من می خواهم عملی را ترک کنم. سخنی از یکی از معصومین(ع) شنیده ام که می فرماید: « هر کس ۴۰ روز خود را به خاطر خدا پاک کند، ادامه راه را خدا به او نشان می دهد» این حدیث معتبر و قطعی است؟

آن چه در منابع روایی وجود دارد مضمون ذیل است که در روایات فراوانی آمده است . رَسُول خدا –ص- در روایتی می فرماید : مَا أَخْلَصَ عَبْدٌ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً إِلَّا جَرَتْ یَنَابِیعُ الْحِکْمَةِ مِنْ قَلْبِهِ عَلَى لِسَانِهِ ؛ هر بنده ای که چهل روز خود را برای خداوند متعال خالص گرداند چشمه های حکمت از قلبش بر زبانش جاری می گردد . ( بحارالأنوار 67 242 باب 54 )مطلب مورد نظر شما در آیه 69 سوره عنکبوت ذکر شده است : وَ الَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ و آنها که در راه ما (با خلوص نیت) جهاد کنند قطعا هدایتشان خواهیم کرد و خدا با نیکوکاران است.در این آیه هم تعبیر به جهاد تعبیر وسیع و مطلقى است و هم تعبیر فینا، بنا بر این هر گونه جهاد و تلاشى را که در راه خدا و براى او و به منظور وصول به اهداف الهى صورت گیرد شامل مى شود، خواه در طریق کسب معرفت باشد، یا جهاد با نفس، یا مبارزه با دشمن یا صبر بر طاعت، یا شکیبایى در برابر وسوسه معصیت، یا در مسیر کمک به افراد مستضعف، و یا انجام هر کار نیک دیگر.کسانى که در این راهها به هر شکل و هر صورت براى خدا مجاهده کنند مشمول حمایت و هدایت الهى هستند. منظور از سبل در اینجا راههاى مختلفى است که به سوى خدا منتهى مى شود: راه جهاد با نفس، راه مبارزه با دشمنان، راه علم و دانش و فرهنگ، خلاصه جهاد در هر یک از این راهها سبب هدایت به مسیرى است که به خدا منتهى مى شود.این وعده اى است که خداوند مؤکدا به همه مجاهدان راهش داده، و با انواع تاکیدات (لام تاکید و نون تاکید ثقیله) آن را مؤکد ساخته و پیروزى و ترقى و موفقیت را در گرو دو چیز شمرده، جهاد و خلوص نیت.ر. ک : تفسیر نمونه ج 16 ، ص 349 [انتخابی از کد32660]منظور از چله و چله نشینی، آن است که انسان چهل روز با مراقبت و مواظبت به یاد حق و ذکر و عبادت و توجه به او مشغول باشد و امور غیر ضروری و غیر لازم را که باعث پراکندگی خاطر و تفرقه فکر می گردد و در حد امکان ترک نماید و همه اندیشه و فکرش خداوند و یاد او و اطاعت او باشد به عدد چهل در روایات توجه و عنایت خاصی شده است. در قرآن کریم مدت خلوت حضرت موسی(ع) را در کوه طور با خداوند چهل روز ذکر می کند: «و واعدنا موسی ثلاثین لیله و اتممناها بعشرفتم میقات ربه اربعین لیله» (اعراف، آیه 142). در روایات آمده است: «من خلص لله اربعین یوما فجر الله ینابیع الحکمه من قلبه علی لسانه؛ هر کس خود را چهل روز برای خداوند خالص و پاک گرداند، خداوند چشمه های حکمت را از قلبش بر زبانش جاری می سازد (عیون اخبار الرضا(ع) ، ج 2، ص 85). انسان در چهل سالگی به کمال عقل می رسد: «اذا بلغ اربعین سنه فقد بلغ منتهاه» (خصال، ص 545) و خداوند در قرآن کریم در این باره می فرماید: «حتی اذا بلغ اشده و بلغ اربعین سنه قال رب اوزعنی ان اشکر نعمتک التی انعمت علی» (احقاف، آیه 15). در روایت آمده است: «من قدم اربعین من المؤمنین ثم دعا استجب له؛ هر کس چهل مؤمن را جلو خود قرار دهد و سپس دعا نماید، دعای او مستجاب می گردد» (عده الداعی، 128). چله نشینی به این معناست که انسان در مدت چهل روز کمال مراقبت و توجه به خداوند را داشته باشد و سعی بلیغ در ترک گناهان و دوری از محرمات الهی داشته باشد و در این مدت با یاد الهی وذکر او و عبادت خالصانه شبستان وجودش را از نور و صفا لبریز سازد و زمینه تابش انوار الهی و درخشش آفتاب فطرت را در درون خویش فراهم آورد. در روایت داریم که در جریان تولد حضرت زهرای مرضیه(س) به امر الهی جبرئیل(ع) بر پیامبر(ص) نازل گردید و به ایشان گفت: چهل روز از حضرت خدیجه(س) کناره گیرد. حضرت در این مدت روزها روزه دار و شب ها مشغول عبادت بودند تا زمینه برای پیدایش و تولد حضرت فاطمه(س) فراهم گردد. آثار چله نشینی بستگی کامل به زمینه های موجود در انسان و اراده و توجه و همت و اخلاص او دارد که به حسب افراد از شدت و ضعف برخوردار است ولی به هر حال در این مدت، قلب انسان نورانی و با صفا می گردد و مطالب ظریف و عالی معنوی و معارف دین را بهتر و عمیقتر می فهمد و درک می کند و زمینه برای عروج معنوی و تعالی روح انسان فراهم می گردد. البته انسان باید توجه داشته باشد که به دام انسان های فریبکار و بی بهره از معنویت که ادعای معنویت و درویشی دارند ولی هیچ نصیبی ازعدد چهل ریشه در فرهنگ دینى ما دارد. در قرآن کریم آمده است وعده بین خداوند و حضرت موسى جهت سخن گفتن با خداوند و نزول تورات چهل شبانه روز بوده است. به همین جهت برخى عدد چهل را عددى کامل مى دانند. در روایتى از پیامبر گرامى اسلام آمده است: «من اخلص لله اربعین یوما فجر الله ینابیع الحکمة من قلبه على لسانه؛ هر کس چهل روز فقط براى خداوند تعالى اخلاص ورزد خداوند چشمه هاى حکمت را از قلبش بر زبانش جارى مى سازد (سفینه البحار، شیخ عباس قمى، ماده خلص). همچنین همان طور که نوشته اید برخى از ادعیه بر چهل مرتبه خواندن آن تأکید شده است. اما خصوصیت عدد چهل و اسرار نهفته در این عدد چیست، براى ما روشن نیست. البته چه بسا با توجه به ویژگى هاى انسان، تکرار «چهل بار» موجب یک ملکه معنوى و تعمیق یک رفتار پسندیده و قابلیت نزول فیض خاص خداوند مى شود. از امام باقر(ع) روایت شده است که هیچ بنده اى چهل روز ایمانش را به خداى عزوجل خالص نگرداند یا فرمود هیچ بنده اى ذکر خدا را در چهل روز نیکو انجام ندهد جز آن که خداى عزوجل او را نسبت به دنیا زاهد سازد و درد و داروى دنیا را به او بنماید، پس حکمت را در دلش ثابت کند و زبانش را به آن گویا سازد...»، (کافى، ج 3، ص 27، ح 6). .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه