آیه‌ای که در قرآن به آیه نفر معروف است و به این نکته اشاره میکند که از هر گروه عده ای برای تفقه در دین تلاش می کنند و بقیه مردم از آنها پیروی نمایند را نام ببرید لطفا با توضیح کاملتر؟

«و ما کان المؤمنون لینفروا کافه فلولا نفر من کل فرفه منهم طائفه لیتفقهوا فی الدین و لینذروا قومهم اذا رجعوا الیهم لعلهم یحذرون؛ شایسته نیست مؤمنان همگی (به سوی میدان جهاد) کوچ کنند، چرا از هر گروهی طایفه ای از آنان کوچ نمی کند تا در دین (معارف و احکام اسلام) آگاهی پیدا کنند و به هنگام بازگشت به سوی قوم خود آنها را انذار نمایند تا (از مخالفت فرمان پروردگار) بترسند و خودداری کنند» (توبه ، آیه 122). این آیه به خاطر وجود کلمه «نفر» به آیه نفر معروف است. این آیه که با آیات گذشته در زمینه جهاد پیوند دارد، اشاره به واقعیتی می کند که برای مسلمانان جنبه حیاتی دارد و آن این که گرچه جهاد بسیار پراهمیت است و تخلف از آن گناه و ننگ است ولی در مواردی که ضرورتی ایجاب نمی کند که همه مؤمنان در میدان جهاد شرکت کنند، مخصوصا در مواقعی که پیامبر(ص) شخصا در مدینه باقی مانده، نباید همه به جهاد بروند بلکه لازم است هر جمعیتی از مسلمانان به دو گروه تقسیم شوند گروهی فریضه جهاد را انجام دهند و گروه دیگری در مدینه بمانند و معارف و احکام دین و اسلام را بیاموزند و هنگامی که یاران مجاهدشان از میدان بازگشتند احکام الهی را به آنها تعلیم دهند و از مخالفت آن انذارشان نمایند تا این برنامه موجب گردد که آنها از مخالفت فرمان خدا بپرهیزند و وظایف خویش را انجام دهند. البته مراد از تفقه دین در آیه شریفه تنها یاد گرفتن مسائل شرعی و فروع دین نمی باشد بلکه فهم عمیق دین و فراگیری همه معارف و احکام اعم از فروع و اصول مراد است. بنابراین آیه فوق دلیل روشنی است بر این که همواره گروهی از مسلمانان به عنوان انجام یک واجب کفایی باید به تحصیل علم و دانش در زمینه همه مسایل اسلامی بپردازند و پس از فراغت از تحصیل برای تبلیغ احکام اسلام به نقاط مختلف، به ویژه به قوم و طایفه خود برگردند و آنها را با مسایل و معارف اسلامی آشنا سازند. در نتیجه این آیه دلیل روشنی است بر وجوب تعلیم و تعلم در مسایل اسلامی یعنی هم تحصیل را واجب می کند و هم یاد دادن را و اگر دنیای امروز به تعلیمات اجباری افتخار می کند، قرآن در چهارده قرن پیش علاوه بر آن بر معلمین نیز این وظیفه را فرض کرده است. گروهی از علمای اسلامی از آیه فوق جواز تقلید را استفاده کرده اند، زیرا فراگیری تعلیمات اسلام و رساندن آن به دیگران در مسائل فروع دین و احکام و لزوم پیروی شنوندگان از آنها همان تقلید است. مطلب دیگری که از این آیه استفاده می شود احترام و اهمیت خاصی است که اسلام برای مسأله تعلیم و تعلم قائل است، تا آنجا که مسلمانان را ملزم می سازد که همه در میدان جنگ شرکت نکنند، بلکه گروهی بمانند و معارف اسلام را بیاموزند یعنی جهاد با جهل همانند جهاد با دشمن بر آنها فرض است و اهمیت یکی کمتر از دیگری نیست، بلکه تا مسلمانان در مسأله جهاد با جهل پیروز نشوند در جهاد با دشمن پیروز نخواهند شد زیرا یک ملت جاهل همواره محکوم به شکست است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه