آیا به معنای ظاهری قر آن می توان استناد کرد؟

در رابطه با معانی قرآن باید بگوئیم که قرآن کلام خداوند متعال است و یک چهره عمومی دارد که برای همگان گشاده است و نور مبین است، اما چهره­ها و بطون دیگری هم دارد که آن را تنها اندیشمندان، آنان که تشنه حق­ و پوینده راهند، در می­یابند. این چهره­ها بر هر کسی تجلی نمی­کند و همه چشم­ها قدرت دیدن آن را ندارد. [1] روایات زیادی نیز داریم که خبر از «بطون» قرآن می­دهد. پیامبر اکرم «ص» می­فرماید: خداوند هیچ آیه­ای را نازل نکرد مگر اینکه آن را ظاهری است و باطنی. [2] استناد به فهم باطن قرآن بدون وجود قرائن روشن و یا تفسیرهایی که از شخص پیامبر اکرم «ص» و امامان معصوم علیهم السلام رسیده است، جایز نیست. اما اینکه آیا به ظاهر قرآن می­توان استدلال کرد یا نه؟ «اخباری ها» که گروهی از فقها هستند، ظاهر قرآن را حجت نمی­دانند و در مقابل آنها، «اصولیون» (که فقهای امروز جهان تشیع همگی اصولی هستند) ظاهر قرآن را حجت می­دانند و عمل به آن را لازم می­دانند [3] و این مطلب استدلال­های محکمی هم دارد که در کتاب­های اصول فقه آمده است. بنا بر این برای ما، ظواهر قرآن قطعاً حجیت دارد یعنی بر ما واجب است به آن چه که از ظاهر آیات قرآن استفاده می­کنیم استناد کرده و عمل نمائیم، و اگر عمل نکردیم مورد مؤاخذه الهی قرار خواهیم گرفت. اما بطن و باطن قرآن و معانی باطنی قرآن، برای کسانی حجت است که به آن مستقیما یا غیر مستقیم (از طریق پیامبر (ص) و ائمه علیهم السلام) دست یافته­اند. از آنچه گذشت، درستی یا نادرستی کلام شیخ بهائی (بر فرض اشتباه نبودن انتساب)  نیز مشخص می­شود. این کلام در صورتی صحیح است که استناد چنین برداشتی به فرمایشات پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین علیهم السلام، که قرآن مجید از آنان به « الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ » [4] یاد می­کند، باشد؛ ولی به هر تقدیر برداشت ایشان از آثار اهل البیت علیهم السلام برای ما حجت محسوب نمی­شود. .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه