فرق بین نسخ و تبدیل آیه در چیست و اگر فرقی ندارند. چرا از یك ریشه برای بیان مفهوم استفاده نشده است؟

منظور از "نسخ" و "تبديل آيه"  يك چيز است كه با دو بيان مطرح شده است. علامه طباطبايي مي نويسد: كلمه (نسخ) به معناي "زايل كردن" است، وقتي مي گويند: (نسخت الشمس الظل)، معنايش اين است كه آفتاب سايه را زايل كرد. پس از اين جهت نسخ و ناسخ و منسوخ گويند كه با آمدن آيه دوم و ناسخ، حكم آيه اول (منسوخ) به وسيله آن زايل مي شود و از بين مي رود. معناي ديگر كلمه نسخ، نقل محتوای كتاب به نسخه‏اي ديگر است. اين عمل را از اين جهت نسخ مي گويند كه گويي كتاب اولي را از بين برده،  كتابي ديگر به جايش آورده‏اند. به همين جهت در آيه اي از قرآن به جاي كلمه "ننسخ" ، كلمه "بدلنا" آمده،  يعني تا به حال حكم دين اين بود، ولي حكم بودن را از آن برداشتيم و به دومي  داديم و دومي را به جاي آن قرار داديم.( طباطبايي، الميزان، ترجمه موسوي همداني، چ پنجم، قم، انتشارات اسلامي، 1374ق،  ج‏1، ص 105.) پس اين عبارات مختلف براي بيان يك حقيقت است كه در هر كدام به يك وجه آن عنايت شده است. در نسخ به زايل شدن حكم اول نظر بوده و در تبديل، به بدل شدن حكم از اول به دوم. يكي از مفسران تبديل را غير از نسخ و تغيير حكم ، معنا كرده و مي نويسد: وَ إِذا بَدَّلْنا آيَةً رسولية أو رسالية محمدية مَكانَ آيَةٍ قبلها، رسولا إسماعيليا بديل الإسرائيلي السالف، و آية قرآنية بديل التوراة، و معجزه هي القرآن نفسه بديل سائر المعجزات؛ تبديل ممكن است در مورد رسول باشد، يعني تا به حال رسول اسرائيلي بود (موسي و عيسي) و حالا رسول اسماعيلي (محمد) را جايگزين خاندان كرديم يا آيه و معجزه و كتاب وحي تا به حال تورات بود (كه الواح نازل شده آسماني بودند) و حالا قرآن را جايگزين ساختيم. بنا بر اين تفسير، تبديل آيه غير از نسخ است، گر چه دربردارنده نسخ است. .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه