از نظر روایات راههای تقویت حافظه چیست؟

در ابتدا لازم به تذکر می دانیم که آنچه در مورد تقویت حافظه و هوش در کتب روایی و ادعیه بیان شده علت تامه محسوب نمی شود. بعضی از عوامل مربوط به هوش و حافظه در اختیار ما نیست و مربوط به عوامل ژنتیکی و وراثتی است. به عبارت دیگر هوش, حافظه و استعداد هر انسانی برآیندی از عوامل متعدد وراثتی و محیطی است که بعضی از این عوامل در اختیار ماست و بعضی از آنها(مانند نقش عوامل ژنتیکی اجداد گذشته) از حوزه اختیار انسان خارج است. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله می فرمایند:سه چیز فراموشی را از بین می برد و حافظه می آورد:تلاوت قرآن,مسواک زدن و روزه .(1) در حدیث معتبر از حضرت موسی بن جعفر علیه السلام منقول است که 9 چیزموجب غلبه فراموشی است .خوردن سیب ترش و گشنیز –پنیر –نیم خورده موش –بول کردن در آب ایستاده –خواندن نوشته قبرها-راه رفتن میان دو زن-حجامت کردن در پشت گردن .(2)دعاهای مربوط به افزایش حافظه:*در کتاب شریف مفاتیح الجنان در فصل اول از باب اول که درباره تعقیبات است , آمده که این دعا را پیغمبر(ص) به امیرالمؤمنین(ع) براى حافظه تعلیم نمود: «سبحان من لایعتدى علی اهل مملکته ، سبحان من لایأخذ اهل الارض بالوان العذاب، سبحان الرؤوف الرحیم، اللهم اجعل لى فى قلبى نورا و بصرا و فهما و علما انک على کل شى ء قدیر». * در کتاب باقیات صالحات که در حاشیه مفاتیح الجنان و در بعضى از چاپ هاى اخیر در پایان مفاتیح چاپ شده است در اواخر باب پنجم از کتاب «مجتنى» سیدبن طاوس نقل مى کند که براى احیاى قلب این دعا را سه بار بخواند: «یا حى یا قیوم یا لااله الا انت اسئلک أن تحیى قلبى اللّهم صل على محمد و آل محمد». * در باب ششم مى گوید: نوزدهم و نیز در خلاصه الاذکار است که در وقت مطالعه بخواند: «اللهم اخرجنى من ظلمات الوهم و اکرمنى بنور الفهم اللّهم افتح علینا ابواب رحمتک و انشر علینا خزائن علومک برحمتک یا ارحم الراحمین». * در شماره سى و نهم: ... مؤلف گوید که کسى که مى خواهد حافظه اش زیاد شود مسواک کند و قرآن بخواند و خصوص آیه الکرسى و استمرار خوردن مویز در ناشتا، به خصوص اگر سرخ و بیست و یک دانه باشد، براى فهم و ذهن و حافظه نافع است خوردن حلوا و گوشت نزدیک گردن و عسل و عدس نیز مورث حفظ است ... و هر روز بعد از نماز صبح پیش از آنکه تکلم کند بگوید: «یا حى یا قیّوم فلا یفوت شیئا علمُه و لایؤده ...» و اجتناب کند از چیزهایى که سبب نسیان مى شود و آن ... و کثرت معاصى و کثرت هموم و احزان در امر دنیا و کثرت اشتغال و علائق و ... است.* در کتاب شریف کافى نیز از امام معصوم نقل شده است که از خدا بخواه که عقل تو را قوى بگرداند و از خدا طلب فهم و درک نما. * علاوه بر دعاها و امور ذکر شده, بطور کلى به دست مى آید که امور معنوى و عبادى براى تقویت قواى ذهنى مؤثر است و امور گناه و مکروه براى قواى ذهنى و عقلى مضر است. 1- منتخب میزان الحکمه 1634 ,ص 1562- باب چهاردهم حلیه المتقین .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه