تأثیر دعا بر زندگی چیست؟

دعا توجه انسان به سرچشمه وجود و پروردگار هستى است. در میان همه عبادت ها عبادتى نیست که چون دعا این رابطه فرخنده را به شایستگى تحقق بخشد و آن را مداوم و جاودانه گرداند. دعا همان عبادت و مغز آن است؛ الدعاء مخ العبادة. آثار دعا همان آثار عبادت است. دعا یک فرصت برتر و بدل ناپذیر است که خداى تعالى به بندگانش عطا کرده تا آنان با سود جستن از آن به حضور یگانه هستى بخش خود بار یابند و از حضرتش براى پیمودن طریق کمال و سربلندىِ روح مدد خواهند. دعا چاره ساز دردها و گرفتارى هاى روانى و جسمانى است. تأثیر دعا امرى مسلم و حتمى است؛ چه خود انسان دعا کند و یا دیگرى را شفیع در دعا قرار دهد. بعضى از آثار دعا عبارت است از:1. دعا روح استکبار و تکبر را مى میراند؛2. دعا استقلال نبخشیدن به اسباب عادى و التفات به مسبّب الاسباب است؛3. دعا امید بخش انسان است. زیرا در پرتو آن انسان خود را با بزرگ ترین منبع فیض هستى در ارتباط تنگاتنگ و صمیمانه مى بیند و از تنهایى و بى کسى نجات مى یابد؛4. دعا، روح را تقویت و عزم را جزم مى کند؛5. دعا آرام بخش دل و تسکین دهنده آلام روحى و روانى است؛6. در روایتى، دعا جزء قدر الهى و در سلسله اسباب وجودى تحقق یک چیز دانسته شده است؛ از این رو چه بسا سرنوشت زندگى را رقم مى زند. (ر.ک: تفسیرالمیزان، ج 2، ص 41، آیه 186 بقره). این روایت نکته مهمى را به ما مى فهماند که دعا یک تلقین صرف نیست که با این تلقین، دعاکننده فقط نسبت به وصول نتیجه امیدوار شود، یا فقط یک آرامش توهّمى بگیرد؛ بلکه واقعیتى است که مشکلات شدید را حل نموده و از اسباب عادى و طبیعى قوى تر عمل مى کند. کسانى که خود این را تجربه کرده یا تجربه دیگران را دیده اند، دعا را تلقین بى واقعیت نمى بینند. گرچه خاصیت آن تلقینى را هم که روان شناسان در بعضى از مشکلات روانى سفارش کرده اند دارا مى باشد.7. دعا انسان را با زمزمه هاى اهل دل، مأنوس مى کند و کم کم انسان را به سمت اهداف متعالى، سوق مى دهد.8 . دعا آرمان پرور و هدف ساز و جهت بخش است.9 . دعا موجب تلطیف روح در سایه ارتباط با معبود و در پى آورنده پاکى و طهارت نفس است.10 . دعا استمداد از نیروها و عوامل ماوراى مادى در حل مشکلات و از طرف دیگر کسب موفقیت هرچه بیشتر در امور است. در روایات آمده است که انسان باید همه چیزش را از خدا بخواهد و پیوسته بر او عرض حاجت کند و نیاز و احتیاج و وابستگی خود به حق تعالی را ابراز نماید . در روایتی آمده است که خداوند به حضرت موسی (ع) می فرماید : یا موسی ! سلنی کل ما تحتاج الیه حتی علف شاتک و ملح عجینک ؛ ای موسی ! همه نیازهایت را از من بخواه اگر چه علف گوسفندانت و نمک غذایت با شد . ( میزان الحکمه ، ح 5570) در روایتی از رسول خدا –ص- آمده است : لیسال احدکم ربه حاجته حتی یساله الملح و حتی یساله شسعه ؛ هر یک از شما باید حاجتش را از خدا طلب کند هر چند آن حاجت نمک و بند کفش باشد ( همان ، ح 5573 ) حضرت باقر –ع- می فرماید : لا تحقروا صغیرا من حوائجکم فان احب المومنین الی الله اسئلهم ؛ ( در طلب کردن از خدا ) هیچ یک از حاجت های خود را کوچک نشمرید زیرا محبوب ترین شما در نزد خدا کسی است که درخوا ست او از خدا بیشتر باشد . ( همان ، ح 5572)از طرف دیگر مسأله اجابت دعا از مسائل قطعى در همه ادیان الهى است. قرآن مجید مى فرماید: اذا سألک عبادى عنى فانى قریب اجیب دعوه الداع اذا دعان به عبارت دیگر سنت الهى بر آن تعلق گرفته که برخى از امور را از طریق دعا و درخواست به انسان عنایت فرماید و این تبعیض نیست؛ زیرا سنتى کلى وداراى قوانین عام و مشتمل بر حکمت است. لیکن این به معناى آن نیست که هر بنده اى هر چه به هر شکل و در هر شرایطى درخواست کند تماما مطابق خواست او اجابت شود. زیرا اجابت دعا نیز امرى قانونمند و ملایم با دیگر سنت هاى جارى الهى در نظام تکوین و مشروط به شرایطى است؛ از جمله:1) شرایط مناسب روحى دعا کننده از قبیل تضرع و تواضع در مقابل پروردگار.2) مصلحت بودن تحقق خواسته شخص دعا کننده. چرا که در بسیارى از موارد تحقق آن خواسته براى شخص سودمند نیست؛ مثلا رسیدن به مقام یا امکاناتى خاص چه بسا نه تنها به نفع او نباشد. بلکه ممکن است مایه دورى او از ایمان و تقوا گردد.3) فرا رسیدن زمان مناسب براى تحقق مطلوب. مثلا ممکن است فردى علاقه مند باشد که یک شخصیت علمى ممتاز باشد و تلاش علمى فراوانى کند ولى قطعا در اندک زمان تحقق آن ممکن نیست و سال ها باید بگذرد تا نتیجه تلاش هاى خود را به دست آورد.4) اخلاص در نیت و انقطاع کامل به خداوند؛ چرا که عطایا به اندازه نیت و اخلاص در آن سرازیر مى شوند و در کلام حضرت امیر(ع) در نهج البلاغه آمده است: «ان العطیه على قدر النیه».5) معقول بودن خواسته انسان.6) اقدام براى رسیدن به نتیجه و به کار گیرى سایر عوامل طبیعى نقش دارنده متناسب با سنت هاى الهى در نظام خلقت.7) از طرفى خداوند گاهى اجابت مطلوب انسان را به عللى که صلاح مى داند و بر ما پوشیده است به تأخیر مى اندازد یا آن را به گونه اى دیگر تبدیل مى نماید و در واقع به شیوه بهتر اجابت مى شود بدون آن که ما بدانیم.براى آگاهى بیشتر ر.ک: 1- دعا آیت الله مشکینى2- اصول کافى، ج 4، کتاب الدعا3- تفسیر المیزان و نمونه ذیل آیه 186 سوره بقره .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه