در آیه 108 سوره بقره آمده است: «...و من یتبدل الکفر بالایمان...». این‌که کسی کفر را به ایمان تبدیل کند، یعنی چه؟ از نظر قواعد عربی توضیح بدهید.

قرآن کریم در ارتباط با درخواست‌هایی که برخی افراد دودل و مردد از پیامبر(ص) داشتند، می‌فرماید: «أَمْ تُرِیدُونَ أَنْ تَسْئَلُوا رَسُولَکُمْ کَما سُئِلَ مُوسى‏ مِنْ قَبْلُ وَ مَنْ یَتَبَدَّلِ الْکُفْرَ بِالْإِیمانِ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبِیل»؛[1] آیا می‌خواهید از پیامبر خود، همان تقاضای [نامعقولی را] بکنید که پیش از این، از موسی کردند[و با این بهانه‌‌جویی‌‌ها، از ایمان آوردن سر باز زدند]؟! کسی که کفر را به جای ایمان بپذیرد، از راه مستقیم (عقل و فطرت) گمراه شده است.در مورد شأن و سبب نزول آیه نقل‌هایی بیان شده است، که همه آنها تقریباً نتیجه یکسانی دارند. برای نمونه از ابن عباس نقل شده است؛ روزی «وهب بن زید» و «رافع بن حرمله» نزد رسول خدا(ص) ‌آمده و گفتند: از سوی خدا نامه‌ای برای ما بیاور؛ تا آن‌را قرائت کنیم و سپس ایمان بیاوریم و یا نهرهایی برای ما جاری فرما تا از تو پیروی کنیم.همچنین نقل شده است؛ عده‌ای عرب از پیامبر اسلام(ص) همان تقاضایی را کردند که یهود از موسی(ع) داشتند. گفتند: خدا را آشکارا به ما نشان ده تا با چشم خود ببینیم و ایمان بیاوریم.[2] در نتیجه با این بهانه‌جویی و تقاضاهای نامعقول خواستند، از زیر بار ایمان شانه خالی کنند و ایمان نیاورند و در واقع به بیان قرآن، کفر را به‌جای ایمان قرار دهند.لذا براساس شأن نزول و سیاق آیه؛ برخی مسلمانانی که به پیامبر(ص) ایمان آورده بودند، از سر دودلی و تردید، درخواستهایی از پیامبر(ص) داشتند که تا حدودی مشابه با درخواستهای بنی اسرائیل از حضرت موسی(ع) بود و در پی آن بود که خدای متعال به آنان توصیه کرد تا از طرح چنین درخواستهایی خودداری کنند: «آیا می‌خواهید از پیامبرتان همان تقاضاهای نامعقول را بکنید که پیش از این از موسی کردند». از آن‌جا که این کار یک نوع مبادله «ایمان با کفر» است در پایان آیه اضافه می‌کند، کسی که کفر را به جای ایمان بپذیرد از راه مستقیم گمراه شده است.[3]معنای «مَنْ یَتَبَدَّلِ الْکُفْرَ بِالْإِیمانِ...» این است: کسی که خداوند و نشانه‌های او را انکار کند و به جای تصدیق و اعتراف به او، امور ممتنع را با اصرار از پیامبر درخواست نماید، با این‌که حقیقت با دلیل و برهان برایش روشن است، از راه راست گمراه شده است.[4] در واقع قرآن می‌خواهد به مردم هشدار دهد که اگر شما دنبال تقاضاهای نامعقول بروید، بر سرتان همان خواهد آمد که بر قوم یهود آمد.این فراز از آیه که می‌فرماید: «وَ مَنْ یَتَبَدَّلِ الْکُفْرَ بِالْإِیمانِ»؛ فعل مضارع «یتبدّل» مجزوم به اسم شرط «من» است.[5] «ضمیر مستتر» فاعل فعل، «الکفر» مفعول آن، «بالایمان» جار و مجرور متعلق به «یتبدّل»[6] و «بـ» در «بالایمان» به معنای «بدلیت»[7] یا «مقابلیت»[8] است. پس این فراز از آیه این‌گونه معنا می‌شود: آن کسی که کفر را (به جای و یا در مقابل ایمان)، قرار داده و آن را می‌پذیرد. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه