غالبا دلائلی که بین مردم برای داشتن فرزند ذکر می شود ناشی از خودخواهی بشر است. مواردی نظیر دستگیری فرزند از والدین در پیری و افزایش برکت زندگی و تنها نبودن که همه ناشی از خودخواهی است. مسلما چنین امر مهمی (فرزند آوری) نباید بر اساس هوی و هوس و نفسانیات صورت پذیرد بلکه بایستی بر اساس دین باشد. مشخصا چه آیات و احادیثی در اسلام در باب لزوم داشتن فرزند (و نه موارد مربوط به بعد از داشتن فرزند نظیر لزوم تربیت فرزند) ذکر گردیده است؟ با تشکر

1-درقرآن کریم آیاتی وجودداردکه بیان گردرخواست فرزندازپرودگارمتعال توسط انبیاءوبندگان صالح خداونداست باتوجه به عصمت انبیاءالهی نمی توان گفت که آنان فرزند را ازروی خودخواهی طلب می کردند وجالب اینکه خداوندعلاوه براینکه درخواست آنان راسرزنش نکرده بلکه دعایشان رامستجاب نیزنموده است ماننداینکه حضرت زکریا طبق نقل تاریخ تا 90 سالگی دارای فرزند نبوده و وقتی معجزات مریم (س) را مشاهده کرد: دَعا زَکَرِیّا رَبَّهُ قالَ رَبِّ هَبْ لی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً إِنَّکَ سَمیعُ الدُّعاء . فَنادَتْهُ الْمَلائِکَةُ وَ هُوَ قائِمٌ یُصَلِّی فِی الْمِحْرابِ أَنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکَ بِیَحْیى مُصَدِّقاً بِکَلِمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ سَیِّداً وَ حَصُوراً وَ نَبِیًّا مِنَ الصَّالِحینَ آل عمران/ 39-38زکریا، پروردگار خویش را خواند و عرض کرد: «خداوندا! از طرف خود، فرزند پاکیزه اى (نیز) به من عطا فرما، که تو دعا را مى شنوى!» و هنگامى که او در محراب ایستاده، مشغول نیایش بود، فرشتگان او را صدا زدند که: «خدا تو را به» یحیى «بشارت مى دهد (کسى) که کلمه خدا [مسیح ] را تصدیق مى کند و رهبر خواهد بود و از هوسهاى سرکش برکنار، و پیامبرى از صالحان است.» ونیزحضرت ابراهیم (ع) ازخداوندتقاضای فرزندنمود وخدای متعال دعایش را مستجاب کرد ونیزاین جریان رادرسوره هودآیات71- 73بیان کرده است.رَبِّ هَبْ لِی مِنَ الصّالِحِینَ فَبَشَّرْناهُ بِغُلامٍ حَلِیمٍ صافات/ 101- 100. پروردگارا! به من از صالحان [فرزندان صالح ] ببخش!)ما او [ابراهیم ] را به نوجوانى بردبار و صبور بشارت دادیم! وآنگاه حضرت ابراهیم ازخداوندکریم بخاطرداشتن فرزند سپاسگزاری کرده ومی فرماید:الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی وَهَبَ لِی عَلَی الْکِبَرِ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ إِنَّ رَبِّی لَسَمِیعُ الدُّعاءِ ابراهیم/ 39. حمد خداى را که در پیرى، اسماعیل و اسحاق را به من بخشید مسلّماً پروردگار من، شنونده (و اجابت کننده) دعاست. 2-کسانی راکه به بهانه مشکلات اقتصادی اقدام به سقط جنین ویاقتل فرزندانشان می نمودند نهی وسرزنش کرده است وبه تعبیردیگر به رعایت حق حیات فرزندان امرنموده است.این مطلب بیانگر ترغیب به داشتن فرزند است.وَلَاتَقْتُلُواْ أَوْلَادَکُمْ خَشْیَةَ إِمْلَاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِیَّاکُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ کَانَ خِطْئاً کَبِیراً «اسراء/31»فرزندان خود را از بیم تنگدستى نکشید. این ما هستیم که آنان و شما راروزى مى دهیم. یقیناً کشتن آنان گناهى است بزرگ!3- روایات نیز به انتخاب همسر و داشتن فرزند تشویق کرده اند.معلوم می شود یکی ازاهداف ازدواج داشتن فرزنداست.قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَا یَمْنَعُ الْمُومِنَ أَنْ یَتَّخِذَ أَهْلا لَعَلَّ اللَّهُ أَنْ یَرْزُقَهُ نَسَمَةً تُثْقِلُ الارْضَ بِه لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 382.رسول خدا (ص) فرمودند: چه مانع دارد همسری انتخاب کنید شاید خداوند فرزندی به شما عطا کند که با گفتن: لا اله الا الله زمین را سنگین کند وسائل، ج 14، ص 3.درحدیثی دیگر ازپیامبر اکرم(ص) نقل شده است که درترغیب به امرازدواج فرمود: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه علیه و آله: تناکحوا تناسلوا تکثّروا فإنّی أباهی بکم الأمم یوم القیامة و لو بالسّقط.جامع الاخبار/ 118 المحجة البیضاء 3/ 53- رسول خدا (ص) فرمود: ازدواج کنید و فرزندان خود را افزایش دهید. روز قیامت من به شما مردم- حتّى به بچّه سقط شده- بر سایر امّتها افتخار مى کنم.ویا از امام صادق (ع) نقل شده که رسول خدا (ص) فرمود: فرزندان خود را افزایش دهید. فرداى قیامت من به افزون بودن تعداد شما، بر سایر امّتها افتخار مى کنم. الکافی 6/ 2در روایات انتخاب همسرتاکیدشده است همسری انتخاب کنیدکه بچه آورباشد ازاین روایات نیزمعلوم می شودیکی ازاهداف ازدواج داشتن فرزنداست.رسول گرامی اسلام فرمود: تزوّجوا الودود الولود فإنّی مکاثر بکم الأنبیاء.زن مهربان و بچه آور بگیرید زیرا من بکثرت شما بر سایر پیغمبران افتخار مى کنم. نهج الفصاحة ص 383 درحدیثی دیگرفرمود : دعوا الحسناء العاقر و تزوّجوا السّوداء الولود فإنّی أکاثر بکم الأمم یوم القیمة. زیباى عقیم را بگذارید و با سیاه بچه آور ازدواج کنید که من روز رستاخیز بفزونى شما بر امت هاى دیگر تفاخر میکنم.نهج الفصاحة ص 483 4- همان طورى که ازدواج از ضروریات زندگى انسان به شمار مى آید و نیازى فطرى و واقعى است و هدف ها و نیازهاى زیادى را تأمین مى کند مسأله تولید و بقاى نسل انسان نیز از اهداف اساسى ازدواج است که مورد توجه دین اسلام قرار دارد و داشتن فرزند نیز خواسته اى تکوینى و فطرى است و مبارزه با آن و بى اعتنایى نسبت به آن در واقع مبارزه و بى اعتنایى با این نیاز فطرى و تکوینى است. 4-همان طورکه گفته شد یکى از مهم ترین اهداف ازدواج، تولید نسل سالم و صالح است. فرزند صالح کسى است که مطیع پروردگار و عامل به دستورات او و خاکسار و فروتن در برابرخداوندو والدین و خدمتگزار و خادم آنها باشد وازطرفی بهره مندی ازخدماتی که فرزندصالح به جامعه مسلمین ارائه می نماید مخصوص والدین نیست تاحمل برخودخواهی شود بلکه عموم مسلمانان وحتی جامعه بشری استفاده می نمایدلذادرروایاتی که معمولاتاکید برداشتن فرزنددارندمشروط برصالح بودن فرزنداستدر روایتى آمده: من سعاده الرجل الولد الصالح، داشتن فرزند صالح از سعادت انسان است. (میزان الحکه، ح 22336) در حدیث دیگرى چنین مى خوانیم: الولد الصالح ریحانه من الله قسمها بین عباده، فرزند صالح گلى از جانب خداوند است که آن را بین بندگانش تقسیم کرده است. (همان، ح 22335) 5- نکته دیگراینکه فرزندداشتن همیشه همراه با مشکلاتی است که باخودخودخواهی افراد سازگاری نداردبلکه هدف اصلى از آفرینش انسان رسیدن او به قرب الهى و کمال و تعالى معنوى است و این امر در سایه تحمل سختى ها و شدائد حاصل مى گردد و تحمل سختى و زحمت بچه دارى و تربیت فرزند از اسباب و عوامل رشد و کمال معنوى است. خلاصه از مجموع آیات و روایاتى که درباره فرزند وارد شده و به نمونه هایى نیز که اشاره شد، استفاده مى شود که فرزندان از ارکان مهم خانواده محسوب مى شوند. نگرش اسلام به فرزند مثبت بوده و از آنها با تعابیر زیبایى چون، عطیه و موهبت الهى، میوه دل، نور دیده، مایه خوش بختى، یارى کننده، مایه ثواب و پاداش اخروى، رحمت و غفران الهى، باعث خیر و برکت در خانه و... یاد شده است. همچنین تربیت فرزند به ویژه فرزندان دختر، مایه پاداش معنوى، رضایت قلبى، داخل شدن در رضوان و بهشت پروردگار و صدقه جاریه به حساب آمده است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه