چرا در بسياري از آيات قرآن کریم، فؤاد و بصر به صورت جمع (الابصار و الافئده) آمده است؛ ولي «سمع» همه جا در قرآن کریم به صورت مفرد ذکر شده است؟

این یک حقیقت ایت که کلمه ی «سمع» در قرآن کریم همه جا به صورت مفرد آمده و به صورت جمع (اسماع) نيامده است؛ ولي قلب و بصر گاهي به صورت جمع مانند آيه ی فوق و گاهي به صورت مفرد، مانند آيه ی23 سوره ی جاثيه آمده است: وَ خَتَمَ عَلي سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَلي بَصَرِهِ غِشاوَةً. علت مفرد آمدن «سمع» ممکن است چند چيز باشد: 1. اسم جمع: اين که «سمع»گاهي به عنوان اسم جمع به کار مي رود و مي دانيم که در اسم جمع معناي جمع افتاده و نيازي به جمع بستن ندارد. 2. معناي مصدري: اين که «سمع» مي تواند معناي مصدري داشته باشد و مي دانيم مصدر دلالت بر کم و زياد هر دو مي کند و نيازي به جمع بستن ندارد. ابو عبيده گفته است وَ عَلي سَمْعِهِمْ معنايش «علي أسماعهم» به صورت جمع مي باشد و اين قرار دادن لفظ مفرد در مکان لفظ جمع مي باشد. براي اين که سمع اسم جنس است، همان طور که در آيه ی: يُخْرِجُکمْ طِفْلًا آمده است و طفلا يعني أطفالا. استفاده از مصدر در مکان جمع به جهت اين که مصدر دلالت بر قليل و کثير دارد، جايز است. 3. تنوع ادراکات شنيداري با ديداري: به علاوه مي توان وجه ذوقي و علمي ديگري براي اين تفاوت گفت و آن اين که: تنوع ادراکات قلبي و مشاهدات با چشم نسبت به «مسموعات» فوق العاده بيشتر است و به خاطر اين تفاوت قلوب و ابصار بصورت جمع ذکر شده، ولي «سمع» به صورت مفرد آمده است. گوش هماهنگ نمی تواند چند چیز را ببیند، ولی چشم می تواند هماهنگ چند چیز را ببیند. در فيزيک جديد نيز مي خوانيم امواج صوتي قابل استماع تعداد نسبتا محدودي است و از چندين ده هزار تجاوز نمي کند. در حالي که امواج نورها و رنگ هايي که قابل رؤيت هستند از ميليون ها مي گذرد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه