نقش مردم در حکومت اسلامي از نظر امام خميني چيست؟

امام خميني(ره) با ايمان و اطميناني که به مردم داشت به نقش مؤثر و تعيين کننده مردم در حکومت معتقد بودند و در چند سال رهبري و هدايت امور، ايشان به اين مهم اهتمام وافري داشتند لکن امام(ره) دموکراسي هاي غربي را که مدعي حکومت مردم بر مردم بودند را از اساس قبول نداشت و معتقد بودند که (شيوه) دموکراسي اسلام کامل تر از دموکراسي غرب است. به هر حال ديدگاه امام خميني(ره) درباره نقش مردم در حکومت اسلامي را مي توان در قالب چند عنوان آن هم به اختصار مطرح نمود: 1. نقش مردم در تعيين سرنوشت کشور امام خميني(ره) جايگاه مردم در کشور را آن قدر مهم و اساسي مي دانستند که حتي آنان با نقش حياتي خود در تعيين سرنوشت کشور، مي توانند آينده آن را رقم زنند. امام(ره) مي فرمودند: «سرنوشت هر ملتي به دست خويش است» و «هر ملتي بايد سرنوشت خودش را، خودش تعيين کند» و «امروز است که تمام ملت در سرنوشت خودشان دخالت مي کنند» زيرا «امروز سرنوشت اسلام و سرنوشت مسلمين در ايران و سرنوشت کشور ما به دست ملت است». 2. نقش و دخالت مسئولانه مردم در اداره کشور امام خميني(ره) اعتقاد راسخي داشتند که: «مملکت بايد با دست خود مردم، با دست خود اشخاص اداره بشود» لذا درباره نقش و دخالت مسئولانه مردم مي فرمودند: «امروز مسئوليت به عهده ملت است... بايد همه بدانند که همه تان مسئوليد»، «همه مردم و همه هم مسئول هستند» يعني همه بايد توجه داشته باشند که با وجود مسئوليت قانوني و رسمي عده اي از افراد در اداره کشور، کسي نبايد درباره اداره کشور بي توجه باشد و از راه ها و طرق قانوني مردم نقش و دخالت مسئولانه خود را ايفاء نموده و نسبت به اداره امور کشور بي تفاوت نباشد و حتي در صورت انحراف مردم وظيفه دارند ورود پيدا نمايند و آن چه که مهم است اين که بدانيم «يک کشوري وقتي آسيب مي بيند که ملتش بي تفاوت باشد». 3. نقش نظارتي مردم امام معتقد بودند یک کشور وقتي آسيب مي بيند که ملت آن بي تفاوت باشند يعني ملت همه بايد حاضر باشند در مسايل سياسي و با رشد آگاهي بر امور نظارت نمايند. امام(ره) مي فرمودند: «ملت بايد الآن همه شان ناظر امور باشند، اظهار نظر بکنند در مسايل سياسي، در مسايل اجتماعي، در مسايلي که عمل مي کند دولت» «ملت بايد ناظر باشد به اموري که در دولت مي گذرد» يعني نظارت همگاني مردم مي تواند به عنوان نقش اساسي آنان کشور را از بسياري انحرافات مصون دارد زيرا اين نظارت ها هم در انتخاب صحيح مردم مي تواند مؤثر باشد و هم اين که مسئولان نظام را در برابر مردم پاسخگو مي نمايد. 4. نقش مردم در حمايت و پشتيباني از حکومت امام خميني(ره) مي فرمايد: «پشتوانه يک حکومتي ملت است، اگر يک ملتي پشتوانه حکومتي نباشد اين حکومت نمي تواند درست بشود، اين (حکومت) نمي تواند برقرار باشد». امام خميني(ره) در جاي ديگر خطاب به مردم اظهار مي دارند که «مهم اين است که شما (ملت) ايستاده باشيد و قائم به امر باشيد و حکومت را از خودتان جدا ندانيد و ننشينيد به اين که همه کارها را بايد حکومت بکند» همچنين ايشان معتقد بود که ملت تا در صحنه حاضرند اين کشور آسيب نخواهد ديد. مي توان گفت در نزد امام و ديدگاه ايشان در واقع مردم نقش فاعلي را در تحقق حکومت داشته و به عبارتي نقش آنان به گونه اي است که بايد گفت اراده مردم بر حکومت به شکلي تبلور يافته و خود را نشان مي دهد و به قول حضرت امام(ره) با اراده ملت ها، اراده اي که تَبَع اراده خداست، اراده اي که براي خداست غير ممکن ها ممکن مي شود» در عين حال نکته اساسي و پاياني اين است که با وجود اين که مردم و نقش آنان در حکومت از ديدگاه امام نقش اساسي و خاص است ولي مشروعيت حکومت بايد از ناحيه خدا بوده و در اين حوزه مردم به حکومت مشروعيت نمي دهند و به عبارتي بايد گفت مشروعيت حکومت بر اساس آراء مردم نبوده و مشروعيت آن الهي است. لکن حکومت مشروع در عين حال با آراي مردم محقق مي شود يعني همان طوري که امام(ره) فرمودند: «تولّي امور مسلمين و تشکيل حکومت بستگي دارد به آراي اکثريت مسلمين». .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه