چگونه مي­شود در شبه جزيره عربستان که در آغاز دين اسلام روي هم رفته 17 نفر باسواد داشت، مسلمانان بتوانند همه آياتي را که بر پيامبر نازل شده، آن هم بعد از رحلت خود آن بزرگوار، گردآوري کرده و چيزي از قلم نيفتاده باشد؟

شرايط موجود در شبه جزيره عربستان بگونه­اي بود که بسياري از ساکنان اين منطقه فاقد سواد خواندن و نوشتن بودند و اين امر باعث شده بود که آنان به قدرت حافظه خود اعتماد کرده و به تقويت آن بپردازند تا بدين شکل جبران آن نقيصه را بنمايند.تلاش عرب در حفظ اشعار و سرگذشت پيشينيان خود باعث گرديد که بسياري از اين اشعار و تاريخ گذشتگان بعدها در پي آغاز جريان تاريخنگاري ثبت و ضبط شوند.با بعثت پيامبر(ص) و نزول آيات قرآن بسياري از مسلمانان به علت علاقه وافر به قرآن تلاش نمودند تا اين آيات را حفظ نمايند اين در حالي بود که تاکيدات پيامبر براي فراگيري علم و اقدامات آن حضرت براي آموزش مسلمانان بيسواد شرايطي را ايجاد کرد که بسياري از مسلمانان توان خواندن و نوشتن يافتند از اين رو در منابع تاريخي از افراد فراواني به عنوان کاتبان وحي در کنارحافظان وحي و آيات قرآن ياد شده است که به يقين تعداد حافظان بيش از کاتبان بوده است از اميرالمومنين علي(ع)، زيد بن حارثه، عثمان بن عفان و ... به عنوان کاتبان وحي ياد شده است.سئوال ديگري را که مطرح کرديد اين بود که آيا هر آنچه که بر پيامبر وحي شد را نوشته اند يا نه؟ در پاسخ بايد گفت: براي پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ دو گونه وحي نازل ميشد: يکي وحي قرآن که الفاظ و محتوا هردو از طرف خداوند بوده است و پيامبر اهميت خاصي به آن وحي و نوشتن آن مي دادند. و ديگري وحي قدسي و نبوي که محتوي از طرف خداوند، ولي الفاظ آن از طرف پيامبر بوده است. کاتبان تمام آيات قرآني را به دستور پيامبر مي نوشتند اما وحي قدسي و نبوي احتمال ننوشتن و جعل و تحريف بوده است.اما اينکه مطرح نموديد چرا جمع آوري قرآن را پيامبر به عهده نگرفت؟ بايد گفت: اکثر علماء مي گويند: جمع آوري قرآن و ترتيب آيات و سوره ها در زمان پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ اتفاق افتاده است.[1]آيت الله خويي(ره) مي فرمايد: «با مطالعه احوال پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و ياران او به اين نتيجه مي رسيم که قرآن در عصر آن حضرت جمع آوري و منظم گرديد...».[2]ضمن آنکه احاديث زيادي اين ادعا را تاييد مي­نمايد، زيد بن ثابت مي گويد: ما نزد رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ قرآن را از روي برگ و پوست فراهم و مرتب مي ساختيم.[3]در نتيجه مي توان گفت: قرآن در زمان رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ جمع آوري شده است و در زمان عثمان به خاطر اختلاف در قرائت هاي مختلف، به قرائت واحد نوشته شده است و از اتقان بالايي برخوردار است آنچه محل اختلاف است فهم و تفسير آن است نه اصل آيات.معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:1ـ تاريخ و علوم قرآن،نويسنده: مير محمدي زرندي.2ـ نگاهي به قرآن، نويسنده: علي اکبر قرشي.3ـ تاريخ قرآن، نويسنده: آيت الله معرفت.4ـ علوم قرآن، نويسنده: آيت الله معرفت.5. تاريخ قرآن، نويسنده: حجتي کرماني. .

سامانه پاسخگویی به سوالات و شبهات

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/28

لینک کوتاه