سازمان کنفرانس اسلامى در مورد جنگ ایران و عراق چه مواضعى داشت و چه اقدام‏ هایى را براى پایان دادن به آن انجام داد؟

با آغاز جنگ ایران و عراق تقسیم‏بندى جدیدى در میان کشورهاى اسلامى به وجود آمد که به تدریج انسجام و شدت بیشترى یافت. کشورهاى قدرتمند و فعال این سازمان به دو جناح حامى عراق و طرفدار ایران تقسیم شدند. کشورهاى طرفدار ایرن نیز خود به دو دسته تقسیم شدند. برخى همچون سوریه و لیبى شدیدا تجاوز عراق را محکوم کردند و برخى دیگر نیز چون الجزایر و سازمان آزادى بخش فلسطین موضعى میانه و واسطه گونه اتخاذ کردند. گروه دوم در عین حال که از حمله عراق به ایران خوشحال نبودند از محکومیت عراق نیز خوددارى مى‏کردند. اما از همان ابتدا کشورهایى همچون عربستان، کویت، مصر و اردن ضمن طرفدارى از ادعاهاى ارضى عراق، خواستار برقرارى آتش بس فورى و بدون قید و شرط بودند که به معناى تثبیت موقعیت عراق در مناطق اشغالى بود. حمایت این کشورها از عراق در سازمان کنفرانس اسلامى بعد از فتح خرمشهر به وسیله رزمندگان اسلام، آشکارتر گردید و جناح‏بندى داخل سازمان نیز چارچوب واضح‏ترى یافت. در این زمان اتخاذ سیاست مهار ایران از طرف آمریکا باعث شد که کشورهاى میانه‏روى سازمان، وادار به حمایت کامل از عراق در مقابل ایران شوند به گونه‏اى که در اواخر جنگ فقط سوریه و تا حدودى نیز لیبى بود که از ایران حمایت جدى مى‏کردند. همین امر آنها را در مقابل اکثریت حامى عراق و گروه بى‏تفاوت داخل سازمان قرار داد. به طور کلى مواضع سازمان را در مقابل جنگ ایران و عراق مى‏توان در پنج محور زیر خلاصه کرد؛ این پنج محور شیوه‏ى برخورد سازمان و روند اقدامات آن درباره جنگ را مشخص مى‏کند: 1- تأکید سازمان بر مسئله آتش بس. 2- عدم توجه به مرزهاى شناخته شده بین‏المللى. 3- برخورد ضعیف سازمان با مسئله تجاوز و تعیین متجاوز. 4- قدردانى سازمان از مواضع عراق در مورد مصوبات سازمان. 5- بى‏تفاوتى سازمان به نقض قوانین بین‏المللى زمان جنگ به وسیله‏ى عراق. هر چند که سازمان در ابتداى جنگ بر آتش بس فورى تأکید مى‏کرد که به معناى تثبیت تجاوزات عراق بود، اما بعد از اصرار ایران بر عقب‏نشینى نیروهاى متجاوز به مرزهاى بین‏المللى، سازمان با ارائه طرح‏هایى خواستار عقب‏نشینى نیروها گردید. سازمان در این طرح‏ها مرزهاى شناخته شده‏ى بین‏المللى را به فراموشى سپرده، در ابهام قرار داد و درخواست مذاکره‏ى طرفین درباره‏ى تعیین مرزها و وضعیت اروندرود را نمود که این مسئله به معناى عدم قطعیت قرار داد 1975 بود و مى‏توانست هر نوع عقب‏نشینى را تا تعیین مرزها به تعویق اندازد. به دنبال پیروزى‏هاى ایران در آزاد کردن مناطق اشغالى و فتح خرمشهر و عقب‏نشینى عراق از بخش‏هایى از خاک ایران، سازمان، تشکیل کمیته‏ى شناسایى متجاوز را پیشنهاد نمود، اما چون این موضوع را به اجراى آتش بس مشروط کرد ایران آن را نپذیرفت. به دنبال رد طرح سازمان، ایران از طرف سازمان به جنگ‏طلبى متهم گردید و از این پس سازمان هم آشکارا به نفع عراق تغییر جهت داد و در این باره مى‏توان به قدردانى سازمان از موضع عراق در قبال مصوبات آن و بى‏تفاوتى به نقض قوانین بین‏المللى زمان جنگ به وسیله‏ى این کشور اشاره کرد. در مراحل پایانى جنگ نیز سازمان فعالیت خود را حول حمایت از قطعنامه 598 متمرکز ساخت و از ایران و عراق مى‏خواست که قطعنامه فوق را بپذیرند. منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه