سلام متاسفانه در این مطلب، اشاره ای به اسرائیلیات یعنی روایات بسیار ضعیف و حتی توهین آمیز نسبت به پیامبران که از امثال کعب الاحبار یهودی در متن تاریخ طبری وجود دارد نشده است. متاسفانه طبری از ابو هریره یهودی هم روایاتی آورده است. در این کتاب برای خداوند جسم قایل شده و به حضرت داوود تهمت قتل ناجوانمردانه ی "اوریا" از فرماندهان سپاه مومنان زده شده

جواب اجمالی: نگاشته‌های محمد بن جریر طبری از آن جهت که وی یک سنی است به صورت کامل مورد پذیرش اهل‌سنت است و اما شیعیان تنها برخی موارد این کتاب را قبول دارند و نه همه آن را. لذا به عقیده ما سخنان وی تا آن‌جا که در تضاد با عصمت، شخصیت و ... رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله و ائمه اطهار و مبانی کلامی شیعه نباشد قابل پذیرش است و در غیر این صورت مردود می‌باشد. توضیح بیشتر : کتاب تاریخ طبری که نام اصلی آن تاریخ الرسل و الامم و الملوک می باشد،‌ از کتاب‌های کهن تاریخی محسوب می‌گردد. طبری این کتاب را در فاصله سال‌های 283 ـ 290 هجری املا کرده،‌ اما بعد از آن وقایع را تا ربیع الثانی 303 هجری افزود. این کتاب به رغم اینکه از منابع کهن تاریخی به حساب می‌آید و بعضا مطالب مفید و ارزشمندی در آن وجود دارد، ولی متاسفانه چون در بسیاری از اسناد آن اشکال سندی و مدرکی وجود دارد لذا نزد شیعه چندان قابل اعتماد نیست . به طور مثال در بسیاری از اسناد آن سیف بن عمر قرار دارد که خود طبری نیز به او اعتماد نداشته است. تاریخ طبری یک تاریخ عمومی است که در آن هم اخبار دارای اعتبار وجود دارد و هم مطالب فاقد اعتبار، جواد علی (از مورخان و نویسندگان) معتبر می‌گوید: طبری در استفاده از مآخذ، اصول اهل حدیث را در نظر نگرفته و از چهره‌های ضعیف هم روایت کرده است. او روایات سیف بن عمر را که متهم به زندقه است و خود طبری هم نظر مساعدی نسبت به وی ندارد، نقل می‌کند. ( رسول جعفریان، تاریخ سیاسی اسلام، سیره رسول خدا(ص)، ص ۱۲۴) بر این اساس اگر در برخی از منابع سخن از شرکت امام حسن و امام حسین (ع) در جنگ ایران و مسلمانان و این نمونه مطالب آمده است، واقعیت ندارد .در باره فتح ایران توسط مسلمانان باید بسیار دقت کرد چون دین اسلام دشمن فراوان داشت و برخی از نویسندگان مسلمان هم مانند سیف بن عمر از خود اخباری بر ضد نیروهای ایران و به نفع مسلمانان می ساختند و با این جعلیات حقیقت در لابلای خرافات پوشیده می شد . برای آگاهی در باره سیف بن عمر می توانید به آثار علامه عسکری مراجعه کنید مثل کتاب عبد الله بن سبا . ایشان در این کتاب و کتابهای دیگرش اثبات می کند که سیف بن عمر رمان نویس بوده نه محقق تاریخی . اگر سیف بن عمر را به عنوان رمان نویس به حساب بیاوریم در این صورت بسیاری از اخبار تاریخ طبری در باره فتح ایران بی اعتبار خواهد شد . استاد مهدی پیشوایی می گوید : تاریخ طبری را برای خوانندگان غیر اهل فن و غیرمورخین توصیه نمی کنم. تاریخ طبری گزارشهای بی اساس و مجعول هم دارد و تشخیص آنها از عهده ی افراد عادی خارج است. موارد صحیح از غیر صحیح را فقط مورخین و اهل فن می توانند تشخیص دهند.مثلا طبری گزارش های متعددی از شخصی به نام سیف بن عمر تمیمی نقل کرده است که گفته می شود فردی دروغ گو، غیرقابل اعتماد و جاعل حدیث بوده است. مورخان اهل فن و صاحب نظر، وقتی در سند حدیث نام تمیمی باشد آن را قبول نمی کنند.کتاب تاریخی قدیمی که مؤلفش شیعه باشد، تاریخ یعقوبی است که کتاب خوبی است، مطالب ضعیف هم دارد ولی در مجموع قابل اعتماد است. مورخان شیعه روی یعقوبی حساب می کنند و او را مورخ مورد اعتمادی می دانند.خوشبختانه تاریخ یعقوبی به فارسی هم ترجمه شده است. تاریخ مشابه دیگر؛ تاریخ مسعودی مروج الذهب است. محل بحث است که مسعودی شیعه بوده یا شافعی مذهب بوده است. این کتاب هم خوشبختانه به فارسی ترجمه شده است. یعقوبی در 292 یا زودتر از آن فوت کرده است و در قرن سوم زندگی می کرده و از لحاظ تاریخی بر طبری مقدم بوده و مسعودی هم در 346 فوت کرده و لذا هردو از مورخان قدیمی و پیشکسوت بوده اند. https://www.pasokhgoo.ir/node/95179 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه