آیا روح انسان قبل از تعلق به بدنها, در جهان دیگر وجود داشته است؟

اگر ظاهر برخی از ادله نقلی آن است که جان انسان قبل از تعلق به عالم طبیعت در جهان دیگر وجود داشته, نظیر حدیث: «إن لله خلق الأرواح قبل الأبدان ...» (بحار 26/119.) نمی توان بدون بررسی سایر متون نقلی از یک سو و بدون تحلیل مبانی عقلی مسئله از سوی دیگر, فتوا به تقدم ارواح بر ابدان و در نتیجه فتیا بر تقدم فطرت زمانی بر طبیعت داد؛ زیرا ممکن است, مقصود از آن ادله نقلی, تقدم وجود عقلی روح بر بدن باشد, نه تقدم وجود نفسی آن و بین این دو نحوه وجود فرق عمیقی است که حکمت متعالیه عهده دار بیان آن است. البته روح انسان از آن جهت که مجرد است حتما مقدم بر بدن طبیعی و مادی او است؛ لذا می توان به تقدم ذاتی فطرت بر طبیعت فتوا داد؛ زیرا مجرد تقدم وجودی (نه زمانی) بر مادی دارد. از این جا می توان گفت: اگر تعبیری اعم از تازی و فارسی, نثر و نظم, در کلمات اهل معرفت و ادب پروران آمده است, نمی توان آن را به تقدم وجود نفسی روح بر بدن تفسیر کرد. نظیر: پیش از این تن, عمرها بگذاشتند پیش تر از کشت, بر, برداشتند (مثنوی، دفتر دوم، 169)بی دماغ و دل پر از فکرت بدند بی سپاه و جنگ بر نصرت زدند (مثنوی, دفتر دوم، 175.)قدمت و قداست و مزیت نشئة تجرد نسبت به نشئة طبیعت, مطلبی است مفروغ عنه؛ زیرا منطقه طبیعی زاویه کوچک و روزنه باریک است, در برابر فرا طبیعی. ســوی شـهر از بـاغ, شـاخـی آورنـد بـاغ و بـستـان را کجـا آنـجـا بـرنـدخاصه باغی کاین فلک یک برگ او است بلکه آن مغز است و این عالم چو پوست (همان، 1 ـ 3323)آیة الله جوادی آملی،تفسیر موضوعی قرآن ج 12 (فطرت در قرآن) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه