نقش دانشجو در مهندسی فرهنگی کشور

امروزه یکی از شاخصه های کشورهای در حال توسعه و پیشرفت را مسئله فرهنگ و به ویژه نقش نظام آموزش عالی آن تشکیل می دهد اگر بخواهیم تعریف عمومی فرهنگ را مد نظر قرار دهیم به مجموعه ای از باورها، ارزش ها، آداب و الگوهای رفتاری می رسیم که باید جایگاه دانشگاه به عنوان یکی از نهادهای فرهنگساز و زمینه ساز برای توسعه فرهنگی و دانشجو به عنوان محصول عالی این نهاد در نظر گرفته شود. با توجه به نقش اساسی دانشگاه و دانشجو در حرکت فکری - علمی و مهندسی فرهنگی کشور می بایست جایگاه مشخصی نیز برای دانشجو در مهندسی کلان کشور تعریف کرد. برای مشخص کردن ویژگی های یک دانشجو موثر در مهندسی فرهنگی کشور و متناسب با شرایط موجود جامعه و دنیای امروز، توجه به اصول هویت ساز که مقام معظم رهبری نیز در مطالبات خود از دانشجویان به آن اشاره کرده اند ضروری است. الف. علم جویی و کوشش در پیشرفت علمی نخستین عنصر اصلی دانشجویی، علم ورزی و علم جویی است. دانشجو فردی است دارای انگیزه های قوی و محکم دانش طلبی و جویای کسب علم و بالا بردن توان بینشی خود؛ هم در جهت افزایش حجم اطلاعات علمی و هم در بهینه سازی اطلاعات و عمق بخشیدن به آن؛ یعنی پی جویی توأمان کمّی و کیفی در رشته تخصصی خود است. پس آنچه در درجه اول، یک دانشجو به آن نیاز دارد برخورداری از انگیزه قوی برای بالای کار و تلاش علمی و عطش پی گیری مسائل حوزه دانش و دنبال کردن راه حل ها و پاسخ گویی به آنهاست. مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند: .• من به شما عرض بکنم؛ امروز درس خواندن، علم‌آموزى، پژوهش و جدیت در کار اصلى دانشجوئى، یک جهاد است. ( 1391/05/16) • مواظب باشید توى این قضایاى سیاسى کوچک و حقیر نبادا دانشگاه تحت تأثیر قرار بگیرد؛ نبادا کار علمى دانشگاه متزلزل شود؛ نبادا آزمایشگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى ما، کلاسهاى ما، مراکز تحقیقاتى ما دچار آسیب بشوند؛ حواستان باشد. یعنى یکى از مسائل مهم در پیش روى شما، حفظ حرکت علمى در دانشگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاست. (04/06/1388) ‌ب. آرمان خواهی دومین عنصر اصلی دانشجویی، که در مهندسی فرهنگی باید مد نظر قرار گیرد، آرمان خواهی است. جنبش دانشجویی باید به دنبال آرمان ها باشد یعنی دنبال عدالت ، مساوات ، آزادی معنوی ، آزادی اجتماعی، عزت ملی و سرآمد شدن در جهان باشد. •بمجرد اینکه از محیط دانشجوئى دانشگاه خارج شدید، یادتان نرود که در تشکل دانشجوئى، در محیط دانشجوئى، در کلاس درس، در یک چنین جلساتى چه میگفتید، چه میخواستید و به عنوان آرمان چه چیزهائى را مشخص میکردید؛ اینها را فراموش نکنید؛ اینها را نگه دارید. (17/07/1386) ‌ج. در صحنه بودن سومین عنصر اصلی دانشجویی، که در مهندسی فرهنگی باید مد نظر قرار گیرد، حساسیت اجتماعی و در صحنه بودن دانشجو و بی تفاوت نبودن نسبت به مسائل جامعه و حوزه پیرامونی خود است چرا که بدون چنین حساسیت های اجتماعی، ارتباط دانشجو با دنیای پیرامونش بریده می گردد. بنابراین، یک دانشجو نمی تواند نسبت به مسائل و معضلات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه خود و حتی جامعه جهانی اش بی تفاوت و بدون انگیزه باشد. عنصر تعهد دینی و میهنی او را وادار به دخالت، بیداری و ایفای نقش خواهد نمود. بی تفاوتی دانشجو نسبت به آن چه در جامعه می گذرد مصیبت بزرگی است. (11/11/1376) ‌د. سیاسی بودن چهارمین عنصر اصلی دانشجویی، که در مهندسی فرهنگی باید مد نظر قرار گیرد،سیاسی بودن دانشجو است. سیاسی بودن دانشجو یعنی حساسیت در برابر مسائل سیاسی داخلی و بین المللی است بدین معنا که یک دانشجوی متعهد تنها نباید در محور مسائل فردی و شخصی خود متمرکز باشد. واز رویدادهای جامعه وجهان خود غافل گردد ونسبت به آن بی تفاوت باشد مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند: خدا لعنت کند آن دست هایی را که تلاش کرده اند و می کنند که قشر جوان و دانشگاه ما را غیر سیاسی کنند.( 12/8/ 1372) فهم سیاسی موجب می شود که آدم ، دستخوش جریان های سیاسی نشود... دانشگاه باید سیاسی باشد تا دانشجو فریب نخورد و وسیله ای برای کسانی نشود که می خواهند سر به تن نظام اسلامی و جمهوری اسلامی و هیچ کس دیگر نباشد سیاسی بودن دانشجو یعنی ازآنچه که درجهان ودرکشورخودش می گذردآگاه باشد،بینش داشته باشد.اگراین نشدممکن است فردی به حداعلای علم هم برسد،خیلی هم متدین باشد،امادشمن اورابه قیمت بسیارارزانی بخرد!اورازیربال خودش بگیرد. 74/9/18 ‌ه. استقلال، آزادگی و عزت دینی عنصر پنجم سازنده هویت دانشجویی در مهندسی فرهنگی، اصل آزادگی است. دانشجوی مسلمان، انسانی آزاده بوده و در برابر بندگی غیرخدا ایستادگی می کند و از این رو، روح آزادگی دینی در او به اوج درخشش خود می رسد. او تنها بنده خدای بزرگ است. از این رو، دانشجوی مسلمان ایرانی بر داشته ها و کاشته های میهنی و مذهبی خود تکیه کرده و هرگز مرعوب دستاوردهای رنگارنگ تمدّن های حاکم نخواهد شد. این روحیه از سویی به او امید حرکت داده و از سوی دیگر، در برابر داشته های دیگران، خودباخته و شکست خورده نخواهد شد. از این رو، با تکیه بر شعار» ما می توانیم « به سوی پیشرفت و نوآوری می تازد. ‌و. ایمان پاک و استوار هویت ششم دانشجویی در مهندسی فرهنگی، برخورداری از ایمان پاک و استوار است. ایمان حقیقی الهی او را به پاک بینی (در حوزه بینش و تفکر)، پاک دلی (در حوزه امیال و تمایلات درونی)، پاک عملی (در حوزه رفتارها و افعال) و پاک ارادی (در حوزه اختیار و انتخاب و گزینش راه) سوق می دهد. این دل پاک و زلال را هرچه میتوانید، با منبع عظمت، با منبع حقیقت، با منبع زیبائى - یعنى ذات مقدس بارى‌تعالى - پیوند دهید و نزدیک کنید. اگر موفق شدید، تا آخر عمر زندگى سعادتمندانه خواهید داشت؛(31/05/1389) ‌ز. مطالبه گری هفتمین عنصر اصلی دانشجویی، که در مهندسی فرهنگی باید مد نظر قرار گیرد،مطالبه گری است. رهبر معظم انقلاب در این باره می فرمایند: • توصیه‌ى من به فضاى دانشجوئى و محیط دانشجوئى، همین مطلبى است که عرض کردم؛ یعنى خواستن، مطالبه کردن، داعیه داشتن؛ هم در زمینه‌ى مسائل سیاسى و اجتماعى، هم در زمینه‌ى مسائل علمى، هم در زمینه‌ى مسائل خاص دانشگاهى؛ همراه با عقلانیت. (17/07/1386) • اصل اینکه دانشجو حرفش را روشن و صریح و آشکار بزند و دچار سیاسى‌کارى نشود، چیز مطلوبى است. بدترین اشکال و اشکال وارد بر محیط دانشجوئى این است که دانشجو دچار محافظه‌کارى شود و حرفش را با ملاحظه‌ى موقع و مصلحت خیالى بیان کند؛ نه، دانشجو باید حرفش را صریح بزند. البته در کنار این صراحتِ در بیان، صداقت در نیت هم باید وجود داشته باشد و در کنار او، سرعت در پذیرش خطا؛ (07/07/1387) ‌ح. تعمق اندیشه های دینی، فرهنگی، سیاسی عنصر اصلی دیگردانشجویی، که در مهندسی فرهنگی باید مد نظر قرار گیرد، تعمق، ژرف اندیشی و فهم اندیشه های دینی، فرهنگی، سیاسیاست. رهبر معظم انقلاب در این باره می فرمایند: • بایستى حضور مجموعه‌هاى دانشجوئى، حضور عمیق فکرى باشد. (19/05/1390) • یکى از چیزهائى که من میخواهم بخصوص به تشکلهاى دانشجوئى توصیه کنم، این است که به طور جدى به کارهاى فکرى و فرهنگىِ برنامه‌مند و هدفمند و عمیق بپردازند. (19/05/1390) ‌ط. تفکر و آزاد اندیشی عنصر اصلی دیگردانشجویی، که در مهندسی فرهنگی باید مد نظر قرار گیرد، تفکر و آزاد اندیشی است. رهبر معظم انقلاب در این باره می فرمایند: • یکى از مسئولیتهاى جریان دانشجوئى، تلاش براى فهمیدن است؛ یعنى تفکر. یکى از کارهاى لازم، تشکیل جلسات فکرى وسیعى است که مجموعه‌ى دانشجوئى، همراه با مجموعه‌ى حوزوى، با برنامه‌ریزى خوب، میتواند به وجود بیاورد تا بنشینند درباره‌ى مسائل گوناگون فکر کنند. (07/07/1387) آزاداندیشى جایش توى جلسات تخصصى است. مثلاً فرض کنید در زمینه‌ى فلان مسئله‌ى سیاسى، یک جلسه‌ى تخصصىِ دانشجوئى بگذارید؛ دو نفر، پنج نفر، ده نفر بیایند آنجا با همدیگر بحث کنند؛ این میشود آزاداندیشى. (31/05/1389) ‌ی. انگیزه تمدّنی آخرین عنصر هویت ساز دانشجویی در مهندسی فرهنگی و دوران کنونی ما ـ که به نظر می آید مهم ترین آنها هم باشد ـ حضور انگیزه تمدّن سازی در دانشجویان امروز است. مقصود، این است که دانشجوی امروز جامعه اسلامی در قالب دانشگاهی قرار گرفته که می تواند در چارچوب نظام فرهنگی خاص خود، نقش مؤثری در ایجاد تمدّن جدید اسلامی در تاریخ بشریت به عهده گیرداگرچه راه، طولانی و مسیر، پرپیچ و خم و بس پیچیده و دشوار است، اما همت و اراده دانشجویان ایرانی بسیار بلندتر و محکم تر از همه این ناملایمات است.   .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه