چه نقشی عایشه طلحه وزبیر درقتل عثمان داشتند؟

در تاریخ یعقوبی، جلد2، صفحه175 صراحت دارد:و کان أکثر من یؤلب علیه طلحة و الزبیر و عائشة.کسانی که مردم را علیه عثمان، تحریک می‌کردند، طلحه و زبیر و عایشه بودند.آقای ابن حجر عسقلانی نقل می‌کند از مطرّف بن عبد الله و می‌گوید:قلنا للزبیر یعنی فی قصة الجمل: یا أبا عبد الله! ما جاء بکم ضیعتم الخلیفة الذی قتل یعنی عثمان بالمدینة ثم جئتم تطلبون بدمه یعنی بالبصرة؟ فقال الزبیر: أنا قرأنا على عهد رسول الله صلى الله علیه و سلم: «و اتقوا فتنة لا تصیبن الذین ظلموا منکم خاصة» لم نکن نحسب أنا أهلها حتى وقعت منا حیث وقعت.چه چیزی باعث شد که شما خلیفه مسلمین ـ عثمان ـ را این‌چنین ضایع کردید و او را کشتید و سپس به بصره آمده‌اید و خون‌خواه او هستید؟! زبیر گفت: ما این آیه را در زمان پیامبر صلی الله علیه و سلم می‌خواندیم که قرآن می‌فرماید: «بترسید از فتنه‌ای که همه‌گیر است و مخصوص ستمگران نیست» و باور نمی‌کردیم که ما اهل این آیه هستیم تا این که این قضیه عثمان پیش آمد و قتل عثمان اتفاق افتاد و متوجه شدیم که مشمول این آیه شریفه هستیم.فتح الباری لإبن حجر، ج13، ص2 ـ تاریخ الإسلام للذهبی، ج3، ص504 ـ مسند احمد، ج1، ص165 ـ تفسیر ابن کثیر، ج2، ص311 ـ شواهد التنزیل للحاکم الحسکانی، ج1، ص274 ـ الدر المنثور للسیوطی، ج3، ص177 - إمتاع الأسماع للمقریزی، ج13، ص222 ـ فتح القدیر للشوکانی، ج2، ص300در کتاب الفتوح ابن أعثم آمده است:و أقبل طلحة و الزبیر حتى دخلا على عثمان، ثم تقدم إلیه الزبیر ... ، قال الزبیر: فلم استعملت الولید بن عقبة على الکوفة؟ قال عثمان: استعملته کما استعمل عمر بن الخطاب عمرو بن العاص والمغیرة بن شعبة ، ... ، قال: فلم تشتم أصحاب رسول الله صلى الله علیه و سلم و لست بخیر منهم؟ قال عثمان: أما أنت فلست أشتمک و من شتمته فما کان به عجز عن شتمی، فقال: مالک و لعبد الله بن مسعود هجرت قراءته و أمرت بدوس بطنه، ... ، فما لک و لعمار بن یاسر أمرت بدوس بطنه حتى أصابه الفتق؟ ... ، فما لک و لأبی ذر حبیب رسول الله صلى الله علیه و سلم، سیرته حتى مات غریبا طریدا؟ ... فقال الزبیر: یا عثمان! إن هذه الاحداث التی عددتها علیک هی أقل أحداثک و لو شئت أن أرد علیک جمیع ما تحتج به لفعلت و أراک تقرأ صحیفتک من حیث ترید و أخاف علیک یوما له ما بعده من الأیام.طلحه و زبیر وارد خانه عثمان شدند و شروع کردند به اعتراض به عثمان ... ، زبیر به عثمان گفت: چرا ولید بن عقبه ـ فاسد و شارب الخمر ـ را والی کوفه کردی؟ عثمان گفت: عمر بن خطاب هم عمرو بن عاص و مغیرة بن شعبة را والی کرده بود. زبیر گفت: چرا صحابه پیامبر صلی الله علیه و سلم را ناسزا می‌گویی و حال آنکه تو بهتر از آنان نیستی؟ عثمان گفت: من که تو را ناسزا نمی‌گویم و هر کس را که ناسزا می‌دهم، استحقاق بالاتر از ناسزای مرا هم دارد. زبیر گفت: به چه مجوّزی دستور دادی که عبد الله بن مسعود را در جامعه منزوی کردند و مردم از قرائت عبد الله بن مسعود ممانعت شدند و دستور دادی که با لگد بر شکم او بکوبند؟ چرا دستور دادی که لگد بر شکم عمار بن یاسر زدند و در شکمش، فتق ایجاد شد؟ ... ، چرا دستور دادی که ابوذر، حبیب پیامبر صلی الله علیه و سلم را تبعید کردی و در غربت، غریبانه جان داد؟ زبیر گفت: ای عثمان‌! این بدعت‌ها و خیانت‌هایی که شمردم، کمترین بدعت‌های توست. اگر بخواهم، موارد زیادی از کارهای خلاف تو را بیان می‌کنم. پرونده‌ات را بازخوانی کن. می‌ترسم فردایی برسد که دیگر در آن فردا، نتوانی هیچ عکس‌العملی از خودت نشان بدهی.کتاب الفتوح لإبن أعثم الکوفی، ج2، ص393* * * * * * * .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه