وضعیت حجاب مردم قبل از انقلاب چگونه بود؟

دراین زمینه درمورد وضعیت حجاب قبل از انقلاب و همچنین وضعیت زنان در زمان پهلوی(قبل از انقلاب) مطالبی را ارائه مینماییم.وضعیت حجاب در ایران قبل از انقلاب اسلامی ایرانممنوعیت حجاب در ایران تصویب شد!در توطئه استعماری کشف حجاب که توسط رضا خان و با حمایت انگلیس و فرانسه کلید خورده بود، خارجیان مقیم ایران در خیابانها با پوشش های غربی حضور می یافتند و به مرور پس از سفر رضاخان به ترکیه در سال ۱۳۱۳ و مشاهده تغییرات دولت لائیک آن کشور برای اسلام زدایی، روز ۱۷ دی ماه ۱۳۱۴ قانون کشف حجاب زنان را به طور رسمی اعلام نمود. مساله حجاب، یکی از مسائلی است که در طی دوران های مختلف مورد هجمه های داخلی و خارجی قرار گرفته است. حجاب که یکی از واجبات دینی مسلمانان است، از بروز بسیاری از معضلات اجتماعی جلوگیری کرده و مانند سدی در مقابل امیال حیوانی مقاومت می کند. از این رو دشمنان اسلام در طی دوران همواره در پی مخالفت با حجاب برآمده و حتی به دادن تئوری های مختلف روی آورده و حتی عده ای روشنفکر نما در داخل ملل مسلمان نیز سعی به تکرار نظرات منحرف و ضد دین مستکبران داشته اند.در پی توطئه استعمار در مبارزه با فرهنگ غنی اسلام، عاملان استعمار در کشورهای اسلامی، همزمان اقدام به اعمال مشابهی نمودند. امان اللَّه خان در افغانستان، مصطفی کمال آتاتورک در ترکیه و رضاخان پهلوی در ایران مأموریت یافتند با مظاهر اسلام مخالفت و مبارزه کنند. استعمارگران دریافته بودند که مستقیماً نمی توانند مسأله کشف حجاب را مطرح کنند لذا بهتر دیدند ابتدا از تغییر لباس مردان شروع کنند زیرا این کار دو نتیجه داشت. اول این که ذهن و روح جامعه را نسبت به تغییرات عمده که جزء آداب و رسوم اجتماعی به شمار می رفت آماده سازد، و دوم این که، نحوه عکس العمل اقشار مختلف مردم را بسنجد.توطئه ی برنامه ریزی شدهدر این توطئه که توسط رضا خان و با حمایت انگلیس و فرانسه کلید خورده بود، خارجیان مقیم ایران در خیابانها با پوشش های غربی حضور می یافتند و به مرور پس از سفر رضاخان به ترکیه در سال ۱۳۱۳ و مشاهده تغییرات دولت لائیک آن کشور، برای اسلام زدایی روز ۱۷ دی ماه ۱۳۱۴ قانون کشف حجاب زنان را به طور رسمی اعلام نمود.رضا شاه قانون کشف حجاب را یک باره صادر نکرد. نخستین شایعات پیرامون قانون جدید، هنگامی پیدا شد که رضاشاه تحت تاثیر حرکات ضد دین و حجاب در ترکیه و افغانستان قرار گرفته بود و امان‌الله خان و ملکه ثریا، شاه و ملکه افغانستان در سال ۱۳۰۸ به ایران آمدند. ملکه افغانستان بی‌حجاب بود و جنجالی در میان روحانیون برانگیخت. آنان از رضاشاه خواستند ملکه افغانستان را در ایران مجبور به داشتن حجاب کند که رضاشاه نپذیرفت. در همین زمان شایعاتی درباره تصویب قانون منع حجاب پخش شد.رضا شاه ترجیح می‌داد که مردم لباس متحدالشکل بپوشند، کلاه پهلوی به سر گذارند و نسبت به تقیدات دینی در زمینه حجاب سستی نشان دهند. رضا شاه که شدیداً تحت تأثیر بی‌حجابی زنان ترکیه قرار گرفته بود، این مسئله را پس از یک سال از گذشت سفر به ترکیه در آذر ۱۳۱۴ به محمود جم «رئیس‌الوزرا» چنین بازگو کرد:«نزدیک دو سال است که این موضوع سخت فکر مرا به خود مشغول داشته‌است، خصوصاً از وقتی که به ترکیه رفتم و زن‌های آنها را دیدم که «پیچه» و «حجاب» را دور انداخته و دوش به دوش مردهایشان در کارهای مملکت به آنها کمک می‌کنند، دیگر از هر چه زن چادری است بدم آمده‌است. اصلاً چادر و چاقچور دشمن ترقی و پیشرفت مردم است. درست حکم یک دمل را پیدا کرده که باید با احتیاط به آن نیشتر زد و از بینش برد.»در این راستا رضاشاه با مطرح کردن تغییر لباس و کلاه اروپایی (شاپو) و متحدالشکل کردن لباس مردان، اقدام به تغییر لباس اسلامی و کشف حجاب بانوان نمود. وی این عمل شنیع را از خانواده خویش آغاز کرد و سپس به کل جامعه سرایت داد. نخستین گروهی که به این کاروان ضداسلامی پیوست، خانواده وزیران و دست اندرکاران نظام استبدادی بودند. در نهایت علی رغم مخالفت های فراوان مردم مسلمان وعلما و نیز وقوع حادثه خونین مسجد گوهرشاد مشهد در اعتراض به کشف حجاب، رضاخان در هفدهم دی ماه ۱۳۱۴ش، در جشن فارغ التحصیلی دانشسرای مقدماتی دختران در تهران، که به ابتکار وزیر فرهنگ فراماسونر رضاخان، علی اصغر حکمت برگزار شده بود، قانون کشف حجاب زنان را به طور آشکار آغاز نمود و خود به اتفاق همسر و دخترانش که بدون حجاب بودند در این جشن شرکت کرد و دوره ای سیاه در تاریخ ایران آغاز شد.مأموران رضاخان در راستای اجرای این قانون، شب و روز در کوچه ها و خیابان ها گشت می زدند و هر جا زنِ باحجابی را می یافتند با خشونت با او برخورد نموده، چادرش را برمی داشتند و مردان را مجبور می کردند تا زن هایشان را سر برهنه به خیابان ها و مجالس ببرند. با این همه، عده زیادی از زنان مسلمان، با به جان خریدن همه خطرات و تحقیرها، تا پایان حکومت رضاخان و پس از آن حاضر به ترک حجاب خود نشدند و با مقاومت، افتخار نسل های آینده شدند.مقابله هوشمندانه حضرت امام خمینی(ره) با کشف حجاببه دنبال شکست مفتضحانه دولت در جریان لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی در آذر ۱۳۴۱، رژیم یک بار دیگر قدرت خود را در مصاف با روحانیت آزمود و با استفاده از مناسبت ۱۷ دی ۱۳۴۱، می خواست از زنان بی حجاب برای رژه خیابانی و تظاهرات که به صورت غیرمستقیم علیه اسلام و روحانیت تمام می شد، بهره برداری نماید.حضرت امام خمینی(ره) که با هوشیاری کامل مراقب اوضاع بودند، پس از اطلاع از ماجرا بی درنگ طی پیامی به دولت هشدار داد که در صورت وقوع چنین حادثه ای، علمای اسلام متقابلاً همان روز را به مناسبت فاجعه مسجد گوهرشاد، عزای ملی اعلام نمایند. ایشان همچنین در این پیام عنوان کردند از عموم ملت خواهند خواست که دست به تظاهرات بزنند و نسبت به عاملین آن ابراز تنفر و انزجار کنند. تهدید رهبر نهضت که عقب نشینی رژیم را به دنبال داشت، یکبار دیگر موج وسیعی از امید و پیروزی و معرفت به رهبر را در دل های مردمِ به ستوه آمده به وجود آورد و نهضت را به پیروزی دوم خود رساند.منبع:پایگاه خبری فرهنگ انقلاب اسلامیویژگی های جامعه زنان در دوران پهلویبی شک بالاترین و والاترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد، فرهنگ آن جامعه است. اساسا فرهنگ هر جامعه هویت آن جامعه را تشکیل می دهد و حیات و مرگ یک جامعه به حیات و مرگ فرهنگ آن جامعه وابسته است از نظر فرهنگی، فرهنگ کشور قبل از انقلاب بیشتر برگرفته و متأثر از فرهنگ منحط غرب بود، عرصه فرهنگی کشور صحنه تاخت و تاز بیگانگان بود و رژیم گذشته نیز به اشکال مختلف در گسترش و تسلط این فرهنگ مبتذل تلاش می نمود. حاکمان وقت نیز نه تنها به ارزش ها و سنت ها و معتقدات جامعه که عمیقا ریشه مذهبی داشت بی اعتنا بودند که به طرق مختلف سعی در از بین بردن ارزش های مسلط بر جامعه و جایگزینی آنها با فرهنگ بیگانه می نمودند.از جمله اقداماتی که رژیم پهلوی در راستای تغییر فرهنگ اصیل کشور و غربی کردن آن انجام داد، سخن گفتن از آزادی بود. به طور قطع آزادی داشتن جنبه های مثبت و منفی دارد؛ اما براساس نگرش غربی، آزادی به مفهوم هرچه بالاتر بردن لذات دنیوی است. این لذت جویی می تواند از هر طریقی بدست آید و دیگر کاری به جوانب و حواشی لذت جویی در آزادی ندارد؛ درحالی که ممکن است لذت جویی یک انسان موجب انحطاط اخلاق و انسانیت شود و جایگاه انسان را از مرتبه والا به حضیض حیوانیت و بلکه پایین تر ببرد. متأسفانه باید گفت که رژیم پهلوی با دست اندازی به عبارت آزادی زن، عملا سیاست های خود را در راستای به ابتذال کشاندن زنان و تزلزل در بنیان خانواده‌ها پایه‌ریزی کرد و با اقداماتی که انجام داد شأن و جایگاه والای انسانی و معنوی زن را به پایین کشانید و از زنیّت زن و ویژگی های جسمانی او سوءاستفاده و زن را استثمار کرد. این اقدام آنها دقیقا همان اهدافی را داشت که جوامع غربی نیز در راستای همان اهداف آزادی زنان را در برهنگی می دانند. با برهنگی زنان و مشغول کردن زنان و مردان به هرزگی، جامعه نیز به فساد کشیده می شود و با فاسد شدن جامعه و پرداختن به لذایذ جنسی و مادی، دیگر قدرت تفکری بین مردم باقی نمی ماند؛ دیگر قدرت تشخیص حق از باطل از بین خواهد رفت؛ دیگر انسان به دنبال کمال و جاودانگی نخواهد بود و به این ترتیب چپاول دارایی های انسان از سوی مستکبرین آغاز می شود و ادامه می یابد و استثمار و استعمار انسان ها اوج می گیرد.در این جا، معدودی از سیاست ها و اقداماتی که رژیم پهلوی در خصوص زنان انجام داد را بیان می کنیم:1- کشف حجاب و آزادی زنان در پوشش برای حضور در مکان های عمومی:« قضیه کشف حجاب یک مطلبی نبود که این ها می خواستند زن ها را مثلاً ده میلیون زن را بیاورند در جامعه وارد کنند، این ها یک دستوراتی بود که این ها می گرفتند از خارج، برای اسارت ما اجرا می کردند ... این کشف حجابی که این ها کردند و اسمشان را بعداً «آزاد زنان»، «آزاد مردان» پسر رضا خان گذاشت، من تلخی اش باز در ذائقه ام هست و شما نمی دانید، چه کردید با این زن های محترمه و چه کردند با همه قشرها، الزام می کردند هم تجار را، همه کسبه جز را، هم روحانیت را، هر جا زورشان می رسید، به این که مجلس بگیرند و زن هایتان ( بی حجاب) را بیاورند در مجلس، بیاورید در مجلس عمومی. آن وقت اگر این ها تخلف می کردند، کتک دنبالش بود، حرف دنبالش بود، همه چیزها و حرف ها بود و اینها می خواستند، زن را وسیله قرار بدهند از برای این که سرگرمی حاصل شود برای جوان ها و در کارهای اساسی اصلاً وارد نشوند.» (امام خمینی (ره)صحیفه نور ، ج13، ص 193-190)2- حضور دربار به صورت بی حجاب و زننده در مکان های عمومیزنان دربار و همسران محمدرضا در اماکن عمومی و در معرض دید مردم به صورت بی حجاب ظاهر می شدند و در بسیاری از اوقات حرکات زشت و شنیئی از خود بروز می دادند.3- راه اندازی خانه های عفاف و کاباره ها:«....از تهران تا آخر تجریش صدها مراکزی بود که مال عشرتکده و امثال ذلک بود، همه اینها دیدید که زنانه بود. لهذا، جوانهای ما، ملت ما اصلاً دیگر توجه به مسائل اساسی که باید بکنند نداشت. نه مردش، نه زنش، نه مردها آزاد بودند و نه زنها آزاد بودند، اسمش را گذاشته بودند «آزاد مردان و آزاد زنان» (امام خمینی (ره) صحیفه نور ، ج13، ص 193-1904- برگزاری فستیوال ها و مسابقه هایی به منظور انتخاب برترین زنان و دختران از نظر زیبایی تحت عنوان «دختر شایسته»:این مسابقه به منظور انتخاب زیباترین دختر برگزار می شد که تصویر نفر برگزیده بر روی مجله «زن روز» می رفت و همچنین نفر برگزیده در رقابت های جهانی نیز شرکت می کرد. براساس اسناد بدست آمده سوءاستفاده های زیادی از این دختران هم از سوی درباریان و هم در خارج از کشور صورت می گرفت.5- سوءاستفاده از زنان در تبلیغات کالاهای تجاریکاربرد زنان در حوزه اقتصاد بسیار مطلوب تر از مردان بود چرا که زن نیروی کار ارزان تر و فرمانبردارتر از مرد، در تولید و صنعت است، نیرویی که پس از استفاده از توان فکر و بازویش، او را تحت تاثیر مد و تجمل قرار می دادند تا از یک سو هم خود مصرف کننده تولیداتش باشد و هم راحت تر از زن سنتی مورد بهره برداری جنسی قرار می گرفت.6- سوءاستفاده از زنان در فیلم هاصحنه های عشقی جای خود را به صحنه های جنسی داده بودند به نحوی که بسیاری از بازیگران به “ستاره های جنسی” معروف بودند. نشان دادن بدن کاملا عریان دختران و رفتارهای جنسی مردان با آنها به رایج ترین صحنه های فیلم تبدیل شده بود که بسیاری از کارگردان ها برای فروش بیشتر با یکدیگر در تولید این صحنه های غیراخلاقی رقابت می‌کردند.برای درک بهتر این مطلب به چند تیتر روزنامه های سینمایی آن دوران اکتفا می‌کنیمبرهنگی سینمای ایران با آمریکا و اروپا رقابت میکند”، “با ستارگان جنسی ایران آشنا شوید! این ها خود را بمب های روابط جنسی میدانند”، “پنج دقیقه بوسه در فیلم . دل هر عارف و عامی را خواهد برد”7- ایجاد سپاه دانش و بهداشت از زناندختران و جوانان دیپلمه به منظور آموزش به روستاها فرستاده می شدند. قصد شاه این بود که با فرستان دختران به روستاها فرهنگ غربی و نحوه پوشش معلمان در روستاها، به عنوان فرهنگی عمومی مردم معرفی و جایگزین شود.ویژگی های دیگر جامعه زنان در عصر پهلوی:- دانشگاه رفتن برای دختران، بویژه دختران خانواده های مقید به اصول اخلاقی، میسر نبود.- دختران بدلیل فقر خانواده ها باید در سنین کم تحصیل را رها کرده و ازدواج می کردند- زنان شاغل از امنیت در محیط کارشان برخوردار نبودند و خطرات زیادی آنها را تهدید می کرد- زنان در عرصه های سیاسی دارای جایگاهی نبودند و مناصب دولتی و حکومتی به زنان تعلق نمی گرفت- سطح تحصیلات زنان حدود 30 درصد از مردان کمتر بود- بهداشت و درمان برای زنان باردار در سطح کشور بسیار پایین بود و مرگ و میر مادران باردار در وضع حمل و یا نوزادان در بدو تولد زیاد بود. ( http://www.dana.ir/News/228093.html?) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه