فرق بين عداوت و بغضاء از نظر فقهي و قرآني چيست؟

بین بغض و عداوت، ارتباط تنگاتنگي وجود دارد و لذا در قرآن کريم گاهي اين دو واژه در يک آيه کنار هم مي آيد. و براي روشن شدن مطلب مورد سؤال به نکاتی چند توجّه نمایید. 1. بغضاء: بغضا از بغض است که در برابر دوستي مي باشد و اصطلاحا نفرت از امري است که نفس بدان ميل ندارد در مقابل حبّ که به معناي ميل به چيزي است که نفس بدان رغبت دارد. بغض امري نفساني است و منشأ اثر خارجي بودن در آن مورد نظر نيست. مفهوم بغض در قرآن کريم، همانند مفهوم «حب» به دو صورت مثبت و منفي وصف شده است: الف) نفرت کافران از مؤمنان يا نفرت کافران از همديگر که همان احساس تنفر وکينه داشتن است که گاهي در اثر هوي و هوس و دوري از اخلاق اسلامي ممکن است مؤمن نيز از برادر ايمانيش، بغض داشته باشد که قرآن کريم اين گونه نفرت داشتن ها را منفي دانسته است. ب) نفرت مؤمنان از دشمنان خدا: اين نفرت و بغض داشتن همان تبرئ است که يکي از فروع مهم ديني مي باشد و هر مؤمني بايستي از دشمنان خدا بغض داشته باشد و اين از نظر قرآني مثبت و پسنديده مي باشد. 2. عداوت: از عدو به معناي تجاوز است که گاهي در قلب است که به آن عداوت گفته مي شود و گاهي در عدم رعايت عدالت است که به آن عدوان مي گويند و گاهي نيز عمل نکردن به دستورات ديني است که قرآن کريم آن را تعدي و تجاوز نمودن از حدود الهي مي داند. بنابراين، عداوت: يعني دشمني کردن که آن را آشکار نموده و از حد گذرانده و به آن دشمني اي گفته مي شود که در قلب با کسي دشمن است و در عمل نيز آن را بروز داده که خداوند در آيه ی101 سوره ی نساء فرمود: کافران براي شما دشمنان آشکاري هستند و در آيه ی5 سوره ی يوسف نيز فرمود: شيطان دشمن آشکاري براي انسان ها است. يعني در عمل دشمني خود را آشکار مي کند. برخي گويند عداوت به دو گونه متصور است: الف) به شخصي دشمني دارد و با توجه به این که قصد بروز آن را ندارد، در عمل آن را تحقيق بخشيده و به دشمنش ضربه بزند. ب) قصد دشمني ندارند؛ ولي در عمل کاري مي کنند که همان کار دشمن است و انسان از عمل آن ها ناراحت مي شود. همان گونه که خداوند متعال در آيه ی 14 سوره ی تغابن زنان و فرزندان را دشمن انسان دانسته است. يعني هر چند همسر و فرزند دشمن انسان نيستند؛ ولي در عمل کاري مي کند که به انسان صدمه و ضرر هاي ديني و دنيايي مي زنند و گاهي ميل به همسر و فرزند و بهانه تأمين زندگي آن ها باعث مي شود انسان به بيراهه رفته و خداي را به فراموشي بسپارد. 3. تفاوت بين عداوت و بغض: هر چند عداوت و بغضا هر دو به معناي کينه داشتن و دشمني است؛ ولي با کنار هم آمدن اين دو کلمه در جاي جاي قرآن کريم، مي رساند که این دو واژه با هم تفاوت هايي دارند: 1. بغضاء دشمني داشتن در قلب است؛ ولي عداوت يعني در عمل نيز دشمني خود را نشان دادن. 2. بغضاء يعني دشمني و کينه قلبي؛ ولي عداوت هم دشمني قلبي را شامل و هم دشمني ظاهري را. پس بین عداوت و بغضاء عام و خاص مطلق وجود دارد و هر عداوتی بغضاء را شامل می شود؛ ولی هر بغضائی عداوت را شامل نمی شود. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه