هدف از زیارت رفتن قبور ائمه علیهم السلام چیست؟ و چه فایده ای برای ما دارد؟

زیارت; یعنی به حضور کسی رفتن و او را ملاقات نمودن . زیارت پیشوایان و بزرگان دین نیز به همین معناست. ازاین رو زیارت به محض رفتن به حرم ائمه علیهم السلام و یا بزرگان دیگر و سلام بر آنان تحقق می یابد. بقیه کارها از جمله آداب است که برخی از آنها ماثور; یعنی از خود اهل بیت علیهم السلام دستوراتی در مورد آن وارد شده است ; مانند «زیارت امین الله»، «عاشورا» و ... و برخی توسط عالمان تنظیم گردیده است ; مانند زیارت نامه های امامزادگان . به هر حال اصل زیارت با رفتن به حضور تحقق می یابد و بقیه از آداب است . پس هدف زیارت برقراری ارتباط با معصومین و اولیاء الله است و در این جهت باید تلاش نمود, در نتیجه واجب نیست که حتما" زیارتنامه خواند, بلکه می توان با آنها حرف زد و درد دل نمود. البته اگر طرز این گونه حرف زدن ها را انسان از بزرگان یاد بگیرد بهتر است و زیارتنامه ها و مناجات ها در واقع همین نقش را ایفا می نمایند.مسلماً زیارت پیامبر اکرم(ص) و ائمه علیهم السلام داراى آثار و اجر فراوان است و عرض ارادت به آنان و به زیارت آنان رفتن نوعى ارتباط معنوى بین زائر و ائمه علیهم السلام مى باشد. بنا به آن چه از روایات استفاده مى شود ائمه معصومین علیهم السلام حاضر و ناظر بر اعمال ما هستند و به خصوص عنایت خاصى نسبت به کسانى که به زیارت قبورشان مى روند دارند. از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده که: «من زارنى بعد وفاتى کان کمن زارنى فى حیاتى وکنت له شهیداً و شافعاً یوم القیامه؛ هر کس مرا بعد از وفاتم زیارت کند مثل کسى است که در زمان حیات من مرا زیارت کرده است و من شاهد براى او شفاعت کننده در روز قیامت خواهم بود»(بحار به نقل از کامل الزیارات، ج 97، ص 143). و در زیارت اذن دخول به حرم پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام مى گوییم: «واعلم ان رسولک و خلفائک علیهم السلام احیاء عندک یرزقون یرون مقامى و یسمعون کلامى و یردون سلامى؛ [خدایا] من مى دانم که پیامبر تو و خلیفه هاى تو زنده هستند در نزد تو و متنعم هستند و مى بینند جایگاه مرا و مى شنوند کلام مرا و جواب مى دهند سلام مرا». همچنین روایات فراوانى در خصوص زیارت تک تک امامان به خصوص سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام وارد شده است. از جمله امام صادق علیه السلام مى فرماید: «زیارت قبر امام حسین علیه السلام از بهترین اعمال است» و در حدیث دیگرى مى فرماید: «من ارادالله به الخیر قذف فى قلبه حب الحسین و حب زیارته و من ارادالله به السوء قذف فى قلبه بغض الحسین و بغض زیارته؛ هرگاه خداوند اراده خیرى به بنده خود کند در قلب او محبت امام حسین علیه السلام و زیارت او را قرار مى دهد» (وسائل الشیعه، ج 14، باب استجاب زیاره الحسین علیهم السلام ). از آن جا که زیارت نوعى اعلام موضع و مشخص کردن خط فکرى است و آثار سازنده عجیبى دارد، آنچه به عنوان متن زیارتى خوانده مى شود، از نظر محتوا و جهت دهى، از حساسیتى ویژه برخوردار است. به همین جهت ائمه علیهم السلام با آموختن نحوه زیارت به یاران خود، به این عمل سازنده جهت و غناى بیشترى بخشیده اند؛ به گونه اى که زیارتنامه هاى رسیده از معصومان علیهم السلام - مانند زیارت جامعه کبیره، عاشورا، آل یاسین و ناحیه مقدسه - گنجینه اى از تعالیم و آموزش هاى عالى آنان است. زیارت عاشورا - که از تعالیم امام باقر علیه السلام است - به سبب آثار سازنده فردى و اجتماعى و بیان مواضع فکرى و عقیدتى شیعه و نشانه گرفتن خط انحراف، اهمیت ویژه دارد. شمارى از دستاوردهاى این زیارت عبارت است از: 1. ایجاد پیوند معنوى با خاندان عصمت و تشدید علاقه و محبت به آنان این محبت موجب مى شود، زائر آن بزرگان را الگوى خویش سازد و در جهت همسویى فکرى و عملى با آنان بکوشد؛ همچنان که در قسمتى از زیارت، از خدا مى خواهد زندگى و مرگش را یکسره همانند آنان قرار دهد: «اللهم اجعل محیاى محیا محمد و آل محمد و مماتى ممات محمد و آل محمد». از آنجا که این محبت به خاطر خداوند است - و خاندان عصمت از آن جهت که الهى و منسوب به اویند، محبوب واقع شده اند - مایه تقّرب به خداوند است. در قسمتى از زیارت چنین مى خوانیم: «اللهم انى اتقرب الیک ... و بالموالاة لنبیک و ال نبیک». 2. پیدایش روحیه ظلم ستیزى در زائر تکرار لعن و نفرین بر ستمگران در این زیارت، موجب پیدایش روحیه ظلم ستیزى در زائر مى شود. او با اعلام برائت و نفرت از ستمگران و ابراز محبت به پیروان حق و دوستان خاندان عصمت، پایه هاى ایمان دینى خود را مستحکم مى کند. مگر ایمان چیزى جز حب و بغض در راه خدا است: «هل الایمان الا الحب و البغض»؟ مؤمن واقعى در برابر ستم بى موضع نیست. از ستمگر نفرت و انزجار آشکارى دارد و با مظلوم و جبهه حق اعلام همراهى مى کند: «یا اباعبدالله انى سلم لمن سالمکم و حرب لمن حاربکم». 3. دورى جستن از خط انحراف در این زیارت، ریشه هاى ظلم هدف قرار مى گیرد: «فلعن الله امةً اسست اساس الظلم و الجور علیکم اهل البیت و لعن الله امة دفعتکم عن مقامکم و ازالتکم عن مراتبکم التى رتبکم الله فیها». ستمى که در عاشورا تحقق یافت، در قلب تاریخ ستم ریشه دارد. این ظلم یک حلقه از حلقه هاى ستمى است که باانحراف مسیر اصیل خلافت آغاز شد. الهام گرفتن، درس آموختن و الگو قرار دادن اسوه هاى هدایت در این زیارت آمده است: «فاسئل الله الذى اکرمنى بمعرفتکم و معرفة اولیائکم ورزقنى البرائة من اعدائکم، ان یجعلنى معکم فى الدنیا و الآخرة و ان یثبت لى عندکم قدم صدق فى الدنیا و الاخرة». زائر پس از آنکه به حق معرفت پیدا کرد و ستم و ستمگر را شناخت و از آنان دورى جست، با ثبات قدم در مکتب خاندان عصمت و پیروى عملى از آنان، خود را در مسیر سعادت دنیا و آخرت قرار مى دهد؛ یعنى، اسوه ها و الگوهاى هدایت را - که از سوى خداوند منصوب شده اند - سرمشق خود قرار مى دهد و همگامى با آنان را مى طلبد. 5. ترویج روحیه شهادت طلبى و ایثار و فداکارى در راه خدا 6. احیاى مکتب و راه و هدف خاندان عصمت 7. استمداد و کمک گرفتن از ائمه علیهم السلام برای حل مشکلات معنوی و مادی بدون تردید انسان در زندگی خود با مسائل معنوی یا مادی درگیر است که بسیاری از اوقات از حل آنها عاجز است توسل و استمداد از روح بزرگ ائمه علیهم السلام در حل این مشکلات کمک می کند در روایتی از امام صادق علیه السلام پیرامون زیارت مضجع شریف و مزار مطهر علی علیه السلام آمده که نزدیک کوفه قبری است که غمدیده ای آن جا رود و در کنار آن چهار رکعت نماز گزارد، خداوند با برآوردن حاجتش او را شادمان برمی گرداند.8. وفای بعهد: هر امامی به گردن دوستان و شیعیان خود عهدی دارد که با زیارت قبور آنان، وفای به این عهد کامل می گردد پس هر که با رغبت و علاقه به زیارت ایشان و تصدیق و باور داشتن به آنچه آنان ترغیب کرده اند، زیارتشان کند در روز قیامت شفاعت آنها نصیبش می شود. این مضمون حدیثی است از امام رضا علیه السلام . علاوه بر اینها آثار و برکات فراوانی که به تجربه قطعی رسیده است که هر کسی با عقیده درست سراغ زیارت قبر امامی رفته مشکلاتش حل شده و دست پر برگشته است. شاهد بر این مطلب اقبال فراوانی است که هر ساله رو به تزاید است و میلیونها نفر(سالی 20میلیون) مشتاقانه به زیارت حضرت رضا علیه السلام می روند و افرادی هستند که هفته ای یکبار خود را به کنار آن مضجع شریف که قطعه ای از بهشت است، می رسانند و بهره های فراوان می برند زیرا دعا در زیر قبر ائمه علیهم السلامکنار قبر مطهر مستجاب است- عبادت در آنجا ثواب متزاید دارد، احساس آرامش شفای بیماریهای روحی و جسمی، شفای امراض صعب العلاج، تجدید پیمان و پیوند با ولایت الهی، پیدایش روح دعا و عبادت و خدا پرستی، توبه از گناهان که اگر نبود مگر همین نکته کافی بود که همه مشتاق باشند به زیارت، زیرا هر کسی با هر میزان عقیده و آگاهی وقتی به حرم ائمه علیهم السلام مراجعه می کند به فکر خدا و عبادت و بندگی و توبه و بازگشت به سوی خدا می افتد و فکر مادیات از مغزشان بیرون می رود حداقل در آن مدت و همین کافی است که ما را وادرا کند که سالی یکبار(در صورت عدم امکان بیشتر) به این مراکز سری بزنیم و تجدید قوا کنیم.(میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی، نشر دارالحدیث ج5، ص2282، حدیث7950-7956) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه