آیاتی که مناسب موضوع مورد سوال شما است عبارت است از : ۱- آیه ۶۰ سوره انفال : وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکُمْ وَ آخَرِینَ مِنْ دُونِهِمْ لا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ یَعْلَمُهُمْ در برابر آنها (دشمنان) آنچه توانایى دارید از نیرو آماده سازید (و همچنین) اسبهاى ورزیده (براى میدان نبرد) تا به وسیله آن دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید و (همچنین) گروه دیگرى غیر از اینها را که شما نمى شناسید و خدا مى شناسد .

آیاتی که مناسب موضوع مورد سوال شما است عبارت است از : 1- آیه 60 سوره انفال : وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکُمْ وَ آخَرِینَ مِنْ دُونِهِمْ لا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ یَعْلَمُهُمْ در برابر آنها (دشمنان) آنچه توانایى دارید از نیرو آماده سازید (و همچنین) اسبهاى ورزیده (براى میدان نبرد) تا به وسیله آن دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید و (همچنین) گروه دیگرى غیر از اینها را که شما نمى شناسید و خدا مى شناسد . در برابر آنها (دشمنان) آنچه توانایى دارید از نیرو آماده سازید (و همچنین) اسبهاى ورزیده (براى میدان نبرد) تا به وسیله آن دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید و (همچنین) گروه دیگرى غیر از اینها را که شما نمى شناسید و خدا مى شناسد . 2- آیه 102 سوره نساء وَ إِذا کُنْتَ فِیهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلاةَ فَلْتَقُمْ طائِفَةٌ مِنْهُمْ مَعَکَ وَ لْیَأْخُذُوا أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذا سَجَدُوا فَلْیَکُونُوا مِنْ وَرائِکُمْ وَ لْتَأْتِ طائِفَةٌ أُخْرى لَمْ یُصَلُّوا فَلْیُصَلُّوا مَعَکَ وَ لْیَأْخُذُوا حِذْرَهُمْ وَ أَسْلِحَتَهُمْ وَدَّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِکُمْ وَ أَمْتِعَتِکُمْ فَیَمِیلُونَ عَلَیْکُمْ مَیْلَةً واحِدَةً وَ لا جُناحَ عَلَیْکُمْ إِنْ کانَ بِکُمْ أَذىً مِنْ مَطَرٍ أَوْ کُنْتُمْ مَرْضى أَنْ تَضَعُوا أَسْلِحَتَکُمْ وَ خُذُوا حِذْرَکُمْ إِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْکافِرِینَ عَذاباً مُهِیناً (102) و هنگامى که در میان آنها باشى و (در میدان جنگ براى آنها نماز برپا کنى باید دسته اى از آنها با تو (به نماز) برخیزند و باید سلاحهاى خود را با خود برگیرند و هنگامى که سجده کردند (و نماز را به پایان رسانیدند) باید به پشت سر شما (به میدان نبرد) بروند و آن دسته دیگر که نماز نخوانده اند (و مشغول پیکار بوده اند) بیایند و با تو نماز بخوانند و باید آنها وسایل دفاعى و سلاحهاى خود را با خود (در حال نماز) حمل کنند (زیرا) کافران دوست دارند که شما از سلاحها و متاعهاى خود غافل شوید و یک مرتبه به شما هجوم کنند- و اگر از باران ناراحت هستید و یا بیمار (و مجروح) باشید مانعى ندارد که سلاحهاى خود را بر زمین بگذارید ولى وسایل دفاعى (مانند زره و خود) را با خود بردارید، خداوند براى کافران عذاب خوار کننده اى فراهم ساخته است . هنگامى که پیامبر ص با عده اى از مسلمانان به عزم مکه وارد سرزمین حدیبیه شدند و جریان به گوش قریش رسید، خالد بن ولید به سرپرستى یک گروه دویست نفرى براى جلوگیرى از پیشروى مسلمانان به سوى مکه در کوه هاى نزدیک مکه مستقر شد، هنگام ظهر بلال اذان گفت و پیامبر ص با مسلمانان نماز ظهر را به جماعت ادا کردند، خالد از مشاهده این صحنه در فکر فرو رفت و به نفرات خود گفت در موقع نماز عصر که در نظر آنها بسیار پرارزش است و حتى از نور چشمان خود آن را گرامى تر مى دارند باید از فرصت استفاده کرد و با یک حمله برق آسا و غافلگیرانه در حال نماز کار مسلمانان را یکسره ساخت در این هنگام آیه فوق نازل شد و دستور نماز خوف را که از هر حمله غافلگیرانه اى جلوگیرى مى کند به مسلمانان داد، و این خود یکى از نکات اعجاز قرآن است که قبل از اقدام دشمن، نقشه هاى آنها را نقش بر آب کرد، و لذا گفته مى شود خالد بن ولید با مشاهده این صحنه ایمان آورد و مسلمان شد . تفسیر: در تعقیب آیات مربوط به جهاد، این آیه کیفیت نماز خوف را که به هنگام جنگ باید خوانده شود به مسلمانان تعلیم مى دهد، آیه خطاب به پیامبر ص کرده، مى فرماید: هنگامى که در میان آنها هستى و براى آنها نماز جماعت بر پا مى دارى باید مسلمانان به دو گروه تقسیم شوند، نخست عده اى با حمل اسلحه با تو به نماز بایستند. (وَ إِذا کُنْتَ فِیهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلاةَ فَلْتَقُمْ طائِفَةٌ مِنْهُمْ مَعَکَ وَ لْیَأْخُذُوا أَسْلِحَتَهُمْ). سپس هنگامى که این گروه سجده کردند (و رکعت اول نماز آنها تمام شد، تو در جاى خود توقف مى کنى) و آنها با سرعت رکعت دوم را تمام نموده و به میدان نبرد باز مى گردند و در برابر دشمن مى ایستند) و گروه دوم که نماز نخوانده اند، جاى گروه اول را مى گیرند و با تو نماز مى گزارند. (فَإِذا سَجَدُوا فَلْیَکُونُوا مِنْ وَرائِکُمْ وَ لْتَأْتِ طائِفَةٌ أُخْرى لَمْ یُصَلُّوا فَلْیُصَلُّوا مَعَکَ). گروه دوم نیز باید وسائل دفاعى و اسلحه را با خود داشته باشند و بر زمین نگذارند. (وَ لْیَأْخُذُوا حِذْرَهُمْ وَ أَسْلِحَتَهُمْ). این طرز نماز گزاردن براى این است که دشمن شما را غافلگیر نکند، زیرا دشمن همواره در کمین است که از فرصت استفاده کند و دوست مى دارد که شما از سلاح و متاع خود غافل شوید و یکباره به شما حمله ور شود. (وَدَّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِکُمْ وَ أَمْتِعَتِکُمْ فَیَمِیلُونَ عَلَیْکُمْ مَیْلَةً واحِدَةً). ولى از آنجا که ممکن است ضرورتهایى پیش بیاید که حمل سلاح و وسائل دفاعى هر دو با هم به هنگام نماز مشکل باشد، و یا به خاطر ضعف و بیمارى و جراحاتى که در میدان جنگ بر افراد وارد مى شود، حمل سلاح و وسائل دفاعى تولید زحمت کند، در پایان آیه چنین دستور مى دهد: و گناهى بر شما نیست اگر از باران ناراحت باشید و یا بیمار شوید که در این حال سلاح خود را بر زمین بگذارید. (وَ لا جُناحَ عَلَیْکُمْ إِنْ کانَ بِکُمْ أَذىً مِنْ مَطَرٍ أَوْ کُنْتُمْ مَرْضى أَنْ تَضَعُوا أَسْلِحَتَکُمْ). ولى در هر صورت از همراه داشتن وسائل محافظتى و ایمنى (مانند زره و خود و امثال آن) غفلت نکنید و حتى در حال عذر حتما آنها را با خود داشته باشید که اگر احیانا دشمن حمله کند بتوانید تا رسیدن کمک خود را حفظ کنید (وَ خُذُوا حِذْرَکُمْ). شما این دستورات را به کار بندید و مطمئن باشید پیروزى با شما است زیرا خداوند براى کافران مجازات خوار کننده اى آماده کرده است. تفسیر نمونه، ج 4، ص: 102 اما در مورد روایات مناسب این موضوع می توان روایات ذیل را دکر کرد : ا- درتفسیر الدر المنثور است از عقبة بن عامر جهنى روایت کرده اند که گفت: من از رسول خدا (ص) شنیدم که فرمود: خداوند بوسیله یک تیر و کمان سه طایفه را به بهشت مى برد، یکى سازنده آن را به شرطى که از ساختن آن غرض خیر داشته باشد، و یکى آن کسى را که با آن تیر خود را در راه خدا مسلح مى کند، و یکى آن کسى را که آن تیر را در راه خدا به کار مى برد. 2- و نیز مى فرمود: تیراندازى کنید و سوارى بیاموزید، البته اگر تیرانداز (قابلى) شوید از فن سواره نظامى بهتر است. 3- و نیز فرمود: هر چیزى که بنى نوع بشر با آن بازى کند حرام است مگر سه چیز: یکى تمرین تیراندازى و آموختن اینکه چگونه تیر را از کمان خود بیرون کند، دوم تربیت اسب خود و تمرین اسب سوارى، و سوم بازى کردن با همسران، چون اینها بازى نیست بلکه حق است. و کسى که تیراندازى بیاموزد و سپس آن را ترک کند در حقیقت نعمتى را کفران کرده است . ترجمه المیزان، ج 9، ص: 172 در ضمن رجوع به موارد ذیل تامین کننده مطلب مورد نظر شما است : 1- نامه 4 نهج البلاغه 2- نامه 11 نهج البلاغه 3- نامه 12 نهج البلاغه 4- نامه 53 نهج البلاغه 5- موسوعه امام علی-ع- ج 4 ، بخش سیاست های جنگی علی –ع- (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 1/100112388) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه