در صحيفه سجاديه در قسمت سند صحيفه آمده است که امام صادق ـ عليه السلام ـ فرموده است: تا وقت ظهور امام قائم(عج) فرا نرسد خروج نخواهد کرد و احدي از ما براي دفع ظلم و جور آنها و اقامه حق قيام نکند، جز آنکه به بلاي قتل وشهادت مبتلا شود و هر که قيام کند جز آنکه بر اندوه ما و شيعيان ما بيفزايد کاري از پيش نبرد. حال سوال اين است که آيا قيام امام حسين ـ عليه السلام ـ بيهوده بوده است؟

در جامعه تشيّع هر چند امامت از اسلام جدا نشد ولي از تحريف هم مصون نماند، و همين امر يکي از موانع جدي در راه زمينه سازي براي تحقق حکومت جهاني اسلام به شمار مي رود، در اين تحريف، عقايد و باورهاي نادرستي به امامت ضميمه گرديد که غير مستقيم مسئوليت تلاش و زمينه سازي براي تشکيل حکومت اسلامي به رهبري امام عادل را از انسان با اعتقاد سلب مي نمايد، طرفداران اين باور مي گويند: امام عادل در حال حاضر غايب است و هنگامي که ظهور کند حکومت الهي را بر پا خواهد کرد، اگر از آنان بپرسند که اکنون چه بايد کرد؟ آيا مسلمانان در عصر غيبت وظيفه اي براي پياده کردن قوانين قرآن و زمينه سازي براي حکومت جهاني اسلام ندارد؟ و آيا جوامع اسلامي بايد زير يوغ رهبري و امامت ستمکار زندگي کنند؟ در پاسخ گويند: کاري از ما ساخته نيست، ما در عصر غيبت وظيفه اي جز تقيه و انتظار و دعا نداريم، و ما بايد دعا کنيم تا او ظهور کند. با اندکي دقت و بررسي در ريشه يابي اين انديشه به احاديثي مي رسيم که به چهار دسته قابل دسته بندي و تقسيم است: 1. احاديثي که به ظاهر دلالت دارد بر اين که قيام پيش از قيام جهاني حضرت مهدي ـ عليه السلام ـ باطل است. 2. احاديثي که در آن به نشانه هاي ظهور حضرت قائم ـ عليه السلام ـ اشاره شده و تأکيد مي کند که پيش از اين علائم مسلمانان نمي توانند عليه حکومت جباران قيام کنند. 3. احاديثي که دلالت دارد قيام براي تشکيل حکومت اسلامي پيش از قيام حضرت مهدي ـ عليه السلام ـ به نتيجه نرسيده و قيام کنندگان به دست جباران نابود خواهند شد. 4. احاديثي که رعايت تقيه را تا هنگام خروج حضرت قائم ـ عليه السلام ـ ضروري مي داند. همه اين روايات با عناوين متفاوت با توجيه بي فائده بودن مبارزه، مردم را به مدارا با ستمگران فرا خوانده و در يک چيز با هم مشترکند و آن اين که مردم براي بر پايي حکومت اسلامي تکليفي ندارند. با توجه به اين که ريشه و اساس انديشه فوق را روايات با عناوين متفاوت و مختلف تشکيل مي دهد،سزاوار است حل معمّا را در تأمل و دقت در روايات قرار داد، هنگامي که تک تک روايات مورد نظر را مورد کنکاش و ارزيابي قرار مي دهيم به وضوح و روشني معلوم مي شود که روايات صلاحيت استناد را نداشته و نمي توانند مستند و دليلي براي کساني باشد که قيام قبل از ظهور را بيهوده دانسته و قيام کننده گان را به دست جباران نابود شده مي دانند، زيرا: اوّلا: اکثر احاديث مورد نظر از حيث سند مخدوش و ضعيف است و صدور آنها از امامان معصوم قطعي نمي باشد. ثانيا: بسياري از احاديث بلکه همه آنها وقتي در کنار احاديث ديگري که درباره قيام هاي پيش از ظهور است بررسي شوند، روشن مي گردد که هدف تخطئه همه قيام هاي قبل از ظهور نيست بلکه مقصود قيام هايي است که با انگيزه هاي نفساني تحت عنوان قيام هاي مهدوي صورت مي گرفته است. ثالثا: مفهوم و مدلول همه روايات در تعارض و تضاد با حکم ضروري عقل است، زيرا پليدي ستم و زيبايي عدل و داد يکي از بديهيات عقلي است که هر عقل سالمي آن را مي پذيرد، و بر اين اساس مبارزه با ستم و ستمگري و زمينه سازي براي پياده کردن عدل و داد در جامعه از واجبات بديهي عقل مي باشد از اين رو با هيچ برهاني نمي توان شکيبايي بر ظلم و ستم و سفارش با ستمگران را تجويز کرد. رابعا: مفهوم و مدلول روايات با قرآن در تضاد و تعارض است، زيرا از نظر قرآن کريم يکي از مهم ترين اهداف رسالت انبياء الهي تأمين عدالت اجتماعي است چون فرمود: ما پيامبران خود را با دلايل روشن فرستاديم، و همراه با آنان کتاب و ميزان نازل کرديم تا مردم قيام به عدالت کنند. براي تأمين عدالت اجتماعي راهي جز مبارزه با ظلم و ظالم وجود ندارد، از اين رو قرآن کريم در مبارزه با ظلم تا آنجا پيش مي رود که هر گونه ميل و نزديکي به ستمگران و معاونت بر ظلم را ممنوع کرده و آن را موجب کيفر سخت دانسته مي فرمايد: به ستمگران نزديک نشويد که آتش شما را فرا گيرد. پيامبر اسلام و امامان معصوم هميشه توصيه کرده اند که براي درستي و اعتبار احاديث بايد آنها را با آيات قرآن سنجيد اگر سخني در آنها يافت شد که مخالف با قرآن باشد فاقد اعتبار خواهد بود، رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرمود: آنچه از سوي من براي شما روايت شود، چنان چه موافق با قرآن باشد من گفته ام، و آنچه مخالف با قرآن باشد من نگفته ام. امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: هر حديثي که مخالف قرآن باشد باطل و بيهوده است. بنابراين احاديثي که مردم را به صبر و سکوت در برابر ظلم و جور و سازش با ستمگر دعوت مي کند به دليل تعارض با قرآن نمي تواند ملاک عمل باشد. خامسا: روايات دال بر صبر و سکوت، با دلالت صريح بخش ديگري از احاديث اسلامي در تعارض اند، اين احاديث سه دسته اند، دسته اول احاديثي است که در باب وجوب قيام عليه حاکمان ستمگر وارد شده است که نمونه اي از آن احاديث از قرار ذيل است: 1. سدير صيرفي مي گويد: بر امام صادق ـ عليه السلام ـ وارد شدم و به ايشان گفتم چرا عليه حکومت قيام نمي کنيد؟ به خدا سوگند نشستن شما جايز نيست، حضرت فرمود: چرا؟ گفتم: زيرا پيروان و ياران شما زيادند به خدا سوگند اگر اميرمؤمنان علي ـ عليه السلام ـ به اندازه شما پيرو و ياور مي داشت، قبيله تيم و عدي ـ در خلافت او طمع نمي کردند، امام: سدير فکر مي کني پيروان من چند نفراند؟ يکصد هزار نفر، امام: يکصد هزار نفر؟ گفتم: بلکه دويست هزار نفر، امام پرسيد من دويست هزار نفر پيرو دارم، گفتم: آري، بلکه نيمي از دنيا، امام سکوت کرد، پس از گذشت لحظاتي فرمود: ممکن است همراه ما به ينبع بيايي؟ گفتم: آري... در راه امام پسر بچه اي را ديد که بزغاله مي چراند، با ديدن اين منظره امام رو به من کرد و فرمود: سدير اگر من به شماره اين بزغاله پيرو مي داشتم نشستن بر من جايز نبود.. بزغاله ها را که شمردم هفده رأس بود. از امام باقر ـ عليه السلام ـ روايت شده که فرمود: هنگامي که براي امام به شماره رزمندگان جنگ بدر ـ سيصد و سيزده نفر ـ نيرو فراهم شود، قيام و دگرگون کردن نظام بر او واجب است. دسته دوّم: احاديثي است که برخي از قيام هاي عصر امامان مانند قيام زيد بن علي بن الحسين را تقديس و تأييد کرده اند، امام صادق ـ عليه السلام ـ در روايتي که به سند صحيح از آن حضرت نقل شده ضمن محکوم کردن قيام هاي نادرست معاصر خود مي فرمايد: نگوييد (اگر قيام در شرايط کنوني صحيح نيست) چرا زيد قيام کرد؟ زيرا زيد فرد دانشمند و راستگو بود و شما را براي به قدرت رسيدن خود فرا خواني نکرد، بلکه شما را به سوي فردي از خاندان پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ که براي امامت لايق بود، فرا خواند و اگر پيروز مي شد به وعده خود وفا مي کرد، و دليل قيام او شکستن قدرت نظام حاکم بود. نزد امام صادق ـ عليه السلام ـ سخن از قيام کنندگان خاندان رسالت به ميان آمد حضرت فرمود: تا زماني که قيام کننده اي از خاندان محمد ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ قيام کند، من و پيروانم در خير و صلاح هستيم، و دوست دارم افرادي از اين خاندان قيام کنند و بر من است که هزينه خانواده آنان را تأمين نمايم. از اين روايات به خوبي استفاده مي شود که مقصود از رواياتي که قيام هاي پيش از ظهور را تخطئه مي کند، قيام هايي است که با انگيزه هايي نفساني يا به داعي مهدويت بر پا مي شود. دسته سوم: رواياتي است که از پيدايش قيام هاي موفق پيش از ظهور خبر داده است و آن را آماده ساز قيام ولي عصر ـ عليه السلام ـ و جهاني شدن انقلاب اسلامي دانسته است. از پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ روايت شده که فرمود: مردمي از شرق قيام مي کنند که زمينه حکومت جهاني مهدي را فراهم مي سازند. امام باقر ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: گويي در ميان مردمي هستم که از مشرق زمين بر پا مي خيزند حق جويي مي کند ولي حقشان را نمي دهند باز حق طلبي مي کنند و باز هم حق شان داده نمي شود و هنگامي که چنين مي بينند سلاح هايشان را بر دوش گرفته و آنچه را خواسته بودند در اختيارشان قرار مي دهند و اينک اينان نمي پذيرند و قيام مي کنند و حکومت را به دست مي گيرند و آن را به کسي نمي دهند مگر به صاحب شما، کشته هايشان شهيدند، بدانيد اگر من آن زمان را درک کنم، لقاء خود را براي صاحب اين امر (از خدا) خواهم خواست. با توجه به مطالب فوق بايد گفت: استدلال به رواياتي که براي بي مسئوليتي در برابر زمينه سازي برقراري حکومت جهاني اسلام وارد شده به دلايل زير صحيح نيست: 1. اکثر اين روايات از نظر سند قابل قبول نيست. 2. بخشي از اين روايات به قيام هايي اشاره دارد که در عصر صدور روايت از روي هواي نفس و تحت عنوان مهدويت صورت گرفته و اهل بيت آن را تأييد نکرده اند. 3. بر فرض اين که همه احاديث از نظر سند و دلالت بي اشکال باشد، امّا به دليل مخالفت مدلول آنها با حکم بديهي عقل و قرآن کريم و سيره انبياي الهي و اهل بيت و تعارض آنها با احاديثي که برخي قيام هاي پيش از ظهور را تأييد کرده اند، نمي توانند ملاک عمل باشند، بنابراين بايد گفت اين روايات از روي تقيه و رعايت اصول پنهان کاري صادر شده اند، وقتي روايات از جمله روايتي که مبناي پرسش فوق قرار گرفته، به دلايل متعدد قابل قبول نبوده و از درجه اعتبار ساقط شدند، قهرا مبناي پرسش از ريشه ويران گرديده و مجالي براي اين که آيا قيام امام حسين ـ عليه السلام ـ بيهوده بوده است، باقي نخواهد ماند، چون هيچ روايت صحيحي وجود ندارد که دلالت بر بيهوده بودن قيام هاي الهي داشته باشد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه