آیا اسلام می تواند الگوهای اخلاقی و اجتماعی مطابق نیاز بشر ارائه دهد در حالی که بسیاری از احکام و دستوراتش از ادیان گذشته اقتباس شده است؟

همه ادیان الاهی متشکل از اخلاقیات، عقاید و احکام می باشند. عقاید تمام ادیان الاهی براساس سه اصل مبدأ، نبوت و معاد می باشد. اخلاق هم به اعتبار ارزش انسانی ثابت می باشد. در نتیجه در دو اصل عقاید و اخلاق، وجه اشتراک میان ادیان زیاد است. بسیاری از الگوهای اخلاقی و اجتماعی بشر در طول تاریخ یکسان بوده و تغییر در آن ها چندان اتفاق نیفتاده است؛ نظیر نیاز انسان به جنس مخالف و زندگی کردن در جوامع به کمک دیگران(انسان موجودی مدنی الطبع است) بنابراین صرف اتحاد پاره ای از تعالیم اسلامی با ادیان گذشته، سبب نمی شود که ما این تعالیم امروزه را ناکارآمد قلمداد نماییم، چرا که اسلام در صدد نسخ ادیان سابق نبوده است، بلکه تنها در صدد تکمیل آن برای نیازمندی های همیشگی بشر برآمده است. از این رو ما باید با درک صحیحی از تعالیم اسلام که همواره راه تفسیر درست آن برای ما باز گذاشته شده است به نیازمندی های امروزی خود اعم از اجتماعی و اخلاقی پاسخ دهیم و مذهب ناب تشیع هم به همین جهت است که راه اجتهاد را برای کسانی که آشنا و مسلط براین تعالیم هستند باز می گذارد. توجه به این نکته لازم است که برخی از نیازهای بشر در حال حاضر کاذب بوده و بر اثر تحریکات شیاطین جنی و انسی به وجود آمده است، در حالی که تعالیم ارزشمند اسلامی مطابق با فطرت انسان ها پایه ریزی شده اند و شناخت این مساله نیز خالی از مشکل نمی باشد و مستلزم تتبع و تحقیق و تدقیق فراوان است. به عبارتی دیگر باید گفت منشاء همه ادیان الهی یکی است و عوامل سعادت و شقاوت در طول تاریخ ثابت هستند. مانند عدالت و صداقت و وفای به عهد و...که در مقابل دروغ و ستم و بی وفایی و امثالهم قرار می گیرند. لذا اگر اختلافی باشد در احکام (حرام، حلال، واجبات و محرمات) است که هر دینی نسبت به دین قبلی کامل تر است. از آن جایی که همه ادیان الاهی ریشه ای وحیانی دارند، لذا نمی شود گفت فلان دین، احکامش را از دین و مذهب سابق گرفته است. زیرا همه ادیان از وحی الاهی و دستورات خداوندی نشأت گرفته است. به سخن دیگر عوامل سعادت و شقاوت در همۀ زمان ها و در تمام ادیان و مذاهب یکی است؛ یعنی این گونه نیست که یک عملی در مقطعی از زمان برای سعادت انسان خوب و در مقطعی دیگر(با همان شرایط و موقعیت) خوب نباشد؛ به عنوان نمونه اگر زمانی عدالت، اخلاق، کمک به فقرا، دستگیری ایتام، کار پسندیده ای بود این گونه نیست که در مقطعی دیگر امور ناپسند شناخته شوند. از این رو نباید توقع داشت که این امور تغییر کنند. بنابر این اگر منظور از الگوهای اخلاقی و اجتماعی مطابق نیاز بشر، همان امور ثابت است که بیان شد این قابل تغییر نیست، اما اگر منظور از آن احکام و شرایع ادیان گذشته است به اندک تأمل و مقایسه بین ادیان متوجه خواهید شد بین این ادیان(دست کم بین ادیان تحریف شده و اسلام) موارد شباهت بسیار کم است تا حدی که قابل بیان نیست. و این اختلاف در ادیان بدون تحریف بسیار کم است.  برای مطالعه بیشتر می توانید به کتاب گرانبهای اسلام و مقتضیات زمان نوشته شهید مطهری مراجعه نمایید.   .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه