پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ قبل از بعثت مطابق چه آييني عمل مي كرد؟

با آغازرسالت پيامبر(ص) در سال40 عام الفيل، آيات قرآن مجيد و دستورات و تعاليم اسلام بر آن حضرت نازل گرديد و اين در حاليست كه در روايات شيعه و سني وارد گرديده كه پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ قبل از بعثت و نزول وحي هر سال روزهايي را در غار حراء مشغول اعتكاف بود. علي ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: پيامبر پيش از بعثت مدتي در هر سال در كوه حرا بسرمي برد(1)و بارها دور خانه خدا طواف نموده و حج بجا مي آورد.(2) از اين رو اين سؤال مطرح مي شود كه پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ پيش از بعثت اين عبادات را بر اساس چه آييني انجام مي داد و اساساً اصول و فروع اعتقادات آن حضرت چه بوده است؟ نظر برخي از علماي بزرگ دين : اين مسئله در ميان علماي اسلامي يك مسئله اختلافي مي باشد: غزالي و قاضي عبدالجبار از علماي اهل سنت در اين مسئله توقف كرده(3)و نتوانسته اند نظر معيني را ابراز كنند، شيخ طوسي نقل كرده كه برخي از علماء قائل شده اند آن حضرت از شريعت پيامبران پيش از خود پيروي مي كرد(4) لكن برخي از علماي شيعه همچون شيخ طوسي و ميرزاي قمي و علامه مجلسي معتقدند آن حضرت قبل از بعثت پيرو اديان پيامبران پيش از خود نبوده و در عين حال موحد بوده است. شيخ طوسي در عدة الاصول مي نويسد: «پيغمبر نه قبل از نبوت و نه بعد از آن پيرو دين پيغمبران پيش از خود نبوده، هر عملي كه انجام مي داده مطابق شريعت خاص خود بوده است و علماي شيعه مي گويند قبل از بعثت امور خاصّي به آن حضرت وحي مي شد».(5) ميرزاي قمي مي نويسد: «حق آن است كه پيغمبر قبل از بعثت عمل به احكام شرع مي نمود ولي نه به دين پيغمبران پيش از خود، زيرا ما آن حضرت را از همه انبياء برتر مي دانيم ».(6) علامه مجلسي مي فرمايد: آنچه از اخبار معتبر و متعدد و فراوان برايم روشن گرديد اين است كه آن حضرت قبل از بعثت از زماني كه خداوند عقلش را در آغاز سنّش كامل نمود نبي بوده و مورد تأييد روح القدس بوده است. ملكي با او سخن مي گفت صدايي را مي شنيد و خواب مي ديد، سپس بعد از چهل سال (به مقام رسالت) رسيد و رسول شد بطوري كه آن ملك با او به صورت روبرو و مستقيم سخن مي گفت و قرآن را بر او نازل كرد و به او دستور تبليغ داد، در حالي كه پيامبر قبل از (بعثت) خدا را با انواع عبادات مي پرستيد، كه آن عبادات گاه موافق آن چيزي بود كه پس از بعثت به مردم تبليغ مي كرد و گاه به گونه ديگري بود. حال يا موافق شريعت ابراهيم و يا پيامبران غير از ابراهيم از انبياء قبل( از پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ )، ولي نه بدان معنا كه وي تابع آنها و عامل به آيين و شريعت آنها باشد، بلكه بدين صورت كه آنچه به پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ وحي مي شد مطابق برخي از شرايع سابق بود.(7)دلايل و شواهدي نيز ادعاي مجلسي را تاييد مي نمايند: 1ـ اولين دليل اين مدعا سخن علي ـ عليه السلام ـ در خطبه قاصعه مي باشد، آن حضرت در آن خطبه مي فرمايد: پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ از بعد از دوران شيرخوارگي تحت مراقبت و تربيت فرشته اي از فرشتگان خداوند قرار داشت تا اخلاق برجسته و صفات پسنديده را شب و روز به وي بياموزد(8). اين سخن علي ـ عليه السلام ـ گواه روشني است بر اين كه رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ قبل از بعثت به طور مستقيم تحت تربيت و هدايت خداوند متعال قرار داشته از اين رو مناسك و عباداتش را مي توان مطابق دستورات آن خدا دانست. 2ـ برخي روايات نيز بر اين امر تاكيد دارند كه پيامبرـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و ائمه(عليهم السلام) از آغاز حيات به وسيله روح القدس تأييد مي شده اند.(9) 3ـ از سوي ديگر در مورد حضرت عيسي ـ عليه السلام ـ در قرآن وارد گرديده كه آن حضرت در گهواره لب به سخن گشوده و شهادت به نبوت خود و برخي از تعاليم دين خويش داده و فرمود: «إِنّي عبدُ اللهِ آتاني الكتابَ و جعلنِي نبيّاً وَ جعلنِي مباركاً أَينما كنتُ و أوصانِي بالصلاةِ ما دُمْتُ حيّاً.(10) من بنده خدا هستم، به من كتاب داده و مرا پيامبر قرار داده است و هر جا كه باشم مرا با بركت ساخته، و تا زنده ام به نماز و زكات سفارش كرده است». همچنين قرآن در مورد حضرت يحيي ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «يا يحيي خذالكتاب بقوّة و آتيناه الحكم صبيّاً.(11) اي يحيي، كتاب (خدا) را به جد و جهد بگير، و از كودكي به او نبوت داديم». البته بايد توجه داشت كه به نظر برخي مقام نبوت غير از رسالت مي باشد، (نبي) كسي است كه از جانب خدا يا روح القدس يا جبرئيل به او اخبار غيبي مي رسد ولي (رسول) آن است كه از سوي خداوند مأموريت يافته اين اخبار غيبي را به مردم برساند و رسالتش را ايفا كند.(12) بنابراين اين امكان وجود دارد پيامبري قبل از نيل به مقام رسالت نبي باشد. 4ـ هم چنين بايد خاطرنشان كرد كه اديان مطرح در عصر پيامبر(ص) نيز چنان به تحريف و خرافه آلوده بودند كه تبعيت از آنها ممكن نبود، بسياري از اعمال حج كه در نزد عرب آنروز رواج داشت و به ظاهر از دين ابراهيم(ع) باقي مانده بود از شرك سرشار بود برخي از پيروان دين توحيدي حضرت ابراهيم ـ عليه السلام ـ بت هايي را بر اركان كعبه و صفا و مروه نصب نموده و مي گفتند ما نعبدهم الاّ ليقربونا الي اللّه زُلفي(13) ـ ما اين ها را براي تقرب بيشتر به خداوند مي پرستيم و به تلبيه عبارت (إلا شريك هو لك) را افزودند و شعار توحيدي (لبيك اللهم لبيك، لبيك لاشريك لك لبيك) را به شرك آلوده ساختند.(14)آيات متعددي از قرآن كريم بيانگر تحريف در ديگر اديان توحيدي موجود در شبه جزيره عربستان همچون يهوديت و مسيحيت است. بنابراين هرگز نمي توان پذيرفت پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ دستورات عبادي خود را از كساني مي گرفت كه خود به شرك و بت پرستي رو آورده و يا به تحريف دين خدا دست زده بوده اند.(15) نتيجه گيري: با توجه به دلائل چهارگانه فوق بايد گفت به نظر برخي از علماي شيعه پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ قبل از بعثت از هيچيك از شرايع آسماني پيامبران قبل از خود پيروي نمي كرد بلكه در اصول اعتقادي فردي موحد و يكتا پرست بوده و در فروع ديني از دستورات خداوند متعال كه توسط ملكي از ملائكه به وي ابلاغ مي شده اطاعت مي كرده است.                                                                          .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه