پشتیبانی کشورهای استکباری مانند انگلیس و امریکا چه تاثیری در گسترش و تثبیت قدرت فکری و سیاسی وهابیت داشته است؟

از جمله عواملی که تاثیر به سزایی در گسترش و تثبیت قدرت فکری و سیاسی وهابیت داشته پشتیبانی کشورهای استکباری و قدرتمندی مانند انگلیس و امریکاست.این دو کشور استعماری در طول تاریخ, پیوسته از وهابیت پشتیبانی کرده اند و این سیاست همچنان به طور گسترده با نفوذ شدید امریکایی ها ادامه دارد. در بخش اول همین کتاب در موضوع ارتباط محمد بن عبدالوهاب با استعمارگران به تفصیل در باره نقش موثر دولت بریتانیا در به وجود آمدن ایده وهابیت بحث شد گفتیم که دولت انگلیس به منظور دست یابی به ذخایر زیرزمینی و ثروتهای کشورهای اسلامی جلوگیری از گسترش اسلام ناب، گسستن وحدت امت اسلامی و تضعیف دولتهای اسلامی به فرقه گرایی و فرقه سازی دست زد.بریتانیا با تمسلک به نظریه بسیار خطرناک و فتنه انگیز مذهب علیه مذهب افراد روشن فکر مذهبی را با حیله های گوناگون به خود جذب و با دیکته کردن سیاست های خویش به آنها اهدافش را عملی ساخت در همین راستا محمد بن عبدالوهاب نجدی را پرورش دادند و او را به ابن سعود سپردند و با پشتیبانی های فراوان از این دو راه را برای گسترش اندیشه های فرقه وهابیت هموار ساختند.بدین ترتیب کشور استعمارگر انگلیس با طرح نقشه های حساب شده در پیدایش مذهب وهاب و گسترش و تثبیت این طرز تفکر در میان مسلمانان نقش موثری ایفا کرد.پس از تثبیت وهابیت به عنوان یک فرقه اسلامی مورد قبول غرب امریکای جنایتکار برای چپاول ثروت و منابع نفتی مناطق وهابی نشین پشتیبانی خود را از آنها اعلام کرد. سران وهابی نیز برای حفظ موقعیت سیاسی اجتماعی و اقتصادی شان به سوی آمریکا دست دراز کردند.در آغاز دهه 1930 م وهابی ها با بحران مالی شدیدی رو به رو شدند علت اصلی مشکل رکود اقتصادی سال 1929م بود که در جهان رخ داد. دیگر اینکه بیشتر درآمد دولت وهاب که از راه زائران خانه خدا تامین می گردید با کاهش شمار زائران متوقف شد. این روند بر روی اقتصاد تاثیر منفی گذاشت و آنها را وادار کرد امتیازهای کلان نفتی به امریکا بدهند.چارلزکربن، اولین امریکایی بود که عبدالعزیز با وی دیدار کرد و این نخستین قدمی بود که سبب شد امریکاییان به صحنه های سیاسی اقتصادی و فرهنگی فعالیت وهابیها وارد شوند. به دنبال این دیدار و گفت و گو کمپانی های نفتی امریکا برای کسب امتیازهای نفتی و سرمایه گذاری وارد عربستان شدند.شرکت امریکایی سوکال در مقابل پرداخت 110 هزار دلار به ملک عبدالعزیز موفق شد اولین امتیاز را با وی در سال 1933م به امضا برساند(سیاست و حکومت در عربستان سعودی, ص 3- و 36 و 98)در پی آن امریکاییان در سال 1936م در منطقه دمام در نزدیکی کرانه خلیج فارس گونه ممتازی از نفت پیدا کردند در 21 ژوئن 1939م شرکت کالیفرنیا اربین استاندارد اویل کمپانی با دولت سعودی قرارداد تکمیلی امضا کرد که امتیاز استخراج نفت در مساحت 207/2 هزار کیلومتر مربع زمین را برای مدت 66 سال به این شرکت ارزانی می داشت.بدین سان، همه زمینهای اختصاص یافته به امتیازهای بیگانگان به 1139200 کیلومتر مربع یعنی نیمی از کل مساحت کشور بالغ گردید این شرکت همچنین امتیاز استخراج دیگر معادن گران بهای عربستان سعودی را در زمینی به مساحت 153 هزار کیلومتر مربع به دست آورد.سر انجام اولین چاه نفتی این کشور در سال 1938م به دست شرکتهای امریکایی به بهره برداری رسید. در سال 1943م شرکت یاد شده( کالیفرنیا اربین استاندارد اویل کمپانی) به اربین امریکن اویل کمپانی(آرامکو) تغییر نام داد. این شرکت هم اکنون برای خود ناوگان بزرگ نفت کش، هواپیما، فرودگاهها، ایستگاه تلویزیون و کارآگاهان ویژه ای دارد . شهر ظهران که مقر آرامکو در آنجاست مرکز ناحیه خاوری یا مرکز امپراتوری نفتی این شرکت گشته است.20 هزار عرب در این شرکت نفتی کار می کنند که 1500 کارشناس و کارمند امریکایی ایشان را اداره می کنند. آرامکو زندگی اقتصادی اقلیم خاوری را زیر نظر دارد و در سیاست داخلی و خارجی عربستان اثر می گذارد.امریکایی ها در سال 1944-1946م پایگاهی هوایی در ظهران بنیاد نهادند که می تواند بمب افکن های سنگین را درخود جای دهد. بدین سان حاکمان وهابی نسل در نسل وامدار دولت انگلیس و امریکا هستند و حفظ منافع این کشورها به ویژه امریکا را درمنطقه خاورمیانه وظیفه خود می دانند. به همین جهت در زمینه های نظامی اقتصادی سیاسی و افزایش تولید نفت گوش به زنگ امریکایی ها هستند.در قبال آن امریکا نیز در عرصه های بین المللی از دولت وهابی حمایت می کند و مانع گسترش اندیشه های وهابیت به ویژه وهابیت لیبرال و غرب زده نمی شود چون این نوع اندیشه ها در مسیر تفسیر اسلام مورد نظر آمریکا و استکبار جهانی است مورد تایید و تشویق قرار می گیرد.( چالشهای فکری و سیاسی وهابیت, ص 111-112؛ تاریخ معاصر کشورهای عربی, صص 207-210) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه