فرقه های شیعه را نام ببرید؟

فرقه های شیعه: در کتب ملل و نحل، برای شیعه فرقه های بسیاری ذکر شده و حتی گفته شده است که حدیث معروف افتراق است(هفتاد وسه فرقه) بر فرقه های شیعه منطبق می گردد، ولی باید توجه داشت که اولاً برخی از فرقه ها مانند غلات و شعب آن و ... ، حقیقتاً از انشعابات شیعه نبوده و دانشمندان شیعه آنها را تکفیر نموده اند، و ثانیاً: حقیقت انشعاب در مذهب شیعه این است که در مساله ی امامت، که معرف مکتب تشیع است، اختلافاتی وجود داشته باشد، ولی اختلاف در مسایل اعتقادی دیگر معیار شناخت فرقه های شیعه نیست. بر این اساس، ذکر بسیاری از این فرقه ها، از قبیل هشامیه، یونسیه، نعمانیه و ... به عنوان فرق شیعه واقع بینانه نیست، ثالثاًٌ: تعداد بسیاری از فرقه هایی که در مساله ی امامت از آنها یاد شده است، بر فرض واقعیت داشتن آنها، زمان کوتاهی بیش دوام نیاورده و به کلی محو گردیده اند، مثلاً پس از شهادت امام حسن عسگری (علیه السلام) فرقه های چهارده گانه ای برای شیعه نقل گردیده که هیچ اثری از آنان یافت نمی شود و حتی واقعیت داشتن آنها نامعلوم است. در مورد تعداد فرقه های شیعه چند قول وجود دارد:مولف کتاب بیان الادیان فرق اصلى شیعه را پنج فرقه ى زیدیه , کیسانیه , غالیه , صباحیه , ناصریه و امامیه اثنى عشریه ذکر نموده براى هر یک از آنان تقسیماتى ذکر کرده است. او معتقد است که گروه اول پنج فرقه, گروه دوم نیز پنج فرقه, گروه سوم هشت فرقه, گروه چهارم دو فرقه و آخرین گروه فقط یک فرقه اند1. بغدادى در کتاب الفرقه , شیعیان را به چهار دسته اصلى که هر یک  شعباتى دارند تقسیم مى کند. بدین ترتیب, زیدیه , امامیه , کیسانیه و غلاة 2 . شهرستانى در ملل و نحل فرق اصلى شیعه را پنج فرقه مى داند که عبارتنداز: کیسانیه , رزامیه3 ، زیدیه, امامیه, غالیه که هر یک به فرق متعدد دیگرى تقسمیم مى شوند4. البته تقسیم بندیهاى دیگرى نیز از فرق اصلى شیعه ارائه شده است مثلاً آنان را به کیسانیه, زیدیه, شیعیان عباسى, امامیه, غلاة و اسماعیلیه تقسیم کرده اند5.بغدادی در کتاب خود اصول فرق شیعه را سه فرقه دانسته است: زیدیه، کیسانیه، امامیه، وی در آغاز غلات را نیز از انشعابا ت شیعه دانسته است ولی بعداً یاد آور شده است که چون آنان از اسلام خارج شده اند از فرقهای اسلامی به شمار نمی آیند[3]. شهرستانی اسماعیلیه را نیز در شمار شعبه های اصلی آورده است، و فرقه های اصلی شیعه را پنچ فرقه می داند.[4] شیخ طوسی(ره) در قواعدالعقاید با نظریه بغدادی موافقت نموده و اصول فرق شیعه را زیدیه، کیسانیه، امامیه دانسته است. [5] قاضی عضد الدین ایجی نیز اصول فرق شیعه را سه می شمارد: کیسانیه، امامیه، زیدیه.پی نوشت ها:1 - ابوالمعالى محمد الحسینى العلوى, بیان الادیان, تصحیح عباس اقبال, تهران, چاپ مجلس 1312 ص ص 26 و 27.2- الفرق بین الفرق, ابومنصور عبدالقاهر بغدادى, مصحح دکتر مشکور, انتشارات امیرکبیر 1344, ص 11.3- این فرقه در بیان الادیان در شمار فرق مرجئه و در الفرق بین الفرق در زمره فرق غلاة شیعه آمده است و نوبختى در فرق الشیعه اصل آنان را کیسانیه مى داند.4- ملل و نحل, ج 1.5- نگاهى به شیعه و دیگر فرقه هاى اسلام, قرن چهارم هجرى, نوشته دکتر محمد جواد مشکور ص 55 ـ 88. برای اطلاع بیشتر  الفرق بین الفرق، ملل ونحل، قواعد العقاید مراجعه فرمائید. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه