آیات قرآن در ارتباط با مسئله جبر و اختیار چه می گوید؟

قرآن مجید در این مسئله صراحت دارد و به وضوح آزادی اراده انسان را اثبات می کند و صدها آیه در قرآن در زمینه آزادی اراده انسان آمده است! الف - تمام آیاتی که در آن امر و نهی و تکلیف و برنامه آمده است، همه دلیل بر اختیار و آزادی اراده انسان است چرا که اگر انسان مجبور بود، امر و نهی، لغو و بیهوده بود. ب - تمام آیاتی که سخن از ملامت بدکاران و مدح و توصیف نیکوکاران می گوید دلیل بر اختیار است، چرا که در صورت جبر هم آن ملامت و هم آن مدح و ستایش معنی ندارد. ج - تمام آیاتی که سخن از سؤال در روز قیامت، و محاکمه در آن دادگاه، و سپس پاداش و کیفر و بهشت و دوزخ می گوید دلیل بر اختیار است، چون در فرض جبر تمام اینها نامفهوم و سؤال و محاکمه و مجازات بدکاران ظلم محض است. د - تمام آیاتی که سخن از این می گوید که انسان در گرو اعمال خویش است مانندِ (کل نفس بما کسبت رهینه)(1); هر انسانی در گرو اعمال خود می باشد) و (کل امریء بما کسب رهین);(2) (هر فردی در گرو اعمالی است که انجام داده) و مانند اینها به روشنی اختیار انسان را ثابت می کند. ه - آیاتی مانند: (انا هدیناه السبیل امّا شاکراً و امّا کفورا);(3) (ما راه را به انسان نشان دادیم خواه شکرگزاری کند یا کفران) نیز دلیل روشنی بر این مدعاست.(4) .

موتور جستجوی پرسش و پاسخ دینی امین

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/03

لینک کوتاه