حکمت نجاست خوک

این پرسش در ضمن چند نکته بیان می گردد:الف) خوک در قران کریمدر قران کریم، گوشت خوک در ردیف نجاساتی مانند میته(مردار) و خون ذکر و تحریم شده است. یعنی به همان دلیل و مبنایی که مردار و خون نجس و خوردن آن حرام است، گوشت خوک نیز به همان ملاک نجس و باید از آن پرهیز شود. در آیه 145 از سوره انعام، به حکمت و دلیل نجس بودن گوشت خوک اشاره و از آن به عنوان «رجس» و پلیدی و منبع انواع آلودگی¬ها و سرچشمه زیان هاى مختلف یاد شده است. ضمن آن که در آیه 60 سوره مائده، پلیدی کسانی که از رحمت خدا دور می شوند(بت پرستان) به خوک تشبیه گردیده است و شباهت به خوک به عنوان ضرب المثلی قرانی برای نشان دادن پلیدی اشخاص ملعون می باشد. «قُلْ هَلْ أُنَبِّئُکُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذلِکَ مَثُوبَةً عِنْدَ اللَّهِ مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَ غَضِبَ عَلَیْهِ وَ جَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَ الْخَنازیرَ وَ عَبَدَ الطَّاغُوتَ أُولئِکَ شَرٌّ مَکاناً وَ أَضَلُّ عَنْ سَواءِ السَّبیلِ؛ بگو: «آیا شما را از کسانى که موقعیّت و پاداششان نزد خدا برتر از این است، با خبر کنم؟ کسانى که خداوند آنها را از رحمت خود دور ساخته، و مورد خشم قرار داده، (و مسخ کرده،) و از آن ها، میمون ها و خوک¬هایى قرار داده، و پرستش بت کرده اند موقعیّت و محل آن¬ها، بدتر است و از راه راست، گمراه ترند.». ب) خوک در روایاتروایات متعدد و صحیحی نیز از ائمه معصومین علیهم السلام آمده است که در آن به نجاست خوک تصریح گردیده است. در باب 13 جلد 3 کتاب شریف وسائل الشیعه روایات صحیح در این زمینه جمع آوری شده است. روایات نیز، حکمت های نجاست و حرمت گوشت خوک را ناشی از پلیدی ظاهری و باطنی آن دانسته است. از باب نمونه در روایتی از امام رضا علیه السلام در مورد خوک آمده است: «أنه مشوه جعله الله تعالى عظة للخلق و عبرة و تخویفا و دلیلا على ما مسخ على خلقته و لأن غذاؤه أقذر الأقذار مع علل کثیرة؛ علت حرمت گوشت خوک آن است که خوک حیوانی مشوه (زشت صورت و زشت سیرت و زشت رفتار و زشت خلق) است. خداوند خوک را برای عبرت گیری انسان ها و ترساندن آن¬ها از اعمال زشت آفرید (خوک جز حیوانات مسخ شده و نشان دهنده سیرت انسان های گنهکار است) و علت دیگر آنکه غذای او کثیف ترین غذاهاست و علل بسیار دیگر». با توجه به آیات و روایات، حکم نجاست خوک بین تمامی فقها اعم از شیعه و سنی اجماعی است.ج) خوک از نظر علمی از نظر علمی نیز ثابت شده است که که گوشت خوک چه ضررهای دارد و چه زیان هائی در صحت و سلامتی جامعه به وجود می آورد و ترتیبی جز حرام کردن آن در جهان نیست که از بدی آن جلوگیری نماید. در فرهنگ لاروس مدیکال در لغت تنیا یا کرم کدو می نویسد (در کشورهائی که خوک زیاد مصرف میشود مرض لادرری فراوانست و برعکس در کشورهای اسلامی که اصلا خوک نمی خورند این مرض ابدا وجود ندارد. «اغلب سازمانهای بهداشتی، گزارشهای از پزشکان درباره بیمارانی که شدیداً به بیماری موسوم به تریشینوزیس مبتلا هستند دریافت می کنند...تریشینوزیس یک بیماری انگلی است که ناشی از کرم کوچک مویی شکل می باشد که خود از انواع کرمهای گرد است. این کرم دوره زندگی خود را در بدن خوک و برخی حیوانات دیگر می گذارند.». وجودِ «تریشینوزیس»، برای بیماری های انگلی، کرم ها و داشتن بستر مناسب برای انتقال میکروب ها به انسان همگی موجب اتّخاذ تدابیر بهداشتی و محدودیّت های سنگین در مورد این جانداران شده است. البتّه شاید ادّعا شود که اگر محیطی فراهم آید که ما یقین کنیم دیگر این میکروب در وجود چند خوک وجود نداشته یا به حدّاقل برسند، آیا باز هم حکم به نجاست و حرمت آن ها ادامه خواهد داشت؟ همان گونه که در ذیل روایت رضوی اشاره شد، نجاست و حرمت خوک علل کثیره ای دارد که مشکلات بهداشتی و دنیوی بخشی از این مشکلات است لذا در جواب این پرسش می توان گفت: 1. این ادّعا شامل آن دسته از میکروب هایی می شود که شناخته شده اند و نمی توان ادعا نمود که گندزدایی کامل در مورد تمام میکروب ها صورت گرفته. به عبارتی: شما حتی اگر بتوانید واکسنی تهیه کنید که بشر و زندگی طبیعی او را در برابر تمام خوک ها سالم و بهداشتی نگهدارد، این واکسن فقط در مقابل میکروب های موجود و شناخته شده کارساز است و شامل میکروب های ناشناخته و بلکه به وجود نیامده نخواهد بود. 2. روش پذیرفته شده در قانون گذاری های عقلاء جهان آن است که در قوانین، همواره حالات و موقعیّت های اکثریّتی مدّ نظر بوده و چنانچه فرد یا افرادی به عللی جزء استثناءها باشند، باز خدشه ای در عمومیّت قانون ایجاد نمی شود و آن موارد نیز باید تابع قانون باشند. روی این جهات، حفظ مصالح عمومی ایجاب می کند که همه ی افراد و موضوعات، مشمول یک قانون باشند و وحدت رویه ی قانونی حفظ شود. 3. سلامتی فرد و اجتماع آن چنان اهمیت دارد که حتی وجود احتمال ضرر و لزوم دفع آن نیز قابل توجه است. یعنی با در نظر گرفتن تمام تلاش ها باز هم احتمال می رود که شاید بستر برای ایجاد ضرر فراهم باشد، پس اجتناب ضروری است. 4. ضررها فقط محدود به بهداشت ظاهری نبوده و توجه به آسیب های روحی و معنوی نیز ضروری است. و این جنبه نیز در حکم به حرمت و نجاست مهم است. از این رو، خوک از یک سو به علت تغذیه نامناسب و حتی استفاده از فضولات و از سوی دیگر به علت بی مبالاتی در رعایت جفت گیری به عنوان حیوان «بی غیرت» مشهور است و تغذیه از گوشت آن و هم زیستی برای پرورش آن، چه بسا موجب انتقال این روحیات در آدمی شود. درپایان ذکر این نکته لازم است که هرچند، حکمت تحریم گوشت خوک را می‌توان پیشگیری از زیان مترتب بر گوشت خوک شمرد ولی این ضررهای بهداشتی و اخلاقی فقط می‌تواند به عنوان فلسفه و حکمت این حکم مطرح شود ـ نه علت انحصاری آن ـ و هنوز باید منتظر کشفیات جدید علمی در این باره باشیم. پس حرام‌ها و حلال‌های خداوند دارای مصلحت‌ها و حکمت‌هایی است که با پیشرفت علوم بدان‌ها بیشتر پی می‌بریم. به عبارت دیگر قرآن به برخی نکات اشاره می‌کند که علوم پزشکی و عقل آدمیان درصدر اسلام آن ها را کشف نکرده بود که نمونه‌ی آن همین تحریم گوشت خوک است که برخی از مضرات و حکمت‌های آن اشاره شد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه