انجام مراحل نماز را برایم توضیح دهید منظورم اینکه چرا ما دوبار به سجده میریم و اینکه چرا موقع قنوت دستمان رو جلو میگیریم و بقیه حرکات نماز

بدون تردید هریک از اذکار وافعال نماز دارای دلایل حکمت ها وفلسفهای است هرچند عقل بشر توانایی درک آن را نداشته باشد . در مورد دلیل و حکمت سجده ورکوع با توجه به روایات می توان گفت:فلسفه سجده:سجده، نشان تذلّل و خاکساری در برابر خداوند و عالی ترین درجه عبودیت است. انسان با سجده، خود را همرنگ با هستی می کند « و للّه یسجد ما فی السموات و الارض»، (نحل، 49) سجده بهترین حالتی است که انسان به خدا نزدیک می شود. سجده , رمز دوران های چهارگانه زندگی انسان است . علی (ع ) می فرماید: سجده اول , یعنی این که از خاکم , سر برداشتن رمز زندگی دنیایی است . سجده دوم , رمز مردن و به خاک خفتن است , سربرداشتن , رمز محشور شدن است , (بحار, ج 82, ص 139) و این مضمون این آیه است که : شما را از خاک آفریدیم و به خاک بر می گردانیم و بار دیگر از خاک , بیرونتان می آوریم (طه , 55. سجده نشان عبودیت است )), (همان , ص 174 و 175)مردی به رسول خدا(ص) عرض کرد دعا کنید که خدا مرا به بهشت برد. حضرت فرمود: }«أَعِنّی بِکَثرة السُجود؛ من دعا میکنم. لیکن تو مرا با سجده های زیاد و طولانی کمک کن تا دعای من مستجاب شود». . امام صادق(ع) فرمودند: }«عَلیک بِطول السُجود فَإِنَّ ذلک مِن سُنَن الأَوّابین»سجده ها راطولانی کنید زیرا سجده های زیاد ازروش های ناله کننده گان است.؛ (بحار 85/162) هنگام سجده زود سر از خاک برندارید. نمازهای عمومی را به طور معمول بخوانید؛ امّا در حالات خاصه خود، زود سر از سجده برندارید. چون این دشمن درونی، انسان را آرام نمی گذارد؛ تا آخرین لحظه میکوشد انسان را فریب دهد. لذا بهترین فرصت در حال نماز، حال سجده است که امام صادق(ع) فرمودند: «إِنَّ أَقْرب ما یَکون العَبْد مِن الرَب عزّ و جلّ و هو ساجد باکَ؛ (کافی2/483) نزدیکترین حالت بنده به خدا وقتی است که در حال سجده باشد و گریه کند». انسان هر چه به خاک نزدیک شود به خدا نزدیکتر میþشود. رسول خدا(ص) در ضمن خطبه شعبانیه فرمود: «ظُهروکم ثَقیله مِنْ أوْزارکم فَخَفِّفوا عَنها بِطول سُجُودکم؛ (بحار93/357) پُشتهای شما از بار گناه سنگین شده است. آنها را با سجدههای طولانی سبک کنید». ملاحظه میþکنید که اثر سجده تا چه حد است؟ گاهی برای انسان مقدور نیست در نمازهای واجب، سجده های طولانی داشته باشد؛ اما اصل سجده کردن چه در نماز و چه غیر نماز امری مطلوب و اثربخش است. هرگاه انسان از شرّ «خود» رهایی یافت دیگر چیزی او را نمی رنجاند. آیة الله جوادی آملی، حکمت عبادات .فلسفه رکوع رکوع آن است که پس از پایان سوره، به نیّت تعظیم و فروتنى در برابر فرمان و عظمت پروردگار، تا حدى خم شویم که دست ها به زانوها برسد، کمر صاف باشد، گردن کشیده باشد، گویا نمازگزار حاضر است که در راه خدا گردنش زده شود. رکوع که از ارکان نماز است و کم یا زاد شدن آن، چه به عمد یا سهو، نماز را باطل مى کند، از بهترین نوع اظهار بندگى است. رکوع ادب است و سجود قرب، و کسانى به خدا نزدیک مى شوند که در اظهار ادب کوتاهى نکرده باشند و این مضمون کلام امام صادق(ع) است»، (همان، ص 172 و 173 فلسفه قنوتدر مورد فلسفه قنوت می توان گفت قنوت در لغت به معنای تذلل و خاکساری در پیشگاه الهی است و بالا بردن دستها در حال نماز به درگاه الهی و مطرح کردن خواست و حاجت خود به زبان دعا بیانگر حالت تذلل عبد و نیاز همه جانبه او به خداوند بی نیاز است . با توجه به این که روح نماز عبودیت و اظهار بندگی و فقر و عجز و نیاز به درگاه خالق هستی است قنوت در نماز با توجه به هیئت و قالب و محتوای آن با این هدف هماهنگی کامل دارد . قنوت از مستحبات نماز است و در هر نمازی چه واجب و چه مستحب مشروع است و در برخی از نمازها واجب می شود. روایات فراوانی بر استحباب قنوت در نمازهای یومیه وجود دارد که شیخ حر عاملی برخی از آنها را در وسائل الشیعه , کتاب الصلاه , ابواب القنوت , ج 4, ص 895 - 920 آورده است . بلند کردن دست ها در قنوت به این معنا نیست که خداوند در جلوی روی انسان یا در بالا قرار دارد، اگر چه در جلوی رو و بالا نیز قرار دارد، بلکه صرفا ابراز نیاز و توجه به خداوند و درخواست از او است، مانند اینکه ما در دعاهای معمولی نیز به هر سمتی که باشیم، دست های خود را بلند می کنیم و از او طلب حاجت می نماییم. قرآن کریم می فرماید: و لله المشرق و المغرب فاینما تولوا فثم وجه الله ان الله واسع علیم . مشرق و مغرب عالم از آن خداوند است، پس به هر کجا که رو کنید، وجه الهی در همان سمت است. به درستی که خداوند گشایشگر و بسیار دانا است. (آیه 115-سوره بقره)به دست بلند کردن در دعا در روایات نیز اشاره شده و مستحب است. امام صادق(ع) می فرماید: هیچ بنده ای دستش را به سوی خداوند عزیز جبار دراز نمی کند مگر این که خداوند حیا می کند از این که آن را خالی برگرداند ودر آن قرار می دهد از فضل و رحمت خودش آن قدر که بخواهد به همین جهت هرگاه کسی از شما دعا کرد دست خود را برنگرداندتا این که آن را به سر و صورتش بکشد (وسائل الشیعه، ج 7، ص 51، چاپ آل البیت).برای آگاهی بیشتر ر.ک: 1- پرتوى از اسرار نماز، محسن قرائتى. 2- راز نماز، محسن قرائتى. 3- از ژرفاى نماز، سید على حسینى خامنه اى. 4- اسرار عبادت، آیت اللَّه جوادى آملى. 5- برداشتى از نماز، على آقا نجفى کاشانى. 6- پرواز در ملکوت، ج 1 و 2، سید احمد فهرى زنجانى. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه