آيا پديده روح در هنگامي که خود در کما است وجود دارد يعني در جهان است؟

چيستي و نحوه فعاليت روح يکي از پيچيده ترين مسائلي است که تاکنون دانش بشري قادر به درک آن نبوده است و همين امر باعث اختلاف رأي انديشمندان درباره آن شده است به گونه اي که «به گفته بعضي از دانشمندان در حدود هزار نظريه پيرامون حقيقت روح و ديگر مسائل مربوط به آن اظهار شده است. قرآن کريم نيز بر عدم قدرت و توانايي انسان نسبت به شناخت روح تأکيد مي کند: «و از تو درباره (روح) سؤال مي کنند، بگو: روح از فرمان پروردگار من است و جز اندکي از دانش، به شما داده نشده است!». با اين وجود با کمک آيات و روايات در مي يابيم که روح بر خلاف جسم و بدن، موجودي است مجرد و از خواص ماده به دور است يعني؛ محدود و محصور در زمان و مکان نيست. همچنين مسلم است که نحوه ارتباط و تعلق روح به بدن در بيداري و خواب، و جدا شدن روح از بدن در حالت خواب و مرگ با يکديگر کاملاً متفاوت است. قرآن مي فرمايد: «خداوند روح انسا ن را هم در هنگام خواب و هم در هنگام مرگ مي گيرد. کسي که هنگام مرگش فرا رسيده است وقتي که روحش گرفته شود ديگر بر نمي گردد، اما کسي که هنوز اجلش فرا نرسيده است با اين که روحش در خواب گرفته مي شود، دوباره رها مي شود». قرآن مجيد از مرگ به توفي تعبير کرده است. توفي يعني؛ دريافت کردن، پس گرفتن. به عبارت ديگر؛ جاني را که خدا به بنده داده است از او پس مي گيرد و اين گرفتن جان دو مرحله دارد: 1. مـرحـله ضـعيف در هـنگام خوابيدن؛ 2. مرحله قوي در هنگام مرگ. براي روشن شدن جواب سوال لازم است در مورد کما و نحوه آن و حقيقت مرگ کمي توضيح داده شود. کما حالتي از ناهشياري است که طي آن فرد با دردناک ترين محرک هاي فيزيکي هم به هوش نيايد و به همان حالت تا مدتي پايدار بماند. کما، يک مريضي نيست، بلکه علامتي از يک مريضي يا واکنشي به يک حادثه است که براي بدن فرد اتفاق افتاده است؛ مثل يک ضربه شديد و سخت به سر که باعث ايجاد شوک عصبي و کما مي شود. اکثر کماهايي که به اين د ليل ايجاد مي شود، بيشتر از 4 هفته طول نمي کشد. بعضي از کساني که به کما مي روند، پس از اين مدت به سمت زندگي نباتي پيش مي روند. زندگي نباتي يعني فرد نفس مي کشد، فشار خون نرمال دارد و حتي دستگاه گوارش آنها درست کار مي کند، بدون آنکه بدن بيمار نسبت به اين کار ها آگاهي داشته باشد. زندگي نباتي ممکن است سال ها و حتي دهه هاي متمادي طول بکشد. مهم ترين علامت مشخصه کما، ناتواني در هوشيار شدن است يعني خود فرد نمي تواند توسط مـحرک ها هـوشـياري اش را به دست آورد. در حالت کما فرد به صورت طبيعي نفس مي کشد. مرگ حالتي است که روح به طور کامل با بدن قطع ارتباط نموده است همان طور که خداي متعال در سوره زمر مي فرمايد: اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حينَ مَوْتِها وَ الَّتي لَمْ تَمُتْ في مَنامِها فَيُمْسِک الَّتي قَضى عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَ يُرْسِلُ الْأُخْرى إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى إِنَّ في ذلِک لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَکرُونَ؛ «خدا جان ها را به هنگام مردنشان مى گيرد، و نيز جان کسانى را که در خواب خود نمرده اند. جان هايى را که حکم مرگ بر آنها رانده شده نگه مى دارد و ديگران را تا زمانى که معين است باز مى فرستد. در اين عبرتهاست براى آنهايى که مى انديشند». مرحوم علامه طباطبايي مي فرمايد: «مردن و خوابيدن، هر دو توفى و قبض روح است، بله اين فرق بين آن دو هست که مرگ قبض روحى است که ديگر برگشتى برايش نيست، و خواب قبض روحى است که ممکن است روح دوباره برگردد». و مرحوم طبرسي در تفسير مجمع البيان مي فرمايد: «آن که در هنگام خواب بيرون مى رود عبارت از نفسى است که داراى عقل و تميز باشد و آن چيزى است که شخص خوابيده ازآن جدا بوده و تعقل نمى کند. و آن که هنگام مرگ بيرون رود عبارت از نفس زندگانى و حيوانى است که چون بيرون رود جان آدمى نيز زائل شود. خلاصه شخص خوابيده نفس مى کشد و فرق ميان قبض روح خوابيده و قبض روح مرده اين است که اولى در مقابل بيدارى و دومى در مقابل زندگانى است و قبض روح خوابيده با باقى ماندن روح در بدن است و قبض روح مرده با خارج شدن روح از بدن است». روح و نفس «ابن عباس» گويد: در بنى آدم روح است و نفس که ميان آن دو، مانند شعاع خورشيد است، پس نفس آن است که داراى عقل و تمييز بوده و روح آن است که موجب زندگى و حرکت باشد چون انسان بخوابد نفس او بيرون رفته ولى روحش باقى است و هنگام مرگ، خداوند روح و نفس هر دو را قبض مى کند و اين سخن تأييد مى شود به آن چه که: «عياشى» به اسناد خود از «حسن بن محبوب» از «عمرو بن ثابت» از امام باقر ـ عليه السلام ـ روايت کرده که فرمود: «نيست کسى که بخوابد مگر اين که نفس او بسوى آسمان عروج کرده و روحش در بدن باقى مى ماند و ميان نفس و بدن رابطه اى چون شعاع خورشيد است. پس اگر خداوند اذن در قبض ارواح دهد روح، نفس را اجابت کند و اگر اذن در رد روح دهد اجابت کند نفس روح را». از مطالبي که در بالا در مورد کما و مرگ و خواب بيان شد روشن مي شود که شخص در حال کما داراي روح مي باشد و هنوز زنده و بين روح و بدن او ارتباط بر قرار مي باشد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه