ارتباط آیه 15 سوره احقاف با امام حسین (علیه السلام) در چیست؟ مگر برای امام حسین (علیه السلام) در سن چهل سالگی اتفاقی افتاده است؟

آیه 15 سوره مبارکه احقاف شامل فرازهای متعددی است که سوال شما در خصوص دو فراز متفاوت از این آیه شریفه می باشد: «وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا حَتَّى إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ...؛و انسان را [نسبت] به پدر و مادرش به احسان سفارش كرديم مادرش با تحمل رنج به او باردار شد و با تحمل رنج او را به دنيا آورد و باربرداشتن و از شيرگرفتن او سى ماه است تا آنگاه كه به رشد كامل خود برسد و به چهل سال برسد مى‏ گويد پروردگارا بر دلم بيفكن تا نعمتى را كه به من و به پدر و مادرم ارزانى داشته اى سپاس گويم...»(1) «وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا» و باربرداشتن و از شيرگرفتن او سى ماه است. یعنی مدت بارداری و شیر دهی بر اساس این آیه شریفه، سی ماه می باشد. اما بر اساس آیه ای دیگر، مدت شیر دهی کامل، 24 ماه است و از جمع این دو آیه بدست می اید که حداقل مدت بارداری، شش ماه خواهد بود. «وَالْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَنْ يُتِمَّ الرَّضَاعَةَ...؛و مادران [بايد] فرزندان خود را دو سال تمام شير دهند [اين حكم] براى كسى است كه بخواهد دوران شيرخوارگى را تكميل كند...»(2) و از جمع این دو آیه بدست می آید که حداقل مدت بارداری، شش ماه خواهد بود. اما آیا کسی هست که شش ماهه بدنیا آمده باشد؟ پاسخ مثبت است و یکی از مصادیق این آیه را اخبار و روایات، حضرت سیدالشهداء، امام حسین(علیه السلام) می دانند.(3) توضیح مرحوم علامه در «المیزان» : ««اما اينكه فرمود:" وَ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ شَهْراً" بدين حساب است كه به حكم آيه" وَ الْوالِداتُ يُرْضِعْنَ أَوْلادَهُنَّ حَوْلَيْنِ كامِلَيْنِ" و آيه" وَ فِصالُهُ فِي عامَيْنِ" دوران شير دادن به فرزند دو سال است، و كمترين مدت حاملگى هم شش ماه است، كه مجموع آن سى ماه مى‏شود.»(4) بحث حضرت سید الشهداء (علیه السلام) در این آیه مربوط به متولد شدن ایشان در شش ماهگی است و بخش دوم، ظاهرا ارتباطی با این مساله ندارد. بلکه بحثی است در مورد سنی که انسان در آن به بلوغ فکری و عقلانی می رسد: در «خصال» از «ابى بصير» روايت آورده كه گفت: امام صادق (علیه السلام) فرمود: «وقتى بنده خدا سى‏ ساله شد به حد بلوغ اشد رسيده، و چون به سن چهل سالگى برسد، به منتهاى بلوغ رسيده، و همين كه پا به چهل و يك سالگى بگذارد رو به نقصان گذاشته، و اما كسى كه پنجاه ‏ساله شده بايد خود را مثل كسى بداند كه در حال جان كندن است.»(5) تفسیر «نمونه» در ادامه بحث بلوغ اشد نظر برخی مفسران را نیز بیان می کند: «بعضى از مفسران" بلوغ اشد" (رسيدن به مرحله توانايى) را با رسيدن به چهل‏ سالگى هماهنگ، و براى تاكيد مى‏دانند، ولى ظاهر اين است كه" بلوغ اشد" اشاره به" بلوغ جسمانى" و رسيدن به اربعين سنة (چهل‏ سالگى) اشاره به" بلوغ فكرى و عقلانى" است، چرا كه معروف است، انسان غالبا در چهل سالگى به مرحله كمال عقل مى‏رسد و گفته ‏اند كه غالب انبيا در چهل ‏سالگى مبعوث به نبوت شدند. ضمنا در اينكه سن بلوغ قدرت جسمانى چه سنى است؟ در آن نيز گفتگو است، بعضى همان سن معروف بلوغ را مى‏دانند كه در آيه 34 اسراء در مورد يتيمان نيز به آن اشاره شده، در حالى كه در بعضى از روايات تصريح شده كه سن هيجده سالگى است. البته مانعى ندارد كه اين تعبير در موارد مختلف معانى متفاوتى دهد كه با قرائن روشن مى‏شود.»(6) .

كانون گفتگوی قرآنی

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/27

لینک کوتاه