وقتى به گناهانم و به عدالت و حسابگرى خداوند فکر مى کنم، آرامش ندارم. چه باید کرد؟

در ابتدا گفتنى است ، در آیات و روایات از یک سو غرور ، خودستایى و احساس ایمنى از عذاب الهى نکوهش شده و از سوى دیگر ناامیدى و اضطراب ناپسند شمرده شده است . آن چه مهم است حالت میان بیم و امید ، خوف و رجاء است . تا از یک سو خیزش براى کارهاى نیک و انجام دستورات الهى انجام پذیرد و از سوى دیگر انگیزش و نشاط آدمى دو چندان شود از این رو پیروان راستین مکتب حیات بخش اسلام که به روز قیامت ، ایمان دارند و طبق تعلیم هاى دینى ، خود را در پیشگاه الهى مسئول مى دانند ، همواره مراقب عمل هاى خود هستند به فریضه هاى الهى عمل ، از حرام ها دورى گزیده و مى کوشند تا دامنشان به گناه و ناپاکى آلوده نشود . چرا که اینان یقین دارند که هر عمل زشت و ناروایى که در دنیا انجام دهند ، خواه کوچک باشد یا بزرگ ، در کتاب عمل شان ثبت شده ، در قیامت مورد مؤاخذه واقع مى شوند و به تناسب آن عمل ، کیفر مى بینند . این گروه با ایمان و معتقد ، با نیروى ایمان بر هوا و تمایل هاى خویش حاکم شده ، غریزه هایشان را مهار ، عنان شهوت هاى خود را به دست عقل مى سپارند و به انگیزه معنوى و اعتقاد باطنى قانون شکنى نکرده ، پیرامون گناه نمى گردند و به حقوق و حدود دیگران نیز تجاوز نمى کنند . قرآن کریم درباره عدالت پروردگار مى فرماید : « وَ نَضَعُ الْمَوازِینَ الْقِسْطَ لِیَوْمِ الْقِیامَهِ فَلا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَیْئاً » 1 « ما ترازوهاى عدل را در روز قیامت برپا مى کنیم پس به هیچ کس کمترین ستمى نمى شود » . نکته شایان ذکر این که : اگر خداوند با مردم براساس عدل و داد رفتار کند و تمام جزییات کارهاى دوران عمرشان را که در پرونده اعمال شان ثبت شده با دقت مورد رسیدگى قرار دهد ، هرگز از گرفتارى و عذاب رهایى نمى یابند و به فلاح و رستگارى نایل نمى شوند . در این باره قرآن کریم مى فرماید : « وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ ما زَکى مِنْکُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَداً » 2 « و اگر فضل و رحمت الهى بر شما نبود ، هرگز احدى از شما پاک نمى شد ! » . امام سجادعلیه السلام در زمینه عفو بارى تعالى و عدل او با زبان دعا و تضرع در پیشگاه الهى عرضه مى دارد : « بارالها ! اگر بخواهى ، ما را به فضل و کرمت مى بخشى و اگر بخواهى ، به عدل و دادت عذاب مان مى دهى . پس بر ما منّت بگذار و عفوت را به آسانى شامل حال مان کن و با گذشت و مغفرت ، از عذابت پناه مان ده ، که ما را طاقت عدل و دادگریت نیست و بدون بخشش و عفوت ، هیچ یک از ما نجات نمى یابیم » 3 . {S رحمتش نى رحمت آدم بُوَد # که مزاج رحم آدم غم بود S} {S رحمت مخلوق باشد غصه ناک # رحمت حق از غم و غصه است پاک S} نکته اى که نباید مورد غفلت قرار گیرد ، این که : توجه به گناهان گذشته ، نتیجه لطف و عنایت پروردگار به گنه کاران است . آرى ! اگر گناه برایش سنگین و گران است و آرامش را از او ربوده ، باید از خالق متعال تشکر کند که مورد عنایت ذات ربوبى قرار گرفته است . در این راستا پیامبر رحمت صلى الله علیه وآله در پندهاى خود به اباذر مى فرماید : « اگر خداى تبارک و تعالى خیر بنده اى را بخواهد ، گناهانش را در برابر او مجسم مى کند و اگر بدى و بدبختى بنده اى را بخواهد گناهانش را از یاد او مى برد ؟ ! » 4 . پرواضح است که به یاد داشتن گناه زمانى مفید است که مانع ادامه آن شود . مرد اعرابى از رسول خداصلى الله علیه وآله مى پرسید : « چه کسى در قیامت به حساب مردم مى رسد ؟ حضرت فرمود : خداوند کریم . اعرابى گفت : به خداى کعبه که نجات یافتیم . حضرت پرسید : چگونه این سخن را مى گویى و خویش را نجات یافته مى یابى ؟ عرض کرد : کریم هرگاه بر گنهکار سلطه پیدا کند و بر مجازاتش قادر شود ، او را مى بخشد » 5 . این مسلمان با صفا و پاکدل ، درس توحید را از مکتب نورانى اسلام فراگرفته و خداوند را کریم مى داند و به اتکاى بزرگوارى و کرامت الهى ، به عفو و اغماض او ابراز حُسن ظن مى کند و خویشتن را نجات یافته تلقى مى کند . پیامبر رحمت صلى الله علیه وآله نیز با سکوت خویش سخنان اعرابى را تأیید و امید عفوش را امضاء مى کند . انسان هاى با ایمانى که خداوند در خلوت و جلوت ناظر بر اعمال خویش مى دانند ، زمانى که جاذبه هاى هواى نفس و شهوت ها ، آنان را به بیراهه مى برد و دامنشان را به پلیدى هاى گناه مى آلاید ، قهر آزرده خاطر و متأثر مى شوند . از آن جایى که این حالت ممکن است سبب دلسردى و یأس آنها را فراهم آورد از این رو خداوند غفار در « توبه » را به سوى اینان گشود و اعلان مى دارد : « قُلْ یا عِبادِىَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَهِ اللَّهِ . . . » 6 « اى پیامبر ! به مردم بگو : از رحمت الهى ناامید نباشید که خداوند تمام گناهان را مى آمرزد بى گمان او بخشنده و مهربان است » . ( 1 ) انبیاء ( 21 ) ، آیه . 47 ( 2 ) نور ( 24 ) ، آیه . 21 ( 3 ) صحیفه سجادیه ، دعاى دهم . ( 4 ) مجلسى ، بحارالانوار ، ج 74 ، چاپ بیروت ، از پندهاى پیامبر به اباذر . ( 5 ) عطایى ، محمدرضا ، مجموعه ورام ، ج 1 ، ص . 9 ( 6 ) زمر ( 39 ) ، آیه . 53 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه