّا او فراموش کرد؛ و عزم استوارى براى او نیافتیم.» (طه:115)« عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام فِی قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى: « وَ لَقَدْ عَهِدْنا إِلى آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِیَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً » قَالَ عَهِدْنَا إِلَیْهِ فِی مُحَمَّدٍ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِهِ فَتَرَکَ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ عَزْمٌ أَنَّهُمْ هَکَذَا وَ إِنَّمَا سُمِّیَ أُولُو الْعَزْمِ أُوْلِی الْعَزْمِ أنه [لِأَنَّهُ] عَهِدَ إِلَیْهِمْ فِی مُحَمَّدٍ وَ الْأَوْصِیَاءِ مِنْ بَعْدِهِ ع وَ الْمَهْدِیِّ ع وَ سِیرَتِهِ وَ أَجْمَعَ عَزْمُهُمْ عَلَى أَنَّ ذَلِکَ کَذَلِکَ وَ الْإِقْرَارُ بِه ــــــــــ حضرت باقر علیه السّلام در باره ی آیه ی « وَ لَقَدْ عَهِدْنا إِلى آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِیَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً» فرمودند: یعنى درباره محمّد و جانشینان بعد از او از آدم پیمان گرفتیم؛ پس آن را ترک نمود (فراموش کرد) و عزم کافی نداشت. این است و جز این نیست که پیامبران اولو العزم را به این لقب اختصاص داده اند برای اینکه خداوند با آنها عهد بست راجع به حضرت محمّد و ائمه علیهم السّلام و حضرت مهدى علیه السّلام و روش آنها، و این پیمبران پذیرفتند و معتقد شدند که آنها همین طورند و اقرار نمودند بمقامشان.» (بحار الأنوار، ج 24، ص351)ملاحظه می فرمایید که اولوا العزم نامیدن این پنج پیغمبر، هیچ ربطی به کتاب داشتن آنها یا صاحب شریعت بودن آنها ندارد. البته در برخی روایات، همان اعتقاد رایج بین عوام هم آمده، لکن این روایات، خالی از اشکالات نیستند و با آیات قرآن سازگاری ندارند. اوّلین شریعت و کتاب آسمانی را آدم علیه السلام آورد؛ که طبق روایات، کتاب آسمانی اش 14 صفحه یا 10 صفحه بوده است. بعد از آدم علیه السلام، فرزندش شیث علیه السلام به نبوّت رسید که افزون بر کتاب پدرش، پنجاه صفحه ی دیگر نیز دریافت نمود. و آن کتاب همچنان بود تا زمان ادریس علیه السلام که آن حضرت، اسم اصلی اش اخنوخ می باشد؛ او را ادریس گفتند چون تدریس می کرده است. آن حضرت، کتاب آدم علیه السلام و کتاب شیث علیه السلامرا به همراه کتاب خودش تدریس می کرد؛ حدیث چنین است: « إِنَّمَا سُمِّیَ إِدْرِیسَ لِکَثْرَةِ دَرْسِهِ لِلْکُتُبِ وَ صُحُفِ آدَمَ وَ شَیْث ـــ او را ادریس گفتند به خاطر اینکه کتاب آدم علیه السلام و کتاب شیث علیه السلام را زیاد تدریس می کرد.». طبق روایات، کتاب خود ادریس علیه السلام نیز 30 صفحه بوده است. لذا در زمان آن حضرت، کتاب آسمانی، 94 صفحه یا 90 صفحه بوده است. این سه کتاب مورد عمل بودند تا نوح علیه السلام مبعوث شد و صفحاتی نیز بر او نازل گشت. از دیگر انبیایی که کتاب داشته اند می توان به هود علیه السلام، صالح علیه السلام، داوود علیه السلام و ... اشاره کرد. طبق روایات، تعداد کتابهای آسمانی، 104 کتاب بوده که از آن تعداد، کمتر از چهل کتاب باقی مانده اند که البته خیلی از آنها نیز تحریف شده اند. امروزه کتاب آسمانی یهود را تَنَخ گویند که مشتملّ بر 33 کتاب آسمانی است که تورات موسی علیه السلام و زبور داوود علیه السلام دو تا از آنها هستند. پس توهّم نشود که فقط پنج کتاب آسمانی وجود داشته و فقط پنج پیغمبر شریعت آورده اند. آنچه از روایات اهل بیت علیهم السلام در این باب فهمیده می شود مغایر با عقیده ی رایج بین مردم و برخی علماست. خدای متعال فقط و فقط یک دین نازل نموده، و همه ی انبیاء و کتب آسمانی، همان یک دین را بیان می کرده اند. « عَنْ أَبِی ذَرٍّ قَالَ قُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ کَمِ الْأَنْبِیَاءُ قَالَ مِائَةُ أَلْفٍ وَ أَرْبَعَةٌ وَ عِشْرُونَ أَلْفَ نَبِیٍّ قُلْتُ کَمِ الْمُرْسَلُونَ مِنْهُمْ قَالَ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ قُلْتُ کَمْ أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ کِتَابٍ قَالَ مِائَةً وَ أَرْبَعَةَ کُتُبٍ أَنْزَلَ مِنْهَا عَلَى آدَمَ عَشْرَ صُحُفٍ وَ عَلَى شَیْثٍ خَمْسِینَ صَحِیفَةً وَ هُوَ أَوَّلُ مَنْ خَطَّ بِالْقَلَمِ [وَ عَلَى أَخْنُوخَ وَ هُوَ إِدْرِیسُ ثَلَاثِینَ صَحِیفَةً وَ عَلَى إِبْرَاهِیمَ عَشْرَ صُحُفٍ وَ التَّوْرَاةَ وَ الْإِنْجِیلَ وَ الزَّبُورَ وَ الْفُرْقَان ــــــ ابوذر گوید: از رسول خدا صلی الله علیه و آله پرسیدم: انبیاء چند نفرند؟ رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: صد و بیست و چهار هزار نفر. پرسیدم: چند نفرشان رسول بوده اند؟ فرمودند: سیصد و سیزده نفرشان رسول بوده اند. پرسیدم: خداوند متعال چند کتاب نازل کرده است؟ فرمودند: صد و چهار کتاب. ده صفحه بر آدم علیه السلام نازل شد، پنجاه صفحه بر شیث علیه السلام نازل شد، و او اوّل کسی است که با قلم نوشت. بر اخنوخ علیه السلام، که همان ادریس است، سی صفحه نازل شد؛ و بر ابراهیم علیه السلام ده صفحه نازل شد؛ و کتب دیگر، تورات و انجیل و زبور و فرقان(قرآن) است.» (جامع الأخبار، ص179)متأسفانه در مورد صحف نوح علیه السلام اطّلاعات چندانی در روایات یافت نشد؛ و عجیب اینکه در چند روایت دیگر نیز بعد از صحف ادریس، صحف ابراهیم علیه السلام ذکر شده و صحف نوح علیه السلام ذکر نشده است. لذا بعید نیست که صحف نوح علیه السلام در واقع، مجموع سه صحف قبلی بوده باشد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه